oseltamivir
Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Ebilfumin (als fosfaat) XGVS Aurobindo Pharma bv
- Toedieningsvorm
- Capsule, hard
- Sterkte
- 75 mg
Tamiflu (als fosfaat) XGVS Roche Nederland bv
- Toedieningsvorm
- Capsule, hard
- Sterkte
- 30 mg, 45 mg, 75 mg
- Toedieningsvorm
- Poeder voor orale suspensie
- Sterkte
- 6 mg/ml
- Verpakkingsvorm
- 65 ml
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
Influenza is bij gezonde personen over het algemeen een onschuldige aandoening, waarbij geen of symptomatische behandeling meestal voldoende is. Alleen bij patiënten die behoren tot een risicogroep kunnen ten gevolge van influenza ernstige complicaties optreden. Vaccinatie is bij deze patiënten aangewezen. Verder zijn er voor de profylaxe en behandeling van influenza antivirale middelen beschikbaar, zoals oseltamivir. De toepassing van antivirale middelen is echter beperkt tot zeer specifieke situaties vanwege beperkte evidence.
Alleen bij hoge uitzondering kan oseltamivir worden ingezet als behandeling of als pre- of postexpositieprofylaxe van influenza. Het heeft geen duidelijke meerwaarde boven een symptomatische behandeling van influenza en de jaarlijkse griepvaccinatie. Overweeg gebruik van dit middel alleen bij patiënten met een zeer groot risico op complicaties.
Indicaties
- Influenza A- en B-infectie bij personen met typische symptomen ervan, wanneer het influenzavirus heerst onder de bevolking;
- Preventie van influenza bij personen die blootgesteld zijn aan een klinisch vastgesteld geval ervan wanneer het influenzavirus heerst onder de bevolking;
- Preventie van influenza in bijzondere situaties, bijvoorbeeld in geval dat de heersende virusstam en de vaccin-virusstam niet overeenkomen of in geval van een pandemie (seizoenspreventie).
Bij het nemen van beslissingen over het gebruik, rekening houden met wat op dat moment bekend is over de gevoeligheid van de circulerende influenzavirusstammen en de gevolgen van de ziekte in verschillende geografische gebieden en patiëntenpopulaties. Oseltamivir is geen vervanging voor een influenzavaccinatie.
Gerelateerde informatie
Doseringen
Voor baby's en kinderen en voor adolescenten en volwassenen die niet in staat zijn hele capsules door te slikken kan gebruik worden gemaakt van de suspensie. De capsules en orale suspensie zijn biologisch equivalent. Eventueel kan van de harde capsules door de apotheek ook een suspensie worden gemaakt volgens de instructies van de fabrikant (zowel Ebilfumin als Tamiflu).
De behandeling/preventie zo snel mogelijk beginnen, uiterlijk 48 uur nadat de symptomen zijn begonnen of na contact met een geïnfecteerd persoon.
Behandeling van influenza
Volwassenen en kinderen ≥ 13 jaar (> 40 kg)
75 mg 2×/dag gedurende 5 dagen, bij immuungecompromitteerden gedurende 10 dagen.
Verminderde nierfunctie: Volgens de werkgroep 'Geneesmiddelen bij verminderde nierfunctie' van de KNMP: bij volwassenen met een creatinineklaring 10–30 ml/min: 75 mg 1×/dag of 30 mg 2×/dag; ≤ 9 ml/min (zonder dialyse): 75 mg eenmalig. Volgens de fabrikant bij volwassenen én kinderen ≥ 13 jaar met een creatinineklaring 31–60 ml/min: 30 mg 2×/dag; 11–30 ml/min: 30 mg 1×/dag; ≤ 10 ml/min (zonder dialyse): toepassing niet aanbevolen.
Hemodialyse: Initiële dosis van 30 mg zo snel mogelijk na aanvang van symptomen, vervolgens voor het handhaven van de therapeutische plasmaspiegel oseltamivir 30 mg na elke dialysesessie.
Peritoneaaldialyse: Volgens de Werkgroep 'Geneesmiddelen bij verminderde nierfunctie en dialyse' van de KNMP: bij volwassenen: 30 mg 1×/week, geef in totaal 2 doses. Volgens de fabrikant bij volwassenen én kinderen ≥ 13 jaar: eenmalige dosis van 30 mg zo snel mogelijk na aanvang van symptomen, voor immuungecompromitteerden lijkt voor het handhaven van de therapeutische plasmaspiegel van oseltamivir éénmaal 30 mg per 5–7 dagen rationeel gezien de langere behandelduur (10 dagen) bij hen (analoog aan bij de indicatie preventie na blootstelling aan influenza, waar deze dosis na 1 week wordt herhaald).
Continue venoveneuze hemodialyse/hemo(dia)filtratie (CVVH(D)F): Volgens de werkgroep 'Geneesmiddelen bij verminderde nierfunctie en dialyse' van de KNMP: bij volwassenen: 75 mg 1×/dag of 30 mg 2×/dag.
Kinderen 1–12 jaar
Lichaamsgewicht 10–15 kg: 30 mg 2×/dag; lichaamsgewicht 15–23 kg: 45 mg 2×/dag; lichaamsgewicht 23–40 kg: 60 mg 2×/dag; lichaamsgewicht > 40 kg: 75 mg 2×/dag. De behandelduur is 5 dagen, bij immuungecompromitteerden gedurende 10 dagen.
Verminderde nierfunctie: Er zijn te weinig klinische gegevens beschikbaar om bij kinderen < 13 jaar met een verminderde nierfunctie een doseeradvies te kunnen te geven.
Baby's < 1 jaar
3 mg/kg lichaamsgewicht 2×/dag gedurende 5 dagen, bij immuungecompromitteerden gedurende 10 dagen. Voor prematuren (postconceptuele leeftijd < 36 weken) zijn onvoldoende gegevens beschikbaar om een doseringsadvies te kunnen geven, mede in verband met onvolgroeide fysiologische functies.
Verminderde nierfunctie: Er zijn te weinig klinische gegevens beschikbaar om bij baby's < 1 jaar met een verminderde nierfunctie een doseeradvies te kunnen te geven.
Preventie na blootstelling aan influenza
Volwassenen en kinderen ≥ 13 jaar (> 40 kg)
75 mg 1×/dag gedurende 10 dagen, ook voor immuungecompromitteerden.
Verminderde nierfunctie: Volgens de werkgroep 'Geneesmiddelen bij verminderde nierfunctie' van de KNMP: bij volwassenen met een creatinineklaring 10–30 ml/min: 75 mg om de dag of 30 mg 1×/dag; ≤ 9 ml/min (zonder dialyse): 30 mg 1×/week, geef in totaal 2 doses. Volgens de fabrikant bij volwassenen én kinderen ≥ 13 jaar met een creatinineklaring 31–60 ml/min: 30 mg 1×/dag; 11–30 ml/min: 30 mg om de dag; ≤ 10 ml/min (zonder dialyse): toepassing niet aanbevolen.
Hemodialyse: Zo nodig een initiële dosis van 30 mg vóór de start van de dialyse en voor het handhaven van de therapeutische plasmaspiegel oseltamivir 30 mg na elke tweede dialysesessie.
Peritoneaaldialyse: Zo nodig een initiële dosis van 30 mg vóór de start van de dialyse en voor het handhaven van de therapeutische plasmaspiegel oseltamivir 30 mg 1×/week.
Continue venoveneuze hemodialyse/hemo(dia)filtratie (CVVH(D)F): Volgens de werkgroep 'Geneesmiddelen bij verminderde nierfunctie en dialyse' van de KNMP: bij volwassenen: 75 mg om de dag of 30 mg 1×/dag.
Kinderen 1–12 jaar
Lichaamsgewicht 10–15 kg: 30 mg 1×/dag; lichaamsgewicht 15–23 kg: 45 mg 1×/dag; lichaamsgewicht 23–40 kg: 60 mg 1×/dag; lichaamsgewicht > 40 kg: 75 mg 1×/dag. De behandelduur is 10 dagen, ook voor immuungecompromitteerden.
Verminderde nierfunctie: Er zijn te weinig klinische gegevens beschikbaar om bij kinderen < 13 jaar met een verminderde nierfunctie een doseeradvies te kunnen te geven.
Baby's < 1 jaar
3 mg/kg lichaamsgewicht 1×/dag gedurende 10 dagen, ook voor immuungecompromitteerden. Voor prematuren (postconceptuele leeftijd < 36 weken) zijn onvoldoende gegevens beschikbaar om een doseeradvies te kunnen geven, mede in verband met onvolgroeide fysiologische functies.
Preventie gedurende een influenza-epidemie onder de bevolking
Volwassenen en kinderen ≥ 13 jaar
75 mg 1×/dag gedurende een periode tot 6 weken. Bij immuungecompromitteerde patiënten is een duur tot 12 weken onderzocht en de veiligheid consistent bevonden.
Verminderde nierfunctie: Volgens de werkgroep 'Geneesmiddelen bij verminderde nierfunctie' van de KNMP: bij volwassenen met een creatinineklaring 10–30 ml/min: 75 mg om de dag of 30 mg 1×/dag. Volgens de fabrikant bij volwassenen en kinderen ≥ 13 jaar met een creatinineklaring 31–60 ml/min: 30 mg 1×/dag; 11–30 ml/min: 30 mg om de dag; ≤ 10 ml/min (zonder dialyse): toepassing niet aanbevolen.
Hemodialyse: 30 mg na elke tweede hemodialysesessie.
Peritoneaaldialyse: 30 mg 1×/week.
Kinderen 1–12 jaar
De preventie tijdens een influenza-epidemie is niet onderzocht bij kinderen < 12 jaar.
Verminderde nierfunctie: Er zijn te weinig klinische gegevens beschikbaar om bij kinderen ≤ 12 jaar met een verminderde nierfunctie een doseeradvies te kunnen te geven.
Baby's < 1 jaar
De preventie tijdens een influenza-epidemie is niet onderzocht bij baby's van 0–12 maanden. De vastgestelde profylactische dosering tijdens uitbraak van pandemische influenza is de helft van de dagelijkse behandeldosering: baby's van 0–1 jaar: 3 mg/kg lichaamsgewicht 1×/dag gedurende 10 dagen. Voor prematuren (postconceptuele leeftijd < 36 weken) zijn onvoldoende gegevens beschikbaar om een doseeradvies te kunnen geven, mede in verband met hun onvolgroeide fysiologische functies.
Verminderde nierfunctie: Er zijn te weinig klinische gegevens beschikbaar om bij baby's < 1 jaar met een verminderde nierfunctie een doseeradvies te kunnen te geven.
Ouderen: Geen dosisaanpassing nodig op basis van de leeftijd alleen.
Verminderde leverfunctie: Geen dosisaanpassing nodig. Er zijn geen studies uitgevoerd bij kinderen met een leveraandoening.
Toediening
- Gebruik bij baby's < 1 jaar bij de toediening een dispenser van 3 ml met een 0,1 ml schaalverdeling;
- De suspensie schudden voor gebruik.
Bijwerkingen
Volwassenen en kinderen > 12 jaar
Zeer vaak (> 10%): hoofdpijn, misselijkheid.
Vaak (1-10%): dyspepsie, braken, (boven)buikpijn. (Draai-)duizeligheid, vermoeidheid, koorts, pijn (waaronder in de ledematen). Hoest, keelpijn, rinorroe, nasofaryngitis, sinusitis, andere bovensteluchtweginfecties, bronchitis. Herpes simplex infecties. Slapeloosheid.
Soms (0,1-1%): overgevoeligheidsreactie. Huiduitslag, eczeem, dermatitis, urticaria. Veranderd bewustzijn, convulsies. Cardiale aritmie. Stijging van leverenzymwaarden.
Zelden (0,01-0,1%): anafylactische en anafylactoïde reacties. Angio-oedeem, erythema mulftiforme, Stevens-Johnsonsyndroom, toxische epidermale necrolyse. (Fulminante) hepatitis, leverfalen. Gastro-intestinale bloedingen, hemorragische colitis. Nachtmerries, agitatie, angst, verwardheid, hallucinaties, waanvoorstellingen, delier, afwijkend gedrag, zelfverwonding. Visusstoornissen. Trombocytopenie.
Bij kinderen tot 12 jaar
Zeer vaak (> 10%): hoest, verstopte neus. Braken.
Vaak (1-10%): misselijkheid, dyspepsie, buikpijn. Hoofdpijn. Oorpijn, otitis media. Rinorroe. Conjunctivitis.
Soms (0,1-1%): trommelvliesaandoening. Dermatitis (bv. allergisch, atopisch).
Neuropsychiatrische bijwerkingen (o.a. delirante afwijkingen zoals verwardheid, hallucinaties, agitatie, angst en nachtmerries) zijn gemeld, echter een causaal verband is nog niet aangetoond.
Bij baby's tot 1 jaar zijn braken, diarree en luieruitslag de meest frequent gemelde bijwerkingen, met een bijwerkingenprofiel dat verder overeenkomt met dat van oudere kinderen.
Interacties
Bij gelijktijdige toediening met geneesmiddelen met een smalle therapeutische breedte die renaal tubulair worden uitgescheiden (methotrexaat, fenylbutazon), voorzichtig zijn.
Sorbitol, in suspensie, kan de biologische beschikbaarheid van andere oraal toegediende geneesmiddelen beïnvloeden.
Zwangerschap
Teratogenese: Influenza wordt geassocieerd met schadelijke effecten op de zwangerschap en foetale ontwikkeling, met kans op ernstige congenitale misvormingen, waaronder congenitale hartafwijkingen. Een ernstiger beloop van influenza is mogelijk bij een zwangere, met complicaties als vroeggeboorte en maternale of foetale sterfte. Een grote hoeveelheid gegevens (waaronder > 1500 zwangerschappen met blootstelling aan oseltamivir tijdens het 1e trimester) laat geen verhoogd risico op misvormingen of foetale/neonatale toxiciteit zien. Studies naar gebruik in het 2e en 3e trimester (van > 5000 zwangerschappen) laten geen verhoogd risico voor het kind of de zwangerschap zien.
Overig: De blootstelling aan de actieve metaboliet is lager (ca. 30% in alle trimesters) gedurende de zwangerschap, een dosisaanpassing wordt echter niet aanbevolen voor de profylaxe noch behandeling van influenza. De blootstelling blijft op een therapeutisch niveau voor een verscheidenheid aan virusstammen.
Advies: Kan waarschijnlijk veilig worden gebruikt, na afweging van de pathogeniteit van de circulerende influenzavirusstam en de onderliggende conditie van de zwangere.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Ja, in geringe hoeveelheden.
Farmacologisch effect: Niet onderzocht.
Advies: Het gebruik van dit geneesmiddel is, gezien de geringe blootstelling aan oseltamivir(carboxylaat) bij de zuigeling, waarschijnlijk veilig. Overweeg toepassing als er duidelijke potentiële voordelen zijn voor de zogende moeder, op basis van de pathogeniteit van de circulerende influenzavirusstam en de onderliggende conditie van de zogende moeder.
Waarschuwingen en voorzorgen
Resistentie van influenza-virussen voor oseltamivir komt voor. De gevoeligheid voor oseltamivir en prevalentie van dergelijke virussen (bv. de met resistentie geassocieerde mutatie H275Y van de H1N1 stam) blijken per seizoen en geografisch te verschillen. De ontwikkeling van oseltamivir-resistent virus komt bij kinderen vaker voor dan bij volwassenen (bij volwassenen is dit < 1 %, bij zuigelingen < 1 jaar tot 18%). Kinderen die drager zijn van oseltamivir-resistent virus dragen het virus gedurende een langere periode over. Het optreden van resistentie heeft overigens geen invloed op de behandelrespons en veroorzaakt geen verlenging van influenza-symptomen bij het kind. Ook bij immuungecompromitteerden is de incidentie van het optreden van oseltamivirresistentie hoger. Indien resistentie optreedt kan het virus gedurende een langere periode verspreid worden.
Neuropsychiatrische bijwerkingen zijn gemeld, met name bij kinderen en adolescenten; een causaal verband met de therapie is echter nog niet aangetoond, toch wordt aangeraden patiënten nauwgezet te controleren op gedragsverandering.
Onvoldoende onderzocht: De werkzaamheid van oseltamivir bij zowel behandeling als profylaxe van influenza bij immuungecompromitteerden is niet duidelijk vastgesteld. Er is weinig onderzoek gedaan naar een kortere behandelduur dan 10 dagen bij deze populatie. Verder zijn de veiligheid en werkzaamheid onvoldoende vastgesteld bij:
- patiënten met een ernstige of instabiele ziekte;
- een chronische cardiale en/of respiratoire aandoening;
- kinderen met een verminderde leverfunctie.
Hulpstoffen: natriumbenzoaat, in de suspensie, kan geelzucht bij pasgeborenen < 4 weken oud verergeren.
Overdosering
Symptomen
Niet anders dan beschreven in de rubriek Bijwerkingen.
Neem voor meer informatie over een vergiftiging met oseltamivir contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.
Eigenschappen
Oseltamivirfosfaat is een prodrug van oseltamivircarboxylaat. De actieve metaboliet is een selectieve remmer van neuraminidase, een oppervlakteglycoproteïne met enzymatische activiteit op het virion van influenza A- en B-virussen. Neuraminidase is essentieel voor zowel het binnendringen van het virus in niet-geïnfecteerde cellen als voor het vrijkomen van recent gevormde virusdeeltjes uit geïnfecteerde cellen en voor de verdere verspreiding van het virus in het lichaam.
Kinetische gegevens
| Resorptie | in het maag-darmkanaal (oseltamivirfosfaat). |
| Metabolisering | oseltamivirfosfaat wordt extensief omgezet door overwegend hepatische esterasen tot de actieve metaboliet oseltamivircarboxylaat. |
| F | ca. 75% (oseltamivircarboxylaat). |
| Overig | De blootstelling aan oseltamivircarboxylaat is hoger bij immuungecompromitteerden, vanwege de ruime veiligheidsmarge is dosisaanpassing echter niet nodig. |
| V d | ca. 0,33 l/kg (oseltamivircarboxylaat). |
| Eliminatie | vnl. met de urine als oseltamivircarboxylaat, d.m.v. glomerulaire filtratie en tubulaire secretie, < 20% met de feces. |
| T 1/2el | 6–10 uur. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Groepsinformatie
oseltamivir hoort bij de groep neuraminidaseremmers.