anticonceptiva, combinatiepreparaten

Meer informatie

In deze groep zijn hormonale anticonceptiva opgenomen, waarbij een progestageen is gecombineerd met een oestrogeen. De anticonceptieve werking wordt vooral bepaald door het progestageen. Het oestrogeen dient voornamelijk voor de cycluscontrole.

De orale combinatiepreparaten kunnen op verschillende manieren worden onderverdeeld.

Indeling op grond van fasen van de pilstrip:

• de eenfasepil met een vaste dosis oestrogeen en progestageen;
• de drie- en vierfasepil met een wisselende dosis;
• pil met een verlengd doseerschema, die continu wordt gebruikt (zie ethinylestradiol/levonorgestrel (gefaseerd continu).

Indeling op grond van de hoeveelheid ethinylestradiol (EE) per tablet:

• sub-30-pil: bevat minder dan 30 microg EE;
• sub-50-pil: bevat minder dan 50 microg EE.

Er zijn ook combinatiepillen beschikbaar met estradiol of estetrol als oestrogene component.

Indeling op grond van type progestageen, van oudsher in generaties:

• eerste generatie: levonorgestrel (i.c.m. 50 microg EE; niet meer verkrijgbaar);
• tweede generatie: levonorgestrel (i.c.m. < 50 microg EE). Ook norgestimaat kan hiertoe worden gerekend, omdat dit middel wordt omgezet in levonorgestrel;
• derde generatie: desogestrel en gestodeen;
• vierde generatie: dienogest, drospirenon en nomegestrel.

Meer informatie

Veel gebruiksters van gecombineerde orale anticonceptiva ervaren enige milde bijwerkingen gedurende de eerste maanden van het gebruik, die vervolgens verdwijnen. Een klein deel van de vrouwen stopt met het gebruik in de beginfase, vanwege individuele intolerantie.

Het relatieve risico op veneuze trombo-embolie neemt met ca. 30% toe bij gebruik van gecombineerde orale anticonceptiva. Het absolute risico is klein, omdat de incidentie van deze voorvallen bij vrouwen zonder andere predisponerende factoren laag is. Niettemin neemt het risico significant toe bij vrouwen die roken of die andere risicofactoren voor trombo-embolie hebben. De hormonale anticonceptiva verschillen in de kans op veneuze trombo-embolie, wat van belang is bij de keuze voor één van deze middelen (zie Anticonceptie, hormonale).

Het risico op arteriële trombose, en daarmee de kans op een myocardinfarct of beroerte, neemt mogelijk toe. Dit risico is met name groter bij vrouwen ouder dan 35 jaar die roken, en vooral indien zij ook nog hypertensie hebben. Bij niet-rokers zonder andere risicofactoren zoals hypertensie of diabetes, is er geen groter risico op myocardinfarct of beroerte.

Melasma (chloasma) is een vlekkerige pigmentering van de huid, gelokaliseerd in het gelaat. Zowel de oestrogene als de progestagene component kan hyperpigmentatie veroorzaken. Vooral vrouwen met een melasma tijdens hun zwangerschap lopen de kans ook tijdens gebruik van orale anticonceptiva de pigmentatiestoornis te krijgen. Het melasma dat kan optreden bij gebruik van de pil is meestal niet reversibel, in tegenstelling tot melasma tijdens zwangerschap.

In epidemiologisch onderzoek is toename van de kans op mammacarcinoom gerapporteerd, alsmede van optreden van cervixcarcinoom bij langerdurend gebruik. Deze toegenomen kans verdwijnt binnen 10 jaar na staken van de inname. Gezien de lage prevalentie van mammacarcinoom in de leeftijdsgroep van pilgebruiksters en met name bij vrouwen < 35 jaar zal dit slechts geringe gevolgen hebben. Het grotere risico hangt mogelijk samen met de lengte van de gebruiksduur, het gebruik vóór de eerste zwangerschap en met hormoontherapie voor vrouwen in de overgang, die al eerder de combinatiepil gebruikten 1.