Geneesmiddelen

Stofnaam

Geneesmiddel

Indicatie

Toediening

beclometason (bij darmontsteking)

Beclometason Klysma FNA

colitis ulcerosa

rectaal

betamethason (bij darmontsteking)

Betnesol Lavement

colitis ulcerosa ziekte van Crohn

rectaal

budesonide (maag-darmkanaal)

Budenofalk, Budesonide, Cortiment, Entocort, Jorveza

colitis ulcerosa ziekte van Crohn

oraal, rectaal

Een volledig overzicht van alle indicaties per geneesmiddel kunt u vinden in de geneesmiddelteksten.

Werking

Werkingsmechanisme

Corticosteroïden binden intracellulair aan de corticosteroïdreceptor en vormen hiermee een complex dat de expressie van mRNA beïnvloedt. Hierdoor wordt de synthese van bepaalde eiwitten geïnduceerd of geremd.

Beclometason, betamethason en budesonide zijn lokaalwerkende glucocorticoïden en worden gebruikt vanwege hun ontstekingsremmende en immunosuppressieve werking.

Ontstekingsremmende eigenschappen:

  • stimuleren van eiwitafbraak, waardoor de vorming van granulatieweefsel wordt geremd;
  • stabiliseren van de lysosomenmembraan van leukocyten;
  • vasoconstrictie en dichten van bloedvaten, waardoor het ontstaan van ontstekingsexsudaat en van plaatselijk oedeem wordt verminderd.

Immunosuppresieve (anti-allergische) eigenschappen:

  • verminderen van de celmigratie en de fagocytaire activiteit van leukocyten en monocyten;
  • verminderen van de activiteit en het volume van het lymfatisch systeem;
  • onderdrukken van de humorale immuniteit (vorming van antistoffen) (alleen bij zeer hoge doses).

Effect

  • Remming van lokale ontstekingsreacties in het distale gedeelte van de darmen.
  • Remming van lokale eosinofiele ontstekingsreacties van de oesofagus (Jorveza).

Typerende bijwerkingen

Relatief frequent (bij rectale toediening):

  • misselijkheid;
  • irritatie en pijn in het rectum;
  • flatulentie;
  • huidreacties.

Zie voor een overzicht van de mogelijke systemische bijwerkingen de groepstekst systemische corticosteroïden.

Meer informatie

Van de lokaalwerkende glucocorticosteroïden hebben beclometason en budesonide (rectaal) minder systemische bijwerkingen dan betamethason, vanwege een lage biologische beschikbaarheid. Zie voor de bijwerkingen van betamethason ook de geneesmiddeltekst betamethason.

De kans op corticosteroïd-gerelateerde bijwerkingen bij de orale toedieningsvorm van budesonide is ongeveer gehalveerd ten opzichte van de equivalente dosis prednison. Bij budesonide geeft de rectale toedieningsvorm minder kans op bijwerkingen dan de orale toedieningsvorm.

Zie ook

Indicaties