Geneesmiddelen

Stofnaam

Geneesmiddel

Indicatie

Toediening

minoxidil (systemisch)

Lonnoten

hypertensie, essentiële of primaire

oraal

nitroprusside

Nipruss

parenteraal (inj./inf.)

Een volledig overzicht van alle indicaties per geneesmiddel kunt u vinden in de geneesmiddelteksten.

Werking

Werkingsmechanisme

Directwerkende vasodilatantia:

  • grijpen direct aan op de spierwand van de arteriolen, zonder tussenkomst van het autonome zenuwstelsel. Hierdoor relaxeert het gladde spierweefsel in de perifere arteriolen waardoor de perifere weerstand daalt.

Nitroprusside veroorzaakt NO-gemedieerde perifere vasodilatatie door een directe werking op zowel de arteriële als veneuze bloedvaten.

Effect

  • Daling van de bloeddruk, met name diastolisch bij minoxidil en van de systolische bloeddruk bij nitroprusside.

Typerende bijwerkingen

De bijwerkingen hieronder zijn niet typisch voor nitroprusside, zie daarvoor de bijbehorende geneesmiddeltekst.

Relatief frequent:

  • toename van hartfrequentie, -contractiliteit en zuurstofverbruik van het hart;
  • water- en zoutretentie.

Minder frequent:

  • myocardischemie;
  • hartfalen.

Meer informatie

Cardiale neveneffecten: de verlaging van de perifere weerstand in de arteriolen van het hart gaat gepaard met een reflectoire toename van de frequentie, de contractiliteit en het zuurstofverbruik van het hart. Dit kan, vooral bij patiënten met coronair vaarlijden, leiden tot myocardischemie. Nitroprusside veroorzaakt een kleinere stijging in hartfrequentie dan minoxidil.

Retentie van water en zout wordt veroorzaakt door een verhoogde resorptie in de proximale tubulus. Dit is een gevolg van een verminderde nierperfusiedruk en een reflectoire stimulatie van α-adrenerge receptoren in de renale tubuli. Bij nitroprusside is er ook stimulatie van de reninesecretie.

Hypertrichose is een veelvoorkomend, vaak ingrijpend neveneffect van minoxidil. Deze bijwerking, waarbij overmatige haargroei plaatsvindt op o.a. het gezicht, de rug, borst, armen en benen, treedt meestal binnen 2 maanden na aanvang van de therapie op.