buprenorfine/​naloxon

Samenstelling

Advies

Voor de behandeling van opioïdverslaving met substitutietherapie wordt de keuze voor methadon dan wel buprenorfine/naloxon op individuele basis gemaakt. Bij de groep stabiele verslaafden met minimale risico’s op terugval en veel kans op resocialisatie in de maatschappij kan buprenorfine/naloxon gebruikt worden. Buprenorfine/naloxon heeft hierbij het voordeel van een geringe dempende werking op cognitieve functies. Daarnaast is het geïndiceerd bij overgevoeligheid voor methadon.

Indicaties

Substitutiebehandeling voor opioïdverslaving, binnen een kader van medische, sociale en psychologische behandeling. De toevoeging van naloxon is bedoeld om intraveneus misbruik te ontmoedigen. De behandeling is bedoeld voor volwassenen en adolescenten ouder dan 15 jaar die hebben ingestemd met een behandeling van hun verslaving.

Doseringen

Let op! Behandeling pas beginnen als er objectieve en duidelijke tekenen van onthouding zijn. Bij gebruik van heroïne of kortwerkende opioïden de behandeling niet eerder starten dan 6 uur na het laatste opioïdgebruik. Bij gebruik van methadon eerst de dosering methadon verminderen tot max. 30 mg/dag en de behandeling niet eerder starten dan 24 uur na het laatste dosis methadon.

Minimaliseer de kans op verkeerd gebruik, misbruik en recreatief gebruik door passende maatregelen te nemen bij het voorschrijven en verstrekken van buprenorfine, bijvoorbeeld door het vermijden van vroeg in de behandeling uitschrijven van meerdere herhalingsrecepten en door het maken van vervolgafspraken met een klinische monitoring die past bij de behoeften van de patiënt. Schrijf zoveel mogelijk de dosering in 1 tablet per dag voor, om de kans op doorverkopen te verkleinen.

Tijdens de inductie wordt toediening onder toezicht aanbevolen, om de juiste plaatsing onder de tong zeker te stellen en de klinische respons te beoordelen.

Let op! Zubsolv is niet onderling uitwisselbaar met andere tabletten voor sublinguaal gebruik, vanwege een hogere biologische beschikbaarheid. Bij omzetting van of naar andere sublinguale tabletten kan een dosisaanpassing nodig zijn.

Verminderde leverfunctie: Bij milde tot matige leverfunctiestoornis: met lagere doses beginnen en zorgvuldig ophogen. Gecontra-indiceerd bij een ernstige leverfunctiestoornis. Zie ook de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen.

Verminderde nierfunctie: dosisaanpassing is niet nodig. Wees wel voorzichtig bij ernstige nierfunctiestoornis (creatinineklaring < 30 ml/min).

Toediening: De tablet (zonder slikken) onder de tong houden totdat hij opgelost is. De dosis kan in 1 of 2 porties worden toegediend. De tweede portie direct na het oplossen van de eerste toedienen.

Bijwerkingen

Zeer vaak (> 10%): slapeloosheid, obstipatie, misselijkheid, hyperhidrose, hoofdpijn. Abstinentiesyndroom.

Vaak (1-10%): griep, infectie, faryngitis, rinitis. Angst, nervositeit, abnormale gedachten, depressie, verminderd libido. Slaperigheid, duizeligheid, migraine, paresthesie, hypertonie. Hypertensie, vasodilatatie. Hoest. Braken, dyspepsie, diarree, buikpijn, flatulentie. Gestoorde leverfunctie. Huiduitslag, jeuk, urticaria. Spierpijn, gewrichtspijn, rugpijn, spierspasmen. Asthenie, pijn op de borst, koude rillingen, koorts, malaise, pijn, perifeer oedeem. Impotentie, erectiestoornis. Letsel. Gewichtsvermindering.

Soms (0,1-1%): anemie, trombocytopenie, leukocytose, leukopenie, lymfadenopathie. Overgevoeligheid. Hyperglykemie, hypoglykemie, hyperlipidemie, verminderde eetlust. Depersonalisatie, abnormaal dromen, agitatie, vijandigheid, apathie, euforie. Amnesie, spraakstoornis, insult, tremor, hyperkinesie. Miose, conjunctivitis. Myocardinfarct, angina pectoris, bradycardie, palpitatie, tachycardie, hypotensie, Hitteberoerte, hypothermie. Dyspneu, astma, geeuwen. Ulceratieve stomatitis, tongverkleuring. Exfoliatieve dermatitis, acne, huidknobbels, alopecia, droge huid. Artritis. Hematurie, niersteen, verhoogde creatininewaarde, albuminurie, dysurie, urineretentie. Ejaculatiestoornis, amenorroe, menorragie, metrorragie, urineweginfectie, vaginale infectie.

Verder zijn gemeld: anafylactische shock, angio-oedeem, hallucinatie, (acute) hepatitis, geelzucht, levernecrose, hepatorenaal syndroom, hepatische encefalopathie, syncope, vertigo, orthostatische hypotensie, bronchospasme, ademhalingsdepressie, tandcariës, neonataal abstinentiesyndroom, verhoogde transaminasen.

Meer informatie

• buprenorfine#bijwerkingen
• naloxon#bijwerkingen

• Informatie van Lareb over dit middel
• Meldformulier bijwerkingen

Interacties

Combinatie met een opioïd-antagonist (zoals naltrexon of nalmefeen), die het effect van buprenorfine kan blokkeren, is gecontra-indiceerd, vanwege de kans op een versnelde en plotselinge aanval van langdurige en hevige ontwenningsverschijnselen.

Niet gelijktijdig gebruiken met alcohol (-bevattende geneesmiddelen). Wees voorzichtig met gelijktijdig gebruik met andere opioïden, benzodiazepinen of andere centraal dempende middelen (zoals anesthetica, antipsychotica, anxiolytica, hypnotica en sedativa) en cimetidine, vanwege de mogelijkheid van versterkte sedering en fatale ademhalingsdepressie. Controleer nauwlettend op symptomen van ademhalingsdepressie. Beperk de dosis en duur van sedatieve geneesmiddelen. Gelijktijdig gebruik met gabapentinoïden kan tevens lijden tot hypotensie.

Bij toediening van een volledige opioïd-agonist bestaat de kans op onvoldoende pijnbestrijding en daardoor overdosering van de volledige agonist, bijvoorbeeld wanneer de plasmaspiegel van buprenorfine afneemt.

Gelijktijdig gebruik met andere serotonerge geneesmiddelen (zoals MAO-remmers, SSRI's SNRI's, TCA's) verhoogt het risico op het serotoninesyndroom, wat levensbedreigend kan zijn. Bij gelijktijdig gebruik, met name bij de start en bij elke dosisverhoging, de patiënt nauwlettend controleren op veranderingen in mentale status, autonome instabiliteit, neuromusculaire abnormaliteiten en gastro-intestinale symptomen. Overweeg bij vermoeden van een serotoninesyndroom, afhankelijk van de ernst, een dosisverlaging of staken van de behandeling.

Gelijktijdig gebruik met MAO-remmers kan het effect van opioïden versterken.

Buprenorfine wordt voor ca. 30% gemetaboliseerd door CYP3A4; krachtige remmers van CYP3A4 (zoals ketoconazol, itraconazol, macrolide antibiotica, ritonavir) kunnen de plasmaspiegel van buprenorfine verhogen en krachtige CYP3A4-inductoren (zoals fenobarbital, carbamazepine, fenytoïne, rifampicine) kunnen de plasmaspiegel verlagen. Een dosisaanpassing kan nodig zijn.

Zwangerschap

Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij dieren is reproductietoxiciteit gebleken.

Farmacologisch effect: Aan het eind van de zwangerschap kan buprenorfine ademhalingsdepressie bij neonaten induceren, ook na korte toedieningsperiode: overweeg neonatale monitoring gedurende verscheidene dagen aan het eind van de zwangerschap. Langetermijntoediening tijdens het 3^e trimester kan een abstinentiesyndroom bij pasgeborenen veroorzaken (met bv. hypertonie, tremoren, agitatie, myoclonus of convulsies).

Advies: Alleen op strikte indicatie gebruiken. Indien de zwangerschap tijdens de behandeling ontstaat, overschakeling op buprenorfine monotherapie overwegen.

Overig: Hoge doseringen bij dieren verminderden de vrouwelijke vruchtbaarheid.

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Ja, buprenorfine en metabolieten. Naloxon onbekend.

Farmacologisch effect: Buprenorfine kan ademhalingsdepressie bij de zuigeling veroorzaken.

Overig: Bij dieren werd de lactatie geremd.

Advies: Gebruik ontraden of borstvoeding staken.

Contra-indicaties

• ernstige respiratoire insufficiëntie;
• ernstige leverinsufficiëntie (de plasmaspiegels van buprenorfine en naloxon nemen sterk toe);
• acuut alcoholisme of delirium tremens.

Zie voor meer contra-indicaties de rubriek Interacties.

Waarschuwingen en voorzorgen

Pijn als ziektesymptoom kan worden gemaskeerd.

Onthoudingsverschijnselen: Als buprenorfine wordt toegediend wanneer er nog opioïden aan de µ-receptor zijn gebonden, verdringt buprenorfine deze van de receptor en veroorzaakt het hevige onthoudingsverschijnselen ('precipitated withdrawal') met name indien toegediend binnen 6 uur na de laatste inname van heroïne of het kortwerkende opioïd of binnen 24 uur van methadon. Bij overstappen van methadon op buprenorfine moet de methadondosis daarom eerst afgebouwd worden tot ≤ 30 mg/dag. Ook bij suboptimale dosering kunnen onthoudingsverschijnselen optreden.

Hepatotoxiciteit: Voorafgaand aan en tijdens de behandeling de leverfunctie controleren, tevens vóóraf de virale hepatitisstatus beoordelen. Acute leverschade kan optreden, vooral bij reeds bestaande leveraandoeningen, infectie met het hepatitis B- of hepatitis C-virus, alcoholmisbruik, anorexie, gelijktijdig gebruik van andere potentiële hepatotoxische geneesmiddelen en aanhoudend drugsgebruik. Bij gestoorde leverfunctie zijn verhoogde plasmaspiegels van buprenorfine en/of naloxon te verwachten; monitor de patiënt op tekenen van opioïdontwenning, toxiciteit of overdosering. Bij optreden van levernecrose of geelzucht de behandeling staken indien de klinische toestand van de patiënt dit toelaat.

Ademhalingsdepressie: Fatale ademhalingsdepressie is gemeld, vooral bij gelijktijdig gebruik met benzodiazepinen, alcohol of andere opioïden óf bij verkeerd gebruik. Wees voorzichtig bij astma, ademhalingsinsufficiëntie (waaronder COPD, cor pulmonale, hypoxie, hypercapnie, ademhalingsdepressie) of kyfoscoliose.

Slaapgerelateerde ademhalingsstoornis: Opioïden kunnen o.a. centrale slaapapneu (CSA) en slaapgerelateerde hypoxemie veroorzaken. Overweeg bij CSA de totale dosering opioïden te verlagen.

Serotoninesyndroom: Overweeg een dosisverlaging of staken van de behandeling bij een vermoeden van het serotoninesyndroom. Symptomen zijn: veranderde geestelijke toestand, autonome instabiliteit, neuromusculaire afwijkingen, gastro-intestinale symptomen.

Comorbiditeit: Wees voorzichtig bij oudere en/of verzwakte patiënten en bij craniaal trauma, verhoogde craniale druk, voorgeschiedenis van insulten, hypotensie, galwegaandoeningen, pancreatitis, prostaathypertrofie, stenose van de urethra, hypothyroïdie, onbehandeld myxoedeem, bijnierschorsinsufficiëntie.

Onderzoeksgegevens: Gebruik bij kinderen < 15 jaar wordt niet aanbevolen, omdat gegevens over werkzaamheid en veiligheid ontbreken. Bij adolescenten van 15–18 jaar is zorgvuldige monitoring noodzakelijk vanwege een gebrek aan gegevens. Bij ouderen ≥ 65 jaar kan geen dosisaanbeveling gedaan worden, vanwege onvoldoende gegevens.

• Rij Veilig met Medicijnen

Overdosering

Symptomen

Mogelijk fatale ademhalingsdepressie. Andere verschijnselen kunnen zijn: slaperigheid, amblyopie, miose, hypotensie, misselijkheid, braken en spraakstoornissen.

Therapie

Een opioïd-antagonist (naloxon) wordt aanbevolen. Houd rekening met de langere werkingsduur van buprenorfine waardoor een continue infusie of herhaalde toediening noodzakelijk kan zijn.

Neem voor meer informatie over een intoxicatie met dit middel contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.

Eigenschappen

Buprenorfine is een partiële opioïd-agonist/antagonist die zich bindt aan de μ- en κ-receptoren in de hersenen. Naloxon is een antagonist van de μ-receptoren. Oraal of sublinguaal toegediend aan patiënten met opioïdonthouding heeft het nauwelijks effect, echter intraveneus toegediend aan opioïdafhankelijke personen geeft het duidelijke opioïd-antagonistische effecten en opioïdonthoudingsverschijnselen, zodat het intraveneus misbruik zal ontmoedigen. Dit preparaat valt onder de bepalingen van de Opiumwet in zijn volle omvang.

Meer informatie

• buprenorfine#eigenschappen
• naloxon#eigenschappen

Kinetische gegevens

Groepsinformatie

buprenorfine/naloxon hoort bij de groep middelen bij opioïdverslaving.

• buprenorfine (bij verslaving) (N07BC01) Vergelijk
• methadon (N07BC02) Vergelijk

Kosten

Zie ook

Geneesmiddelgroep

• middelen bij opioïdverslaving

Externe links

• Officiële productinformatie CBG/EMA
• Medicijnkosten.nl
• GIPdatabank
• Geneesmiddelinformatie voor patiënten