Samenstelling

Samenstelling

Advies

Volgens de WIP (Werkgroep Infectie Preventie)-richtlijn Desinfectie van huid en slijmvliezen (2013) op RIVM.nl is het advies om voor huiddesinfectie een desinfectans op basis van alcohol (60–90%) te gebruiken, met óf zonder toevoeging van 0,5% chloorhexidine of 1% jodium. De richtlijn beveelt voor desinfectie van slijmvliezen aan: chloorhexidine 0,2–1% in water, of povidonjodium 10% in water. De WIP heeft begin 2017 zijn activiteiten gestaakt.

Advies

Volgens de WIP (Werkgroep Infectie Preventie)-richtlijn Desinfectie van huid en slijmvliezen (2013) op RIVM.nl is het advies om voor huiddesinfectie een desinfectans op basis van alcohol (60–90%) te gebruiken, met óf zonder toevoeging van 0,5% chloorhexidine of 1% jodium. De richtlijn beveelt voor desinfectie van slijmvliezen chloorhexidine 0,2–1% in water, of povidonjodium 10% in water, aan. De WIP heeft begin 2017 zijn activiteiten gestaakt.

De NVDV-richtlijn Infectiepreventiemaatregelen bij dermatochirurgische ingrepen (2020) beveelt een pre-desinfectans op basis van alcohol (60–90%) met óf zonder toevoegingen aan (conform de WIP–richtlijn Desinfectie van huid en slijmvliezen). De chirurg dient daarbij rekening te houden met corneatoxiciteit van alcohol, jodiumallergieën en (tijdelijke) verkleuringen die een ingreep kunnen hinderen.

Indicaties

• Desinfectie van snij–, bijt–, schaafwonden en insectenbeten en steken.

Indicaties

• Preventie van infecties van de hoofdhuid.

Doseringen

Let op! Niet onverdund gebruiken vanwege risico van brandwonden; zie onder Toediening.

Toediening: vóór gebruik 1:20 verdunnen met kraanwater. Niet aanbrengen in of rond de ogen, oren, neus of mond; zie voor meer informatie de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen.

Doseringen

Pasgeborenen: Het gebruik beperken tot het absolute minimum: zie voor meer informatie de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen.

Ouderen: Vermijd bij aanleg voor hyperthyroïdie regelmatig of langdurig aanbrengen van grote hoeveelheden op uitgebreide huidgedeelten.

Verminderde nierfunctie: Vermijd regelmatig of langdurig aanbrengen van grote hoeveelheden op uitgebreide huidgedeelten aangezien eliminatie bijna uitsluitend via de nieren plaatsvindt.

Toediening: vermijd contact met de ogen.

Bijwerkingen

Zeer zelden (< 0,01%): (contact)eczeem, huidafschilfering, irritatie, jeuk, erytheem, huidverkleuring, alopecia, uitslag in de vorm van papels, huiddystrofie, fissuur.

Verder zijn gemeld: brandwonden bij onverdund aanbrengen. Overgevoeligheid.

• Informatie van Lareb over dit middel
• Meldformulier bijwerkingen

Bijwerkingen

Zelden (0,01-0,1%): overgevoeligheid. Contacteczeem, met symptomen zoals erytheem, blaasjes en jeuk.

Zeer zelden (< 0,01%): angio-oedeem, anafylactische reactie. Hyperthyroïdie (soms met symptomen zoals tachycardie of rusteloosheid) kan optreden bij een voorgeschiedenis van schildklieraandoeningen na aanzienlijke opname van jodium, bijvoorbeeld na langdurig gebruik van de oplossing voor de behandeling van wonden en brandwonden op grote delen van de huid.

Verder zijn gemeld: hypothyroïdie (na langdurig of veelvuldig gebruik). Verstoring van de elektrolytenbalans, metabole acidose, acuut nierfalen en afwijkende osmolariteit bloed; deze bijwerkingen kunnen optreden na opname van grote hoeveelheden povidonjodium tijdens blootstelling van grote oppervlakten of slijmvliezen (bijvoorbeeld bij de behandeling van brandwonden).

• Informatie van Lareb over dit middel
• Meldformulier bijwerkingen

Interacties

Er zijn geen interactiestudies uitgevoerd; gelijktijdig gebruik met andere lokale middelen wordt niet aanbevolen.

Interacties

Vermijd gelijktijdig gebruik met lokale middelen die derivaten op basis van kwik bevatten, vanwege het risico op vorming van bijtende stoffen en gevaar van brandwonden.

Gelijktijdig gebruik van producten die zilver, waterstofperoxide en taurolidine bevatten leidt tot een verminderde werking van deze producten. Gelijktijdig gebruik van wondbehandelingsproducten die enzymatische componenten bevatten leidt tot een verminderde werking van beide middelen. Ook in combinatie met eiwitten en andere onverzadigde organische verbindingen kan de werking verminderen.

Gelijktijdig gebruik van desinfectantia met octenidine in dezelfde of aangrenzende gebieden, kan reversibele donkere verkleuringen veroorzaken.

Door de oxidatieve werking van povidonjodium kunnen bepaalde diagnostische testen (zoals testen met toluidine en guaiagom en de bepaling van hemoglobine of glucose in urine of ontlasting) fout-positieve uitslagen geven.

Tijdens het gebruik van een povidonjodium-oplossing is de opname van jodium door de schildklier mogelijk verlaagd, dit kan interfereren met testuitslagen (bv. van schildklierscintigrafie, bepaling van eiwitgebonden jood) en de behandeling met radioactief jodium.

Zwangerschap

Teratogenese: Onbekend.

Farmacologisch effect: Gezien de minimale systemische blootstelling bij gebruik op doorgaans kleine huidoppervlakken zijn nadelige effecten bij de foetus onwaarschijnlijk.

Advies: Kan volgens de fabrikant volgens voorschrift worden gebruikt.

• Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Zwangerschap

Jodium passeert de placenta.

Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens.

Farmacologisch effect: Jodium kan overgaan in de foetale circulatie en vervolgens de schildklierfunctie van de vrucht beïnvloeden. Effecten kunnen optreden vanaf de twaalfde zwangerschapsweek, omdat de foetale schildklier vanaf dat moment jodium opneemt.

Advies: Gebruik ontraden.

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Onbekend.

Farmacologisch effect: Gezien de minimale systemische blootstelling bij gebruik op doorgaans kleine huidoppervlakken bij de moeder zullen nadelige effecten bij de zuigeling onwaarschijnlijk zijn.

Advies: Kan volgens de fabrikant volgens voorschrift worden gebruikt.

Overig: Bij aanbrengen op de borsten deze eerst goed wassen voordat de baby wordt gevoed.

• Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Ja (tot 50%). Toepassing van kleine hoeveelheden kan leiden tot een hoge dosis vrij jodium in de moedermelk door stapeling (melk/plasma-ratio: 15–23).

Farmacologisch effect: De schildklierfunctie van de zuigeling kan negatief worden beïnvloed (hypothyroïdie, struma).

Advies: Bij langdurig gebruik en gebruik op grotere oppervlakken, het gebruik van dit geneesmiddel of het geven van borstvoeding ontraden. Kortdurend gebruik van povidonjodium op een klein huidoppervlak is waarschijnlijk veilig.

Contra-indicaties

• eczemateuze aandoeningen;
• kinderen < 1 jaar;
• overgevoeligheid voor fenolische antiseptica.

Contra-indicaties

• Toepassing op grote huidoppervlakken bij hyperthyroïdie, of andere manifeste schildklieraandoeningen.

Waarschuwingen en voorzorgen

Toediening: niet aanbrengen in of rond de ogen, oren, neus of mond; bij contact grondig spoelen/wassen met koud water. Bij contact met de ogen controleren op hoornvliesbeschadiging en bij beschadiging doorverwijzen naar de oogarts. Niet onverdund gebruiken vanwege risico van brandwonden. Niet gebruiken op grote delen van het lichaam, slijmvliezen of op een gevoelige huid.

De oplossing is niet geschikt voor operatieve desinfectie of voor gebruik in ziekenhuizen.

Waarschuwingen en voorzorgen

Beperk het gebruik bij pasgeborenen tot een minimum; vanwege de hoge doorlaatbaarheid van de huid en de gevoeligheid voor jodium, is er meer kans op hypothyroïdie en is controle van de schildklierfunctie nodig.

Niet gebruiken voor en na jodium- en schildkliergerelateerde onderzoeken (zoals scintigrafie) en/of behandeling met radioactief jodium.

Anafylaxie kan optreden bij gevoelige personen.

Wees voorzichtig bij schildklierafwijkingen en na schildklierziekten.

Vermijd overmatige hoeveelheden en ophoping: voorkom dat bij gebruik als desinfectans bij een operatie de oplossing afdruipt en ophoopt, bv. in huidplooien of 'onder' de patiënt. Langdurige blootstelling aan de oplossing kan irritatie veroorzaken, en in zeldzame gevallen ook ernstige huidaandoeningen zoals chemische brandwonden (als gevolg van ophoping). In geval van huidirritatie, overgevoeligheid of contacteczeem onmiddellijk het gebruik staken.

Vlekken op de huid, linnengoed, wol en zijde zijn met water gemakkelijk te verwijderen. Een lichte verkleuring van sommige kunstvezels verdwijnt na behandeling met verdunde ammonia.

Overdosering

Symptomen

Bij (accidentele) orale inname: corrosie van de orale mucosa, larynx en het maag-darmkanaal. Bradycardie, hypotensie, nierfalen. Bij inname van grote hoeveelheden tevens depressie van het centraal zenuwstelsel.

Bij inademing van overmatige hoeveelheden: pneumonie, 'acute respiratory distress syndrome' (ARDS), hartstilstand en ademhalingsstilstand.

Neem voor verdere informatie over een vergiftiging met chloorxylenol contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.

Overdosering

Symptomen

Bij chronische overdosering: hypothyroïdie, eczeem, lever- en nierfunctiestoornissen, neutropenie.

Zie voor meer symptomen en behandeling vergiftigingen.info.

Eigenschappen

Chloorxylenol is een fenolverbinding en heeft in de aanbevolen verdunning een bactericide werking tegen een breed spectrum van Gram-positieve en Gram-negatieve bacteriën.

Eigenschappen

Povidonjodium is een breedspectrum-desinfectans met een snelle en lang aanhoudende dodende werking tegen micro-organismen. Op moleculair niveauis het een complex van jodium, gebonden aan dragermateriaal (povidon (polyvinylpyrrolidon, PVP) waaruit het elementair jodium langzaam wordt vrijgegeven (jodiumreservoir). Het vrije jodium reageert als een sterk oxiderend medium met enzymen en structurele basiscomponenten van micro-organismen. Het spectrum is breed en omvat (myco)bacteriën, schimmels (vooral Candida spp.), vele virussen en enkele protozoa. De bruine kleur duidt op de aanwezigheid van jodium. Werkingsduur: zolang bruine kleur zichtbaar is.

Gebonden in het povidonjodiumcomplex verliest jodium grotendeels zijn lokaal irriterende effecten in vergelijking met alcoholische jodiumoplossingen.

Kinetische gegevens

Groepsinformatie

chloorxylenol hoort bij de groep desinfectantia, cutaan.

• benzalkonium (D08AJ01) Vergelijk
• cetrimide/chloorhexidine (D08AC52) Vergelijk
• chloorhexidine (cutaan) (D08AC02) Vergelijk
• chloorhexidine/isopropylalcohol (D08AC52) Vergelijk
• jodium (D08AG03) Vergelijk
• mecetronium (D08AX53) Vergelijk
• natriumhypochloriet (D08AX07) Vergelijk
• povidonjodium (behaarde hoofdhuid) (D11AC06) Vergelijk
• povidonjodium (cutaan) (D08AG02) Vergelijk

Groepsinformatie

povidonjodium (behaarde hoofdhuid) hoort bij de groep desinfectantia, cutaan.

• benzalkonium (D08AJ01) Vergelijk
• cetrimide/chloorhexidine (D08AC52) Vergelijk
• chloorhexidine (cutaan) (D08AC02) Vergelijk
• chloorhexidine/isopropylalcohol (D08AC52) Vergelijk
• chloorxylenol (D08AE05) Vergelijk
• jodium (D08AG03) Vergelijk
• mecetronium (D08AX53) Vergelijk
• natriumhypochloriet (D08AX07) Vergelijk
• povidonjodium (cutaan) (D08AG02) Vergelijk

Kosten

Kosten

Zie ook

Geneesmiddelgroep

• desinfectantia, cutaan

Externe links

• Officiële productinformatie CBG/EMA
• Medicijnkosten.nl
• Geneesmiddelinformatie voor patiënten

Zie ook

Geneesmiddelgroep

• desinfectantia, cutaan

Externe links

• Officiële productinformatie CBG/EMA
• Medicijnkosten.nl
• Geneesmiddelinformatie voor patiënten