Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Duac Acne gel GlaxoSmithKline bv
- Toedieningsvorm
- Gel
- Verpakkingsvorm
- 30 g
Bevat per gram: clindamycine 10 mg (als fosfaat), benzoylperoxide 50 mg.
clindamycine/benzoylperoxide gel Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Gel
- Verpakkingsvorm
- 30 g
Bevat per gram: clindamycine 10 mg (als fosfaat), benzoylperoxide 50 mg.
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Samenstelling
Raadpleeg voor hulpstoffen een apotheker.
Benzoëzuursalicylzuur crème/zalf FNA XGVS OTC Formularium der Nederlandse Apothekers
- Toedieningsvorm
- Crème
Bevat per g: benzoëzuur 50 mg, salicylzuur 50 mg, in vaste lanettecrème (Whitfields Crème, Cremor acidi benzoici et acidi salicylici FNA).
- Toedieningsvorm
- Zalf
Bevat per g: benzoëzuur 50 mg, salicylzuur 50 mg, in lanoline en vaseline (Whitfields Zalf, Unguentum acidi benzoici et acidi salicylici FNA).
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
De behandeling van acne vulgaris in de eerstelijnszorg wordt bepaald door de ernst van de acne en de eerder toegepaste (zelf)behandeling. Behandel milde acne in eerste instantie met benzoylperoxide 5% of een lokaal retinoïde; combineer dit bij onvoldoende effect met een lokaal antibioticum. Bij matig-ernstige acne direct starten met een lokaal antibioticum in combinatie met benzoylperoxide 5% of een lokaal retinoïde. Vervang bij onvoldoende effect het lokaal antibioticum door een oraal antibioticum. Bij ernstige acne direct starten met een oraal antibioticum in combinatie met benzoylperoxide 5% of een lokaal retinoïde. Overweeg monotherapie met isotretinoïne bij ernstige of therapieresistente matig ernstige acne bij onvoldoende effect van een oraal antibioticum; verwijs hiervoor naar de dermatoloog of behandel eventueel zelf.
In de tweedelijnszorg is bij milde tot matig ernstige acne een lokaal combinatiepreparaat eerste keus: kies uit adapaleen/benzoylperoxide, clindamycine/tretinoïne of clindamycine/benzoylperoxide. Geef bij (matig) ernstig acne een combinatie van oraal doxycycline met adapaleen/benzoylperoxide of met azelaïnezuur. Overweeg bij therapieresistente (matig-)ernstige acne monotherapie met isotretinoïne. Zie voor meer informatie de NVDV-richtlijn Acne vulgaris op richtlijnendatabase.nl.
Offlabel: Bij 'pitted keratolysis' kan clindamycine/benzoylperoxide worden geprobeerd, indien niet-medicamenteuze adviezen geen effect hebben en klachten als storend worden ervaren.
Advies
Er is geen plaats voor de combinatie van benzoëzuur en salicylzuur bij dermatomycosen, gezien de beperkte effectiviteit. Voor de keuze van de juiste standaardbehandeling zie Dermatomycosen.
Indicaties
- Milde tot matig-ernstige acne vulgaris, in het bijzonder ontstoken laesies, bij volwassenen en kinderen ≥ 12 jaar.
- Offlabel: 'pitted keratolysis'.
Gerelateerde informatie
Indicaties
Infecties veroorzaakt door dermatofyten (bv. 'athlete's feet', zwemmerseczeem en ringworm).
Gerelateerde informatie
Doseringen
Milde tot matig-ernstige acne vulgaris
Volwassenen en kinderen ≥ 12 jaar
1×/dag 's avonds dun op de aangedane huid aanbrengen. De gel moet makkelijk op de huid kunnen worden ingewreven, anders is er te veel aangebracht. Bij extreme droogheid of schilfering moet de toedieningsfrequentie verminderd worden of de behandeling tijdelijk worden gestaakt. Maximaal 12 weken continu gebruiken.
Volgens de NHG-Standaard Acne: 1×/dag 's avonds dun op de aangedane huid aanbrengen. Minimaal 6 weken gebruiken. Behandeling iedere 6 weken evalueren; maximaal 3 maanden gebruiken. Bij voldoende resultaat overgaan op onderhoud met benzoylperoxide monotherapie.
Bij een gevoelige of donkere huid: start met applicatie om de dag; zie ook de rubriek Waarschuwingen en Voorzorgen/Post-inflammatoire hyperpigmentatie.
Offlabel: 'pitted keratolysis'
Volwassenen en kinderen ≥ 12 jaar
1×/dag aanbrengen gedurende 3–4 weken.
Toediening
- Vooraf de huid voorzichtig wassen met milde zeep, daarna volledig droogdeppen;
- Contact met mond, ogen, slijmvliezen, geïrriteerde en beschadigde huid vermijden; bij incidenteel contact goed afspoelen met water;
- Na gebruik de handen wassen.
Doseringen
Dermatomycosen:
Vooraf de huid reinigen. Tweemaal per dag dun aanbrengen op het aangedane huidgedeelte; eventueel afdekken met een droog verband of met een gaasje. De behandeling niet onderbreken tot de huidafwijking geheel is verdwenen.
Bijwerkingen
Lokaal
Zeer vaak (> 10%): huidklachten (roodheid, droogte, schilfering), vooral tijdens de eerste weken van de behandeling.
Vaak (1-10%): branderig gevoel.
Soms (0,1-1%): jeuk, erythemateuze uitslag, verslechterde acne, eczeem, paresthesie.
Verder zijn gemeld: urticaria, huidverkleuring en pijn op de toedieningsplaats.
Systemisch
Verder zijn gemeld: hoofdpijn. Maagpijn, (pseudomembraneuze) colitis, (hemorragische) diarree. Allergische reacties, anafylaxie. Fotosensibilisatie.
Bijwerkingen
Soms (0,1-1%): overgevoeligheidsreacties (urticaria, sterke jeuk en irritatie, ongewone zwelling of huiduitslag).
Interacties
Vermijd gelijktijdige toepassing van lokale retinoïden omdat benzoylperoxide hun werkzaamheid kan verminderen en meer kans geeft op huidirritatie. Wees voorzichtig bij gelijktijdig gebruik van zeep, schurende middelen, cosmetica met een uitdrogende werking en alcoholbevattende producten, vanwege een cumulatief irriterend effect.
Vermijd gelijktijdig gebruik met erytromycine, vanwege een antagonistisch effect.
Gelijktijdig lokaal gebruik met sulfonamide kan een tijdelijke, geel/oranje verkleuring van gezichts- en huidbeharing geven.
Zwangerschap
Clindamycine passeert de placenta.
Teratogenese: Lokaal gebruik van clindamycine en benzoylperoxide tijdens de zwangerschap bij de mens laten geen schadelijkheid zien.
Farmacologisch effect: Gezien de geringe systemische absorptie bij cutaan gebruik (clindamycine, benzoylperoxide) zijn nadelige effecten bij de foetus onwaarschijnlijk.
Advies: Kan worden gebruikt.
Zwangerschap
Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens (benzoëzuur).
Advies: Gebruik ontraden vanwege onvoldoende gegevens.
Lactatie
Overgang in moedermelk: Clindamycine: ja. Benzoylperoxide: onbekend.
Farmacologisch effect: Gezien de geringe systemische absorptie bij de moeder bij cutaan gebruik van clindamycine en benzoylperoxide zijn nadelige effecten bij de zuigeling onwaarschijnlijk.
Advies: Kan worden gebruikt.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Onbekend (benzoëzuur). Ja (salicylzuur).
Advies: Het gebruik van dit geneesmiddel of het geven van borstvoeding ontraden vanwege onvoldoende gegevens.
Contra-indicaties
overgevoeligheid voor lincomycinen.
Waarschuwingen en voorzorgen
Indien ernstige of aanhoudende diarree optreedt de diagnose pseudomembraneuze colitis overwegen en behandeling staken. Wees voorzichtig bij een voorgeschiedenis van een inflammatoire darmziekte of door een antibioticum veroorzaakte colitis in de voorgeschiedenis.
Te dik aanbrengen van de gel leidt tot huidirritatie, zonder dat de werkzaamheid toeneemt. Bij ernstige huidirritatie (hevige roodheid, droogheid, jeuk, stekend gevoel of branderigheid) de behandeling direct staken; bij lichte irritatie een vochtinbrengende crème aanbrengen, het aantal applicaties verminderen of de behandeling tijdelijk onderbreken.
Post-inflammatoire hyperpigmentatie: Benzoylperoxide kan de huid irriteren waardoor de kans op hyperpigmentatie toeneemt. De kans op post-inflammatoire hyperpigmentatie is groter bij een donkere huid. Start daarom bij mensen met een gevoelige of donkere huid met behandeling om de dag en adviseer in de zomer een zonnebrandcrème met minimaal factor 15. Nadeel hiervan is dat de clindamycine dan ook om de dag gegeven wordt.
Benzoylperoxide kan gevoeligheid voor zonlicht vergroten. Vermijd het gebruik van zonnebanken/lampen en minimaliseer blootstelling aan zonlicht en andere UV-straling door gebruik van een zonnebrandcrème (met minimaal factor 15) en het dragen van beschermende kleding. Verbranding door de zon moet eerst zijn genezen voordat behandeling kan worden begonnen.
Benzoylperoxide kan een blekende werking hebben op textiel, het haar en de wenkbrauwen.
Kruisresistentie met antimicrobiële middelen van de macrolidengroep kan voorkomen.
Bij kinderen < 12 jaar zijn de veiligheid en werkzaamheid niet vastgesteld; gebruik wordt daarom niet aanbevolen.
Waarschuwingen en voorzorgen
Contact met de ogen vermijden. Langdurige en/of frequente toepassing op een groot oppervlak kan leiden tot salicylisme.
Eigenschappen
Benzoylperoxide heeft een bactericide werking (waarschijnlijk door het langzaam vrijkomen van zuurstof) tegen het vaak bij acne betrokken anaerobe Cutibacterium acnes (voorheen Propionibacterium acnes). Benzoylperoxide werkt daarnaast mild keratolytisch door oxidatie van disulfidebruggen in keratine, waardoor de vorming en omvang van comedonen wordt verminderd. Ook heeft benzoylperoxide een sebostatische werking, waardoor excessieve sebumproductie onderdrukt wordt en een droge huid ontstaat. Clindamycine is een bacteriostatisch antimicrobieel middel, behorend tot de lincomycinen. Clindamycine bindt aan de 50S-subunit van het bacteriële ribosoom en remt daarmee de vroege fase van de bacteriële eiwitsynthese. Clindamycine is werkzaam tegen o.a. de vaak voorkomende Cutibacterium acnes en heeft ook een anti-inflammatoire werking. Vooral pustels en papels worden bestreden, het is minder werkzaam tegen comedonen. Werking: na 2–5 weken.
'Pitted keratolysis' wordt veroorzaakt door een combinatie van vocht, warmte en de bacterie Corynebacterium minutissimum (mogelijk spelen ook andere bacteriën een rol). Bij een aantal patiënten met 'pitted keratolysis' bleek behandeling met clindamycine/ benzoylperoxide effectief na 3–4 weken.
Kinetische gegevens
| Resorptie | benzoylperoxide wordt, na omzetting tot benzoëzuur, gedeeltelijk door de intacte huid opgenomen. Opname van clindamycine door de huid is gering. |
| Metabolisering | benzoylperoxide wordt (vnl. in de dermis) omgezet tot benzoëzuur en daarna tot hippuurzuur. |
| Eliminatie | als hippuurzuur met de urine. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Eigenschappen
Benzoëzuur heeft een zwak fungistatische en antibacteriële werking. Salicylzuur heeft een keratolytische effect.
Groepsinformatie
clindamycine/benzoylperoxide hoort bij de groep dermatica, combinatiepreparaten.
- adapaleen/benzoylperoxide (D10AD53) Vergelijk
- benzoylperoxide/miconazol (D10AE51) Vergelijk
- benzoëzuur/salicylzuur (D01AE20) Vergelijk
- biergist/haaienlevertraan (C05AX03) Vergelijk
- bismutsubnitraat/lidocaïne/zinkoxide (C05AD01) Vergelijk
- clindamycine/tretinoïne (D10AF51) Vergelijk
- mucopolysaccharidepolysulfaat/salicylzuur (C05BA51) Vergelijk
Groepsinformatie
benzoëzuur/salicylzuur hoort bij de groep dermatica, combinatiepreparaten.
- adapaleen/benzoylperoxide (D10AD53) Vergelijk
- benzoylperoxide/miconazol (D10AE51) Vergelijk
- biergist/haaienlevertraan (C05AX03) Vergelijk
- bismutsubnitraat/lidocaïne/zinkoxide (C05AD01) Vergelijk
- clindamycine/benzoylperoxide (D10AF51) Vergelijk
- clindamycine/tretinoïne (D10AF51) Vergelijk
- mucopolysaccharidepolysulfaat/salicylzuur (C05BA51) Vergelijk