Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Cyanocobalamine XGVS OTC Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Tablet
- Sterkte
- 1 mg
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Thiamine injectie (hydrochloride) Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Injectievloeistof
- Sterkte
- 100 mg/ml
- Verpakkingsvorm
- ampul 1 ml
Thiamine tablet XGVS OTC Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Tablet
- Sterkte
- 25 mg, 50 mg, 100 mg
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
Bij anemie op basis van vitamine B12-deficiëntie is oraal vitamine B12 in de vorm van cyanocobalamine eerste keus. Bij onvoldoende effect dan wel niet verdragen, of bij ernstige anemie komt parenterale toediening van hydroxocobalamine in aanmerking.
Advies
Thiamine kan bij vitamine B1-deficiëntie worden voorgeschreven. Volgens de NVvP-richtlijn 'Stoornissen in het gebruik van alcohol (2023)' wordt het intraveneus gebruik van thiamine-injecties alleen aanbevolen bij een verdenking op een Wernicke encefalopathie. Intramusculaire injectie komt eveneens in aanmerking bij een verhoogd risico op een Wernicke encefalopathie óf kortstondig indien orale medicatie niet mogelijk is als behandeling of profylaxe van een thiamine-deficiëntie bij problematisch alcoholgebruik.
Geef bij langdurig problematisch alcoholgebruik thiaminesuppletie. Behandel matige tot ernstige alcoholonthoudingsverschijnselen met een benzodiazepine, bij voorkeur met lorazepam (offlabel). Terugvalpreventie bestaat uit psychosociale begeleiding, eventueel medicamenteus ondersteund met acamprosaat, disulfiram (voorkeur), of naltrexon bij het doel alcoholabstinentie, of nalmefeen of naltrexon bij het doel minder drinken.
Behandel een acute alcoholintoxicatie volgens het ziekenhuisprotocol.
Indicaties
- Offlabel: profylaxe en behandeling van vitamine B12-deficiëntie.
Gerelateerde informatie
Indicaties
- Thiaminedeficiëntie of preventie ervan, zoals bij chronisch alcoholisme;
- Bij aandoeningen die het gevolg zijn van thiamine-deficiëntie zoals
- Offlabel: toegenomen risico op een Wernicke-encefalopathie;
- Offlabel: verdenking op een Wernicke-encefalopathie.
- Offlabel: na metabole chirurgie.
Gerelateerde informatie
Doseringen
Offlabel: profylaxe en behandeling van vitamine B 12-deficiëntie
Volwassenen:
Volgens de NHG Standaard Anemie (2021): 1×/dag 1 tablet van 1 mg. Controleer het Hb na 4 weken, en na 8 tot 10 weken na het begin van de behandeling. Na normalisatie van het Hb-gehalte de suppletie 6–12 weken voortzetten en daarna staken, mits de oorzaak van de deficiëntie weggenomen is. Als de oorzaak niet te herstellen is, dan de suppletietherapie levenslang voortzetten. Voer nadere diagnostiek uit wanneer het herstel van Hb uitblijft, ondanks adequate suppletietherapie.
Doseringen
Thiamine-deficiëntie
Oraal: volgens de fabrikant 12,5–25 mg per dag, bij ernstige deficiëntie tot 100 mg per dag.
Intramusculair of subcutaan: volgens de fabrikant bij ernstige deficiëntie 25–100 mg.
Intraveneus: volgens de fabrikant als toevoeging aan parenterale voeding 0,5 mg/1000 kcal (4180 kJ).
Volgens de NHG-Standaard 'Problematisch alcoholgebruik' (2021): Oraal: 4×/dag 25 mg, ook als de patiënt nog drinkt. Na het staken van alcoholinname en als er weer sprake is van een sufficiënt voedingspatroon, kan de dosis afgebouwd worden in de loop van een maand door elke week de dosering met 1 tablet te verlagen. Als orale medicatie niet mogelijk is: i.m. 100 mg 1×/dag, tot kan worden overgegaan op orale medicatie.
Volgens de NVvP-richtlijn 'Stoornissen in het gebruik van alcohol' (2023): oraal 2×/dag 50 mg, daarnaast 1× daags oraal vitamine B-complex forte gedurende 28 dagen. Overweeg wanneer het onmogelijk blijkt om ambulant orale thiamine te verstrekken om periodiek (bv. 1×/maand) i.m. toe te dienen.
Offlabel: Verhoogd risico op een Wernicke-encefalopathie
Volwassenen
Volgens de NVvP-richtlijn 'Stoornissen in het gebruik van alcohol' (2023): I.m.: 200-250 mg 1×/dag gedurende 3-5 dagen, daarnaast 1× daags oraal toegediend vitamine B-complex forte gedurende 28 dagen, Na de i.m.-toediening gedurende 6 weken tot 3 maanden thiamine oraal continueren, bij voorkeur 50 mg 2×/dag.
Offlabel: Verdenking op een Wernicke-encefalopathie
Volwassenen
Volgens de NVvP-richtlijn 'Stoornissen in het gebruik van alcohol' (2023): i.v. (voorkeur) of i.m.: 500 mg 3×/dag, gedurende minstens 3 dagen totdat er geen klinische verbetering meer zichtbaar is, daarnaast 1× daags oraal toegediend vitamine B-complex forte gedurende 28 dagen, Na de i.v.- of i.m.-toediening gedurende 6 weken tot 3 maanden thiamine oraal continueren, bij voorkeur 50 mg 2×/dag.
Offlabel: Verdenking na metabole chirurgie
Volwassenen
Volgens de NVVH-richtlijn 'Chirurgische behandeling van obesitas' (2020): onmiddellijk (voordat de bloeduitslag bekend is) 50-100 mg/dag oraal of parenteraal. Bij symptomatische patiënten minimaal 1-2 weken parenteraal toedienen voordat kan worden overgegaan op orale medicatie.
Toediening
- De tabletten geruime tijd na de maaltijd, met water innemen;
- Bij voorkeur thiamine alleen intraveneus toedienen in zeer ernstige gevallen (bv. een toegenomen kans op, óf symptomen van, het syndroom van Wernicke) en óók in situaties waar orale én i.m.-toediening niet mogelijk of wenselijk is; per infusie zeer langzaam toedienen (500 mg in 30 min).
Bijwerkingen
Zeer zelden (< 0,01%): allergische reacties zoals exantheem, urticaria, jeuk. Anafylactische shock.
Verder is gemeld: acneïforme dermatitis.
Bijwerkingen
Zelden (0,01-0,1%): anafylactische shock na intraveneuze toediening. Overgevoeligheidsreacties, de kans hierop neemt toe na herhaalde i.v.-toediening.
Interacties
Metformine verlaagt de opname van vitamine B12.
Zwangerschap
Cyanocobalamine passeert de placenta.
Teratogenese: Zowel bij de mens als bij dieren, geen aanwijzingen voor schadelijkheid.
Advies: Kan volgens voorschrift worden gebruikt.
Zwangerschap
Thiamine passeert de placenta.
Advies: Kan (voor zover bekend zonder gevaar) volgens voorschrift worden gebruikt.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Ja, extra inname door de moeder leidt niet tot een relevante toename van cyanocobalamine in de melk.
Advies: Kan worden gebruikt.
Lactatie
Overgang in moedermelk: Ja.
Advies: Kan (voor zover bekend zonder gevaar) volgens voorschrift worden gebruikt.
Contra-indicaties
- parenterale toediening: indien al eens overgevoeligheidsreacties zijn opgetreden bij parenterale toediening.
Waarschuwingen en voorzorgen
Vitamine B12-preparaten alleen toepassen bij anemie waarvan aard en oorzaak volledig is vastgesteld. Voer nadere diagnostiek uit wanneer het herstel van Hb uitblijft, ondanks adequate suppletietherapie.
Oraal cyanocobalamine kan ook worden gegeven bij opnameproblemen ten gevolge van een inflammatoire darmziekte, maag-darmresectie of bij gebruik van metformine of protonpompremmers. De dosering is namelijk zo hoog dat er geen intrinsic factor nodig is voor voldoende opname.
Waarschuwingen en voorzorgen
Anafylactische shock na i.v.-toediening kán voorkomen.
Overdosering
Zie voor symptomen en behandeling vergiftigingen.info.
Overdosering
Symptomen
in het algemeen zal een overdosering niet tot intoxicatie leiden.
Zie voor meer informatie de monografie op vergiftigingen.info.
Eigenschappen
Cyanocobalamine is een synthetische vorm van vitamine B12. Vitamine B12 wordt in de darmen opgenomen. Het heeft een belangrijke functie bij de synthese van nucleïnezuren (DNA) en daardoor bij de celdeling; in het bijzonder de celdeling in het hematopoëtisch systeem. De verwachte stijging van het Hb, na 4 weken vitamine B12-suppletie, is minimaal 10%.
Kinetische gegevens
| Resorptie | actieve absorptie in het distale ileum na binding aan intrinsic factor (een glycoproteïne afgescheiden door de maag), ca. 1% wordt passief geabsorbeerd door diffusie. |
| Overig | wordt gebonden aan plasma-eiwitten (transcobalaminen) en getransporteerd naar lever (50–90%), beenmerg en andere weefsels. Ondergaat een enterohepatische kringloop. |
| Metabolisering | cyanocobalamine wordt deels in cobalamine en deels in desoxyadenosylcobalamine omgezet. Cobalamine wordt in de lever omgezet in methylcobalamine. |
| Eliminatie | bij weefselverzadiging: via de urine. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Eigenschappen
Wateroplosbare vitamine. Thiamine (vitamine B1) is in de vorm van thiamine-pyrofosfaat een belangrijk co-enzym in de energieproductie en synthese van lipiden en acetylcholine (vet- en koolhydraatstofwisseling).
Bij een thiamine-tekort ontstaat tachycardie in rust, zwakte, afgenomen diepe peesreflexen en soms sensorische neuropathie. Een ernstige deficiëntie kan leiden tot beriberi en neuropsychiatrische aandoeningen zoals een Wernicke-encefalopathie of het syndroom van Korsakov. Een langer bestaande deficiëntie kan zich uiten als hartfalen met oedemen (natte beriberi) of sensomotorische neuropathie (droge beriberi).
Kinetische gegevens
| Resorptie | na kleine doses snel, in duodenum en jejunum; echter is er een beperkte opnamecapaciteit per dosering (4–8 mg), waardoor het bij deficiëntie noodzakelijk is meerdere malen per dag te doseren. Bij malabsorptie, cirrose en bij alcoholici is er verminderde absorptie. Voedsel vertraagt de absorptie, maar beïnvloedt de mate van absorptie niet. |
| Overig | thiamine wordt goed verdeeld over het lichaam, de totale voorraad (25–30 mg) is geheel gebonden aan enzymen en bevindt zich vooral in hart, hersenen, lever, nieren en skeletspieren. |
| Overig | bij een lage plasmaconcentratie passeert thiamine de bloed-hersenbarrière door een actief verzadigbaar proces, bij hoge plasmaconcentratie door passieve diffusie. |
| Metabolisering | fosforylering in de lever, nieren en darmmucosa tot het biologisch actieve thiaminepyrofosfaat. |
| Eliminatie | via de urine, voornamelijk als metabolieten, bij hoge dosis ook onveranderd. |
| T 1/2el | bij orale toediening ca. 2,5 uur. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Groepsinformatie
cyanocobalamine (vitamine B12) hoort bij de groep vitamine b-groep.
Groepsinformatie
thiamine hoort bij de groep vitamine b-groep.