Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Cosopt Santen Oy
- Toedieningsvorm
- Oogdruppels
- Verpakkingsvorm
- flacon 5 ml
Bevat per ml: dorzolamide (als hydrochloride) 20 mg (2%), timolol (als maleaat) 5 mg (0,5%). Conserveermiddel: benzalkoniumchloride.
- Toedieningsvorm
- Oogdruppels conserveermiddelvrij
- Verpakkingsvorm
- flacon 0,2 ml, 'multidose' flacon 10 ml
Bevat per ml: dorzolamide (als hydrochloride) 20 mg (2%), timolol (als maleaat) 5 mg (0,5%). Conserveermiddel: geen.
Dorzolamide/Timolol Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Oogdruppels
- Verpakkingsvorm
- flacon 5 ml
Bevat per ml: dorzolamide (als hydrochloride) 20 mg (2%), timolol (als maleaat) 5 mg (0,5%). Conserveermiddel: benzalkoniumchloride.
- Toedieningsvorm
- Oogdruppels conserveermiddelvrij
- Verpakkingsvorm
- minim 0,3 ml
Bevat per ml: dorzolamide (als hydrochloride) 20 mg (2%), timolol (als maleaat) 5 mg (0,5%). Conserveermiddel: geen.
Dualkopt Théa Pharma bv
- Toedieningsvorm
- Oogdruppels
- Verpakkingsvorm
- flacon 10 ml
Bevat per ml: dorzolamide (als hydrochloride) 20 mg (2%), timolol (als maleaat) 5 mg (0,5%). Conserveermiddel: geen.
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
Behandeling van glaucoom dient door een oogarts te gebeuren. Bij open-kamerhoekglaucoom bestaat behandeling uit lokale medicamenteuze therapie en/of laserbehandeling. Indien de oogboldruk onvoldoende verlaagd wordt door deze behandeling, kan operatieve interventie noodzakelijk zijn. Bij de medicamenteuze behandeling zijn oogdruppels met een prostaglandine-analoog eerste keus. Bij onvoldoende effect van, of intolerantie voor een prostaglandine-analoog, wordt eerst een β-blokker als monotherapie aanbevolen. Alternatieven voor bovenstaande monotherapie zijn monotherapie met een lokale koolzuuranhydraseremmer of α2-agonist. Wanneer monotherapie onvoldoende effect heeft, worden geneesmiddelen met verschillende aangrijpingspunten gecombineerd. Bij nauwe-kamerhoekglaucoom kiest men voor een laserbehandeling en/of een operatie, ondersteund door een medicamenteuze behandeling.
Indicaties
Verlaging van de intra-oculaire druk als monotherapie met een β-blokker niet afdoende is bij:
- open-kamerhoekglaucoom;
- pseudo-exfoliatief glaucoom.
Gerelateerde informatie
Doseringen
Open-kamerhoekglaucoom of pseudo-exfoliatief glaucoom
Volwassenen
1 druppel 2×/dag in het aangedane oog.
Als een dosis wordt vergeten, behandeling volgens schema voortzetten met de volgende dosis.
Bij coronaire hartziekten de behandeling met dorzolamide/timolol oogdruppels niet abrupt staken maar geleidelijk afbouwen.
Toediening
- Druk de traanbuis 1–3 minuten dicht tijdens en direct na toediening; dit voorkomt dat de oogdruppel afvloeit naar de neus- en keelholte wat systemische reacties tot gevolg kan hebben.
- Bij gebruik van meerdere soorten oogpreparaten deze toedienen met een interval van ten minste vijf minuten. De oogdruppels die de minste irritatie geven als eerste en viskeuze oogdruppels of oogzalven als laatste toedienen.
- De conserveermiddelvrije oogdruppels in de verpakkingen van 0,2 ml en 0,3 ml zijn bestemd voor eenmalig gebruik.
Bijwerkingen
Lokaal
Zeer vaak (> 10%): oogklachten zoals branderig, prikkend gevoel.
Vaak (1–10%): oogklachten (jeuk, wazig zien, verhoogde traanproductie), conjunctivitis, erosie van de cornea.
Zelden (0,01–0,1%): contacteczeem.
Verder is gemeld: corpus–alienumgevoel.
Systemisch
Zeer vaak (> 10%): dysgeusie.
Vaak (1-10%): sinusitis.
Soms (0,1-1%): urolithiase.
Zelden (0,01-0,1%): rinitis, dyspneu. respiratoir falen. Overgevoeligheidsreacties zoals jeuk, huiduitslag, urticaria, angio-oedeem, bronchospasme, anafylaxie, Stevens-Johnsonsyndroom en toxische epidermale necrolyse.
Verder is gemeld: dyspneu. Hartkloppingen. Hallucinaties.
Meer informatie: dorzolamide#bijwerkingen en timolol#bijwerkingen.
Interacties
Het gebruik van twee lokale β-blokkers wordt ontraden. Het gebruik van lokaal dorzolamide en orale koolzuuranhydraseremmers (acetazolamide) wordt eveneens ontraden.
Bij gelijktijdig gebruik van timolol met orale β-blokkers, calciumantagonisten, middelen die catecholaminedepletie veroorzaken, digoxine, klasse I anti-aritmica, amiodaron, parasympathicomimetica, MAO-remmers of inhalatieanesthetica kan een additief effect – zowel lokaal als systemisch – optreden met onder andere hypotensie en/of bradycardie.
CYP2D6-remmers (zoals kinidine, fluoxetine en paroxetine) kunnen de plasmaconcentratie van timolol verhogen.
β-blokkers kunnen het hypoglykemisch effect van bloedglucoseverlagende middelen versterken en de symptomen van hypoglykemie maskeren.
β-Blokkers voor oculair gebruik kunnen de werking van systemische β–agonisten zoals adrenaline blokkeren. Een enkele keer is mydriase gemeld na gelijktijdige toediening van adrenaline (epinefrine).
Een hypertensieve reactie na abrupt stoppen met clonidine kan worden versterkt bij gebruik van β-blokkers.
Zwangerschap
Teratogenese: Dorzolamide: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij dieren in maternaal toxische dosering teratogeen gebleken. Timolol: Bij ca. 100 beschreven zwangerschappen waarbij timolol gebruikt werd (m.n. in case series), is geen toegenomen risico op aangeboren afwijkingen gezien. Er zijn geen aanwijzingen voor een groter risico op aangeboren afwijkingen bij gebruik van systemische β-blokkers.
Farmacologisch effect: Systemisch toegepaste β-blokkers kunnen in het laatste trimester of tijdens de partus bij foetus of pasgeborene farmacologische effecten geven zoals bradycardie, hypoglykemie en hypotensie. Bij gebruik van de oogdruppels is de systemische blootstelling (timolol, dorzolamide) gering, desondanks zijn de beschreven effecten (β-blokkers) niet uit te sluiten.
Advies: Kan waarschijnlijk veilig worden gebruikt. Controleer op farmacologische effecten bij de foetus of pasgeborene, zoals bradycardie, hypoglykemie en hypotensie. Door de traanbuis korte tijd (1–3 min) dichtgedrukt te houden na toediening van de oogdruppel kan de systemische absorptie beperkt worden.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Dorzolamide: Onbekend. Ja, bij dieren. Timolol: Ja, in geringe mate. De systemische blootstelling aan dorzolamide en timolol vanuit de oogdruppel bij de moeder is laag, waardoor nadelige effecten bij de zuigeling via de moedermelk onwaarschijnlijk zijn.
Advies: Kan waarschijnlijk veilig worden gebruikt.
Contra-indicaties
- reactieve luchtwegaandoeningen met inbegrip van (actuele of doorgemaakte) astma en andere ernstige obstructieve longaandoeningen (COPD);
- manifest hartfalen, cardiogene shock, tweede- of derdegraads AV-blok zonder pacemaker, sinusbradycardie, sick-sinus-syndroom, sinoatriaal blok;
- ernstige nierfunctiestoornis (CrCl < 30 ml/min), zie de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen;
- hyperchloremische acidose;
- overgevoeligheid voor sulfonamiden of andere β–blokkers.
Waarschuwingen en voorzorgen
Bij ernstige cardiovasculaire stoornissen (zoals coronaire hartziekte, Prinzmetal-angina-pectoris en hartfalen) en hypotensie is kritische evaluatie noodzakelijk. Wees voorzichtig bij een eerstegraads AV-blok vanwege een negatief effect op de AV–geleiding. Bij coronaire hartziekten de behandeling geleidelijk stopzetten. Door β-blokkers kan de kans op rebound–hypertensie toenemen.
Niet gebruiken bij astma en ernstige COPD (zie ook de rubriek Contra-indicaties). Wees voorzichtig bij milde/matige COPD. Overlijden door bronchospasmen bij astma is waargenomen na toediening van sommige oftalmische β-blokkers.
Bij overgevoeligheidsreacties of andere ernstige reacties het gebruik onmiddellijk staken. Dorzolamide is een sulfonamide dat ondanks lokale toediening systemisch kan worden opgenomen. Ernstige overgevoeligheidsreacties, zoals Stevens- Johnsonsyndroom en toxische epidermale necrolyse, zijngemeld na gebruik van orale sulfonamiden en kunnen niet worden uitgesloten. Bij ernstige overgevoeligheidsreacties of huidreacties de therapie onmiddellijk staken. Bij het optreden van lokale allergische reacties (bv. van het ooglid, conjunctivitis), overwegen behandeling te staken. Bij een voorgeschiedenis van atopie of ernstige anafylactische reactie op allergenen kan tijdens gebruik van een β-blokker een versterkte reactie optreden bij herhaalde blootstelling aan die allergenen. Een opgetreden anafylaxie is vaak matig of slecht te beïnvloeden met de gebruikelijke hoeveelheid adrenaline.
β-Blokkers kunnen symptomen van hypoglykemie en hyperthyroïdie maskeren. Wees voorzichtig bij labiele diabetes/spontane hypoglykemie. Patiënten die vermoedelijk thyrotoxicose ontwikkelen nauwlettend observeren.
Wees voorzichtig bij ernstige perifere circulatiestoornissen zoals ernstige vormen van het fenomeen van Raynaud.
Wees voorzichtig bij een voorgeschiedenis van nierstenen. Hoewel er met dorzolamide geen verstoringen in de zuur/base-balans zijn gemeld, zijn er wel meldingen van urolithiase.
Wees voorzichtig bij myasthenia gravis vanwege verergering van de spierzwakte zich uitend in ptosis en diplopie.
Na glaucoomingrepen is bij toepassing van kamerwaterremmende therapie (timolol, acetazolamide) loslating van de choroidea gemeld.
Wees voorzichtig bij een geschiedenis van significante oculaire virale infecties of uveïtis en iritis, omdat er dan meer kans is op cornea-infiltraten of oculaire infecties.
Bij gebruik bij bestaande cornea-afwijkingen of intra-oculaire operatieve ingreep in de voorgeschiedenis kunnen cornea-oedeem en irreversibele corneadecompensatie optreden; er is meer kans op cornea-oedeem bij een laag aantal endotheelcellen. Zie ook achter Hulpstoffen.
Wees voorzichtig bij droge ogen, omdat β-blokkers de traanvochtsecretie verminderen; contactlenzen worden minder goed verdragen. Zie ook achter Hulpstoffen.
Nierfunctiestoornis: Dorzolamide is niet onderzocht bij een ernstige nierfunctiestoornis. Aangezien dorzolamide en metabolieten voornamelijk door de nieren worden uitgescheiden, is gebruik bij een ernstig verminderde nierfunctie (creatinineklaring < 30 ml/min) gecontra-indiceerd.
De veiligheid bij kinderen < 2 jaar is niet vastgesteld; de werkzaamheid bij kinderen (< 18 j.) is niet vastgesteld.
Dorzolamide/timolol is niet onderzocht bij nauwe-kamerhoekglaucoom en leverfunctiestoornissen. Wees voorzichtig bij toepassing bij een leverfunctiestoornis.
Hulpstoffen: Wees voorzichtig met benzalkoniumchloride (in sommige oogdruppels) bij droge ogen of een beschadigde cornea, vanwege het risico op keratitis punctata en/of toxische ulceratieve keratopathie bij langdurig gebruik. Tevens kan het zachte contactlenzen doen verkleuren. Contactlenzen (zowel harde als zachte) voor het indruppelen uitnemen en na 15 minuten weer indoen. Verder kan benzalkoniumchloride irritatie veroorzaken, wat aanleiding kan geven tot het minder goed verdragen van contactlenzen.
Overdosering
Neem voor informatie over een vergiftiging met dorzolamide/timolol contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.
Eigenschappen
Dorzolamide is een sulfonamide en een koolzuuranhydrase(II)remmer. Timolol is een lipofiele niet-selectieve β-blokker zonder intrinsieke sympathicomimetische activiteit en met geringe membraanstabiliserende werking. De kamerwaterproductie vermindert, via twee verschillende werkingsmechanismen, waardoor de intra-oculaire druk daalt (zonder pupilvernauwing).
Werking: na 20–30 min, max. na 1–2 uur (timolol). Werkingsduur: 24 uur (timolol).
Kinetische gegevens
| Resorptie | in geval van systemische absorptie: cumulatie in rode bloedcellen door binding aan koolzuuranhydrase II (dorzolamide). |
| Metabolisering | tot minder actieve metaboliet (dorzolamide). |
| Eliminatie | met de urine bijna volledig (dorzolamide, metaboliet). Na staken van de behandeling treedt een snelle niet-lineaire daling op van de hoeveelheid werkzame stof uit de rode bloedcellen, gevolgd door een tragere eliminatie. Timolol is niet dialyseerbaar. |
| T 1/2el | 4 maanden (dorzolamide). |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Groepsinformatie
dorzolamide/timolol hoort bij de groep koolzuuranhydrase(II)-remmer met bètablokker.