Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Finasteride XGVS Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld
- Sterkte
- 1 mg
Propecia XGVS Organon Pharma BV
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld
- Sterkte
- 1 mg
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Finasteride Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld
- Sterkte
- 5 mg
Proscar Organon Pharma BV
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld
- Sterkte
- 5 mg
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
Wees bij de behandeling van androgene alopecia terughoudend met het voorschrijven van geneesmiddelen. Het is een verschijnsel dat past bij een normaal verouderingsproces. Er kan gekozen worden voor minoxidil lotion (2%) of finasteride tabletten (1 mg). Het effect van de medicamenteuze behandeling valt tegen terwijl er wel kans is op bijwerkingen. Een langdurige behandeling is noodzakelijk voor behoud van effect; er zijn echter weinig tot geen gegevens over de werkzaamheid en veiligheid op de lange termijn. Zie voor meer informatie de NHG-richtlijn Alopecia.
Advies
De begeleiding van mannen met aspecifieke mictieklachten, 'lower urinary tract symptoms' (LUTS), bestaat uit uitleg en niet-medicamenteuze adviezen. Het effect van medicamenteuze behandeling bij aspecifieke mictieklachten bij mannen, is zeer beperkt en meestal niet klinisch relevant. Dit komt waarschijnlijk doordat het werkingsmechanisme alleen gericht is op de prostaat- of blaasfunctie, terwijl de klachten vaak een multifactoriële oorzaak hebben. Overweeg medicatie alleen wanneer een niet-medicamenteuze behandeling onvoldoende helpt en de patiënt veel klachten heeft.
In de tweedelijnszorg kan bij aspecifieke mictieklachten zonder urgency of nycturie, een 5-α-reductaseremmer in combinatie met een α1-blokker worden overwogen.
Indicaties
- Vroege stadia van androgene alopecia bij volwassen mannen ≤ 41 jaar.
Indicaties
- Behandeling van benigne prostaathyperplasie (BPH).
- Preventie van urologische complicaties (zoals acute urineretentie en prostaatchirurgie) bij matige tot ernstige symptomen van BPH en een vergrote prostaat.
Gerelateerde informatie
Doseringen
Androgene alopecia
Volwassen mannen ≤ 41 jaar
1 mg/dag. Stabilisatie van het haarverlies kan verwacht worden na 3–6 maanden behandeling. Na staken van de behandeling is het effect na 9–12 maanden verdwenen, daarom wordt continu gebruik aanbevolen. Er zijn geen aanwijzingen dat een hogere dosis de werkzaamheid verhoogt.
Verminderde nierfunctie: geen dosisaanpassing nodig.
Verminderde leverfunctie: er kan geen dosisaanbeveling worden gedaan vanwege onvoldoende gegevens.
Toediening
- De tablet in zijn geheel doorslikken, dus niet breken of fijnmalen.
- Tabletten mogen niet worden aangeraakt door vrouwen die zwanger (kunnen) zijn, vooral niet als de tabletten fijngemalen of gebroken zijn, zie ook de rubriek Zwangerschap.
Doseringen
Benigne prostaathyperplasie
Volwassen mannen (incl. ouderen)
Monotherapie of in combinatie met een α-blokker: 5 mg 1×/dag. Soms kan een behandeling van ten minste een half jaar nodig zijn om te beoordelen of een gunstige reactie is verkregen.
Verminderde nierfunctie: een dosisaanpassing is niet nodig.
Verminderde leverfunctie: er kan geen dosisaanbeveling worden gedaan vanwege onvoldoende gegevens.
Toediening: de tabletten in zijn geheel innemen, dus niet breken of fijnmalen.
Bijwerkingen
Soms (0,1–1%): verminderd libido, erectiestoornis, ejaculatiestoornis (waaronder verminderd volume van het ejaculaat); deze bijwerkingen kunnen ook na stoppen van de behandeling aanhouden. Stemmingswisselingen, depressieve stemming.
Verder zijn gemeld: hartkloppingen. Suïcidaal gedrag, angst. Pijnlijke en gezwollen borsten, pijn aan de testes, hematospermie, onvruchtbaarheid en slechte zaadkwaliteit (zie ook de rubriek Zwangerschap), borstkanker. Overgevoeligheidsreacties zoals jeuk, huiduitslag, urticaria, angio-oedeem. Stijging van leverenzymwaarden.
Bijwerkingen
Vaak (1-10%): erectiestoornis en verminderd libido, verminderd volume van het ejaculaat.
Soms (0,1–1%): ejaculatiestoornis. Pijnlijke borsten, gynaecomastie. Huiduitslag.
Verder zijn gemeld: overgevoeligheidsreacties zoals jeuk, urticaria en angio-oedeem. Palpitaties. Pijn in de testes, verminderde zaadkwaliteit, hematospermie, onvruchtbaarheid, aanhoudende verminderde libido en erectiestoornis na staken van de behandeling. Depressie, gedachten over suïcide, angst. Borstkanker (bij mannen). Stijging van leverenzymwaarden.
Interacties
Combinatie met lokaal minoxidil wordt ontraden vanwege onvoldoende gegevens.
Zie verder de rubriek Contra-indicaties.
Zwangerschap
Gezien de geregistreerde indicatie niet van toepassing.
Teratogenese: Finasteride is teratogeen. Wanneer een zwangere vrouw wordt blootgesteld aan sperma van een man die finasteride gebruikt is dit waarschijnlijk niet schadelijk voor het (ongeboren) kind omdat de concentratie in het sperma zo laag is.
Advies: Gebruik door vrouwen is gecontra-indiceerd.
Vruchtbaarheid: Langdurig gebruik door de man wordt geassocieerd met oligospermie en verminderde spermamotiliteit. Dit verbetert na staken van de therapie. Bij mannen met al verminderde spermakwaliteit kan gebruik de vruchtbaarheid negatief beïnvloeden.
Overig: Blootstelling aan zwangere vrouwen kan bij de mannelijke foetus afwijkingen aan de uitwendige geslachtsorganen veroorzaken. Tabletten dienen daarom niet te worden aangeraakt door vrouwen die zwanger zijn óf zwanger kunnen worden, vooral niet als de tabletten fijngemalen of gebroken zijn, gezien de mogelijkheid van absorptie.
Zwangerschap
Gezien de geregistreerde indicatie niet van toepassing.
Teratogenese: Finasteride is teratogeen. Wanneer een zwangere vrouw wordt blootgesteld aan sperma van een man die finasteride gebruikt is dit waarschijnlijk niet schadelijk voor het (ongeboren) kind omdat de concentratie in het sperma zo laag is.
Advies: Gebruik door vrouwen is gecontra-indiceerd.
Vruchtbaarheid: Langdurig gebruik door de man wordt geassocieerd met oligospermie en verminderde spermamotiliteit. Dit verbetert na staken van de therapie. Bij mannen met al verminderde spermakwaliteit kan gebruik de vruchtbaarheid negatief beïnvloeden.
Overig: Gebruik door zwangere vrouwen kan bij de mannelijke foetus afwijkingen aan de uitwendige geslachtsorganen veroorzaken. Fijngemaakte tabletten dienen daarom niet te worden aangeraakt door vrouwen die zwanger zijn óf zwanger kunnen worden, gezien de mogelijkheid van absorptie.
Lactatie
Gezien de geregistreerde indicatie niet van toepassing.
Overgang in de moedermelk: Onbekend.
Advies: Gebruik bij vrouwen is gecontra–indiceerd.
Lactatie
Gezien de geregistreerde indicatie niet van toepassing.
Overgang in de moedermelk: Onbekend.
Advies: Gebruik bij vrouwen is gecontra–indiceerd.
Contra-indicaties
- Gebruik door vrouwen;
- gebruik door kinderen tot 18 jaar;
- gebruik door mannen die ook finasteride 5 mg of een andere 5-α-reductaseremmer gebruiken vanwege benigne prostaathyperplasie of andere condities.
Waarschuwingen en voorzorgen
De gemiddelde waarde van PSA in het serum neemt af bij gebruik van finasteride 1 mg; overweeg de waarde van een eventuele PSA-test te verdubbelen.
Borstkanker is gemeld bij mannen die finasteride gebruiken (ook de 1 mg); instrueer de patiënt om veranderingen in het borstweefsel te melden.
Stemmingswisselingen, depressie en suïcidaal gedrag kunnen voorkomen. Controleer de patiënt op deze psychische symptomen. Staak de behandeling als depressieve symptomen optreden en consulteer zo nodig een gespecialiseerde arts op dit gebied.
Voor vruchtbare mannen en vrouwen en zwangere vrouwen, zie de rubriek Zwangerschap.
De werkzaamheid bij bitemporale recessie en haarverlies in het eindstadium is niet vastgesteld. Het gebruik bij een verminderde leverfunctie is niet onderzocht. De werkzaamheid en veiligheid zijn niet vastgesteld bij kinderen < 18 jaar.
Waarschuwingen en voorzorgen
Omdat een gunstige reactie op finasteride misschien niet meteen manifest wordt, bij een groot urineresidu en/of ernstig belemmerde urinestroom zorgvuldig op een obstructieve aandoening van de urinewegen controleren en periodiek de noodzaak tot operatief ingrijpen beoordelen. Behandeling dient in overleg met een uroloog plaats te vinden.
Vóór en regelmatig tijdens de behandeling controleren op prostaatkanker. Men dient hierbij erop bedacht te zijn, dat finasteride de serumconcentratie van prostaatspecifiek antigeen (PSA) verlaagt. De PSA-waarde stabiliseert na circa 6 maanden tot circa de helft van de uitgangswaarde. Bij aanhoudende verhoging van de PSA-waarde tijdens therapie met finasteride moet de therapietrouw eveneens zorgvuldig worden beoordeeld.
Controleer de patiënt op psychische symptomen; stemmingswisselingen, depressie en gedachten over suïcide kunnen voorkomen. Overweeg de behandeling te staken als depressieve symptomen optreden en consulteer zo nodig een gespecialiseerde arts op dit gebied.
Bij mannen die finasteride gebruiken is borstkanker gemeld; instrueer de patiënt om veranderingen in het borstweefsel te melden.
Niet bedoeld voor gebruik bij vrouwen of bij kinderen (< 18 jaar).
Het gebruik bij een verminderde leverfunctie is niet onderzocht.
Voor vruchtbare mannen en vrouwen en zwangere vrouwen, zie de rubriek Zwangerschap.
Eigenschappen
Finasteride is een competitieve 5-α-reductaseremmer. De werking berust op remming van 5-α-reductase in haarfollikels, waardoor de omzetting van testosteron in het meer potente dihydrotestosteron wordt geremd. Dihydrotestosteron speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling van kaalheid bij de man. Bij mannen van 18–41 jaar stabiliseert finasteride het proces van alopecia androgenetica. Bij postmenopauzale vrouwen met alopecia androgenetica is finasteride niet werkzaam.
Kinetische gegevens
| F | ca. 80%. |
| T max | ca. 2 uur. |
| V d | ca. 1,09 l/kg. |
| Eiwitbinding | ca. 93%. |
| Metabolisering | in de lever door vooral CYP3A4 tot weinig actieve metabolieten. |
| Eliminatie | vnl. in de vorm van metabolieten; met de urine 40% en de feces 60%. |
| T 1/2el | 3–14 uur, bij ouderen (> 70 j.) tot 6–15 uur. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Eigenschappen
Finasteride is een competitieve 5-α-reductaseremmer. De werking berust op intracellulaire remming van 5-α-reductase waardoor de omzetting van testosteron in het meer potente dihydrotestosteron wordt geremd met o.a. als gevolg een afname van de omvang van de prostaat.
Kinetische gegevens
| F | ca. 80%. |
| T max | ca. 2 uur. |
| V d | ca. 1,09 l/kg. |
| Eiwitbinding | ca. 93%. |
| Metabolisering | in de lever door vooral CYP3A4 tot weinig actieve metabolieten. |
| Eliminatie | met de urine 40% en de feces 60%. |
| T 1/2el | 3–14 uur, bij ouderen (> 70 jaar) tot 6–15 uur. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Groepsinformatie
finasteride (bij alopecia) hoort bij de groep 5-alfa-reductaseremmers.
Groepsinformatie
finasteride (bij BPH) hoort bij de groep 5-alfa-reductaseremmers.