Samenstelling

Samenstelling

Advies

Gezien het indicatiegebied zal lidocaïne/prilocaïne crème in de regel in de polikliniek of spreekkamer worden gebruikt. Slechts incidenteel zal het voor thuisgebruik zinvol kunnen worden voorgeschreven. Bij oppervlakteanesthesie van de huid in verband met naaldpuncties (bij kinderen vanaf 3 jaar en volwassenen) en bij oppervlakkige operatieve ingrepen (bij volwassenen) is de effectiviteit van de lidocaïne/prilocaïne-crème en -pleister vergelijkbaar met die van de lidocaïne/tetracaïne-pleister. Indien uitstel van de naaldpunctie of een oppervlakkige operatieve ingreep met 60 minuten niet aanvaardbaar is, dan gaat de voorkeur uit naar de lidocaïne/tetracaïne-pleister, omdat hierbij een inwerktijd van 30 minuten kan worden aangehouden.

Advies

De toepassing van lokale anesthetica in oogdruppels dient te worden beperkt tot de kliniek of de spreekkamer. Oxybuprocaïne dient derhalve niet op recept aan de patiënt te worden afgeleverd.

Indicaties

Pleister:

• Lokale anesthesie van de intacte huid bij volwassenen en kinderen, voor het inbrengen van een naald of voor oppervlakkige operatieve ingrepen, als een wachttijd van 60 minuten aanvaardbaar is.

Crème:

• Lokale anesthesie van de huid voor het inbrengen van een naald of voor oppervlakkige operatieve handelingen, bij volwassenen en kinderen;

• Lokale anesthesie van de genitale slijmvliezen bij volwassenen en kinderen ≥12 jaar;

• Lokale anesthesie van ulcus cruris om mechanische reiniging/débridement makkelijker te maken, alleen bij volwassenen;

• Atopisch eczeem bij kinderen, voorafgaande aan curettage van mollusca.

Indicaties

• Tonometrie, tonografie;
• Anesthesie bij kleine operatieve ingrepen;
• Verwijderen van corpora aliena uit de cornea en conjunctiva;
• Proefpassen van contactlenzen.

Doseringen

1 gram crème komt overeen met een lengte van 3,5 cm (uit de tube van 30 g geknepen) crème.

Toediening: de crème afdekken met een occlusief verband; na de inwerktijd de crème verwijderen. Voor toepassing op grotere gebieden, zoals bij split-skin grafting een elastisch verband over het occlusief verband aanbrengen ter bescherming en voor een gelijkmatige verdeling van de crème. Voor ingrepen aan het genitale slijmvlies is geen occlusief verband nodig. Zo nodig voorafgaand aan het plakken van de pleister lichaamshaar verwijderen. De pleister niet knippen.

Doseringen

Door dichtdrukken van de traanbuis of het gesloten houden van de ogen gedurende 3 minuten wordt de kans op systemische reacties verminderd en de lokale werkzaamheid bevorderd.

'Minims' en 'Monofree' bevatten geen conserveermiddel en zijn bestemd voor eenmalig gebruik.

Bijwerkingen

Vaak en soms (> 0,1%): jeuk, branderigheid, oedeem, rood- of bleekheid op de applicatieplaats.

Soms (0,1-1%): lokale paresthesieën, huidirritatie.

Zelden (0,01–0,1%): allergische reacties (in het ernstigste geval anafylactische shock), methemoglobinemie (vaker bij kinderen van 0-12 maanden, met name in verband met overdosering), purpura, petechiën (vooral na langere inwerktijd bij kinderen met atopische dermatitis of mollusca contagiosa).

Na ongewenst contact met het oog: irritatie van de cornea, chemische brandwonden aan het oog.

De crème's en de pleister bevatten polyoxylgehydrogeneerde ricinusolie (macrogolglycerolhydroxystearaat), wat huidreacties kan veroorzaken.

• Informatie van Lareb over dit middel
• Meldformulier bijwerkingen

Bijwerkingen

Lokaal: Gemeld zijn: oogklachten (licht branderig gevoel, pijn, wazig zicht), lichte beschadiging van het cornea-epitheel. Overgevoeligheidsreacties, anafylactische reactie of shock, allergische blefaritis.

Lokale anesthetica kunnen de trofische functie van de corneale zenuwuiteinden zodanig verstoren, dat ondraaglijke pijn ontstaat in een overigens ongevoelig hoornvlies (anesthesie dolorosa). Dit kan ten onrechte aanleiding zijn vaker te druppelen. Frequent en langdurig gebruik kunnen tevens irreversibele beschadiging van de cornea en vertraagde wondgenezing van het cornea-epitheel veroorzaken.

• Informatie van Lareb over dit middel
• Meldformulier bijwerkingen

Interacties

Bij patiënten die klasse III anti-aritmica (amiodaron) gebruiken is extra controle aangewezen (ECG overwegen) vanwege mogelijk additionele effecten van lidocaïne/prilocaïne op het hart.

Wees voorzichtig bij combinatie met geneesmiddelen die de methemoglobinespiegel verhogen, zoals nitrofurantoïne, fenytoïne en fenobarbital.

Cimetidine en bètablokkers kunnen de klaring van lidocaïne verminderen; bij kortdurend gebruik van lidocaïne zal dit geen probleem zijn.

Zwangerschap

Lidocaïne en prilocaïne passeren de placenta.

Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij dieren, geen aanwijzingen voor schadelijkheid.

Farmacologisch effect: Onwaarschijnlijk vanwege de lage dosis en de toedieningsweg.

Advies: Kan met voorzichtigheid worden gebruikt.

• Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Zwangerschap

Oxybuprocaïne passeert de placenta.

Teratogenese: Zowel bij de mens als bij dieren, onvoldoende gegevens.

Farmacologisch effect: gezien de lage systemische belasting bij gebruik van de oogdruppels en de eenmalige toediening worden geen nadelige effecten bij de foetus verwacht.

Advies: Kan worden gebruikt.

• Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Ja (lidocaïne en prilocaïne) in geringe mate.

Farmacologisch effect: Niet waarschijnlijk vanwege de geringe systemische absorptie, maar voor prilocaïne ontbreken gegevens.

Advies: Vermijd prilocaïne.

• Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Onbekend.

Farmacologisch effect: gezien de lage systemische belasting bij gebruik van de oogdruppels en de eenmalige toediening wordengeen nadelige effecten bij de zuigeling verwacht.

Advies: Kan waarschijnlijk veilig worden gebruikt.

• Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Contra-indicaties

• overgevoeligheid voor lokale anesthetica van het amidetype;
• (crème:) toepassing in het middenoor.

Contra-indicaties

• overgevoeligheid voor anesthetica uit de para-aminobenzoëzuurgroep.

Waarschuwingen en voorzorgen

Patiënten met glucose-6-fosfaat dehydrogenasedeficiëntie of congenitale of idiopathische methemoglobinemie zijn gevoeliger voor methemoglobinemie; bij deze patiënten is bovendien het antidotum methyleenblauw niet effectief.

Niet gebruiken op open wonden, tenzij de crème bij ulcus cruris.

Bij patiënten met atopische dermatitis kan een inwerktijd > 30 min meer lokale vasculaire reacties (roodheid, petechiën, purpura en soms gesprongen haarvaten en purpura) veroorzaken.

Voorzichtigheid is geboden bij gebruik rond het oog. Gezien de sterk irriterende werking op het oog elk contact met de ogen vermijden; ook kan verlies van beschermde reflexen irritatie van de cornea veroorzaken. Als lidocaïne/prilocaïne in het oog komt, dit direct met water of fysiologisch zout uitspoelen en vervolgens het oog beschermen totdat het gevoel terugkomt. Wees extra voorzichtig bij eventuele toediening aan kinderen, in verband met mogelijke accidentele zelftoediening in het oog.

Bij gebruik vóór tuberculosevaccinatie (BCG), de resultaten van intracutane injecties met levende vaccins volgen, omdat lidocaïne en prilocaïne bactericide en antivirale eigenschappen hebben in concentraties > 0,5–2%.

Vanwege kans op verhoogde methemoglobinespiegels, niet gebruiken bij prematuren met een zwangerschapsduur < 37 weken of op de genitaliën van kinderen jonger dan 12 jaar; voldoende werkzaamheid bij circumcisie en bij de hielprik is niet aangetoond. De pleister is door het formaat minder geschikt voor bepaalde lichaamsdelen van kinderen.

Waarschuwingen en voorzorgen

De oogdruppels niet frequent en langdurig toepassen, niet systematisch toepassen bij het inzetten van contactlenzen.

Het gebruik dient tot de spreekkamer of de operatiekamer beperkt te blijven.

Vanwege de bacteriostatische werking moet, indien nodig, vóór het indruppelen kweekmateriaal worden afgenomen.

Overdosering

Symptomen

Systemische toxiciteit is mogelijk, in het bijzonder bij toepassing op slijmvliezen of niet-intacte huid; methemoglobinemie door een metaboliet van prilocaïne (o-toluïdine) is waargenomen, vooral in combinatie met sulfonamiden, nitrofurantoïne, fenytoïne en fenobarbital. Voorbijgaande prikkeling van het centrale zenuwstelsel, bij matige intoxicatie gevolgd door depressie van het centrale zenuwstelsel, cardiovasculaire depressie.

Therapie

Klinisch significante methemoglobinemie behandelen met langzaam i.v. methyleenblauw. Bij convulsies: anticonvulsiva. Observeer de patiënt enkele uren omdat de absorptie via de huid traag gaat.

Zie verder voor symptomen en behandeling de monografie op het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.

Eigenschappen

Lokale anesthetica van het amide-type, die de zenuwmembranen stabiliseren door inhibitie van de ionenstromen die nodig zijn voor het optreden en de geleiding van impulsen. Lidocaïne- en prilocaïnebase zijn als eutectisch mengsel verwerkt in een hydrofiele crème of (emulsie)pleister en kunnen huid en slijmvliezen verdoven als gevolg van afgifte van lidocaïne en prilocaïne in de epidermale en dermale lagen van de huid en in de nabijheid van dermale pijnreceptoren en zenuwuiteinden.

Werking: crème: op slijmvliezen zonder occlusie na 5–10 min, bij ulcus cruris onder occlusie na 30 min, op huid onder occlusie na 1–2 uur; pleister: na 1-2 uur; op voorhoofd en wangen 30-60 min. De diepte van de cutane verdoving van de intacte huid neemt toe met de inwerktijd van de crème of pleister. Werkingsduur: crème: op slijmvliezen zonder occlusie 15–20 min; op intacte huid ten minste 2 uur na verwijderen van het verband; bij ulcus cruris tot 4 uur na het wondtoilet, indien daar binnen 10 min na het verwijderen van de crème mee is begonnen. Pleister: ten minste 2 uur na verwijderen van de pleister; in het gezicht korter.

Zie voor de kinetische gegevens:

• lidocaïne
• prilocaïne

Eigenschappen

Lokaal anestheticum van het ester–type. Werking: binnen 15 s na indruppelen. Werkingsduur: 10–20 min.

Groepsinformatie

lidocaïne/prilocaïne hoort bij de groep anesthetica, lokaal via huid of slijmvlies.

• capsaïcine (N01BX04) Vergelijk
• chloorhexidine/lidocaïne (N01BB52) Vergelijk
• cocaïne (S01HA01) Vergelijk
• lidocaïne (bij ooraandoening) (S02DA01) Vergelijk
• lidocaïne (gel, aanstipvloeistof) (N01BB02) Vergelijk
• lidocaïne (in de oogheelkunde) (S01HA07) Vergelijk
• lidocaïne (pleister) (N01BB02) Vergelijk
• lidocaïne (spray) (N01BB02) Vergelijk
• lidocaïne (vetcrème, zalf) (D04AB01) Vergelijk
• lidocaïne/amylmetacresol/dichloorbenzylalcohol (R02AA20) Vergelijk
• lidocaïne/levomenthol (D04AB01) Vergelijk
• lidocaïne/propylparahydroxybenzoaat (R02AD02) Vergelijk
• lidocaïne/tetracaïne (N01BB20) Vergelijk
• lidocaïne/zinkoxide (D04AB01) Vergelijk
• oxybuprocaïne (S01HA02) Vergelijk
• pramocaïne/zinkoxide (D04AB07) Vergelijk
• tetracaïne (S01HA03) Vergelijk

Groepsinformatie

oxybuprocaïne hoort bij de groep anesthetica, lokaal via huid of slijmvlies.

• capsaïcine (N01BX04) Vergelijk
• chloorhexidine/lidocaïne (N01BB52) Vergelijk
• cocaïne (S01HA01) Vergelijk
• lidocaïne (bij ooraandoening) (S02DA01) Vergelijk
• lidocaïne (gel, aanstipvloeistof) (N01BB02) Vergelijk
• lidocaïne (in de oogheelkunde) (S01HA07) Vergelijk
• lidocaïne (pleister) (N01BB02) Vergelijk
• lidocaïne (spray) (N01BB02) Vergelijk
• lidocaïne (vetcrème, zalf) (D04AB01) Vergelijk
• lidocaïne/amylmetacresol/dichloorbenzylalcohol (R02AA20) Vergelijk
• lidocaïne/levomenthol (D04AB01) Vergelijk
• lidocaïne/prilocaïne (N01BB20) Vergelijk
• lidocaïne/propylparahydroxybenzoaat (R02AD02) Vergelijk
• lidocaïne/tetracaïne (N01BB20) Vergelijk
• lidocaïne/zinkoxide (D04AB01) Vergelijk
• pramocaïne/zinkoxide (D04AB07) Vergelijk
• tetracaïne (S01HA03) Vergelijk

Kosten

Kosten

Zie ook

Geneesmiddelgroep

• anesthetica, lokaal via huid of slijmvlies

Externe links

• Officiële productinformatie CBG/EMA
• Medicijnkosten.nl
• GIPdatabank
• Geneesmiddelinformatie voor patiënten
• Kinderformularium (NKFK)

Zie ook

Geneesmiddelgroep

• anesthetica, lokaal via huid of slijmvlies

Externe links

• Officiële productinformatie CBG/EMA
• Medicijnkosten.nl
• Kinderformularium (NKFK)