olmesartan/​hydrochloorthiazide

Samenstelling

Advies

Bij hypertensie verlagen angiotensine I converterend enzym (ACE)-remmers, angiotensine receptor-blokkers (ARB’s), calciumantagonisten (dihydropyridinen), thiazidediuretica en β-blokkers de bloeddruk effectief en verminderen het tienjaarsrisico op cardiovasculaire morbiditeit en mortaliteit. Comorbiditeit en specifieke patiëntkarakteristieken bepalen welke groepen en welke middelen als eerste in aanmerking komen. Als één middel onvoldoende effectief is bij de aanbevolen dosering, is het toevoegen van een middel uit een andere groep effectiever dan het ophogen van de dosering; het risico op het optreden van dosisafhankelijke bijwerkingen wordt daarmee beperkt. Een vaste combinatie in de juiste dosisverhouding heeft om reden van therapietrouw de voorkeur.

Indicaties

• Essentiële hypertensie bij een volwassene, die onvoldoende heeft gereageerd op hydrochloorthiazide of olmesartan alléén.

Gerelateerde informatie

• hypertensie, essentiële of primaire

Doseringen

Voorafgaande individuele dosistitratie van beide componenten is aan te bevelen.

Toediening: De tablet dagelijks op hetzelfde tijdstip, zonder kauwen, met voldoende vloeistof innemen.

Bijwerkingen

Vaak (1-10%): vermoeidheid, duizeligheid, hoofdpijn, asthenie, perifeer oedeem, pijn op de borst.

Soms (0,1-1%): (orthostatische) hypotensie, hartkloppingen, syncope. Slaperigheid, zwakte, vertigo. Hoest. Misselijkheid, braken, dyspepsie, diarree, buikpijn. Spierpijn, spierspasmen, rugpijn, pijn in de ledematen, artralgie. Huiduitslag, eczeem. Erectiestoornis. Hematurie. Hyperurikemie, hypertriglyceridemie, hypercholesterolemie. Verandering van de kaliumspiegel. Verhoogde serum- of bloedwaarden van calcium, ureum, creatinine, glucose, lipiden, ALAT, ASAT, γ-GT.

Zelden (0,01-0,1%): urticaria. Angioneurotisch oedeem. Acuut nierfalen. Malaise. Daling hemoglobine- en hematocrietwaarden, verhoogde waarde van serumurinezuur, serumureumstikstof.

Verder zijn gemeld: bij langdurig gebruik van hydrochloorthiazide is een verhoogde incidentie van niet-melanome huidkanker (basaalcelcarcinoom en plaveiselcelcarcinoom) waargenomen.

Kinetische gegevens

• olmesartan#bijwerkingen
• hydrochloorthiazide#bijwerkingen

• Informatie van Lareb over dit middel
• Meldformulier bijwerkingen

Interacties

Gecombineerd gebruik van een ACE–remmer met een ARB of met aliskiren vermeerdert de kans op hypotensie, syncope, hyperkaliëmie en achteruitgang van de nierfunctie; een dubbele blokkade alleen toepassen onder supervisie van een gespecialiseerde arts bij afzonderlijk gedefinieerde patiënten (zonder diabetische nefropathie) bij wie de nierfunctie, bloeddruk en het elektrolytengehalte regelmatig worden gecontroleerd. Bij diabetespatiënten of een verminderde nierfunctie (GFR < 60 ml/min/1,73 m² ) is het gebruik van olmesartan in combinatie met aliskiren gecontra-indiceerd. Bij andere patiënten wordt de combinatie ontraden; indien de combinatie toch toegepast dient te worden, is periodieke bepaling van de nierfunctie, bloeddruk en serumelektrolyten aanbevolen.

Het door diuretica veroorzaakte kaliumverlies wordt mogelijk door olmesartan ten dele tegengegaan; voorzichtigheid is geboden bij comedicatie van kaliumsecreterende middelen (corticosteroïden, laxantia of ACTH), vanwege de kans op hypokaliëmie. Kaliumsparende diuretica (zoals spironolacton), heparine en andere plasmakalium-verhogende geneesmiddelen (bv. trimethoprim, tacrolimus, ciclosporine) kunnen het effect op het serumkaliumgehalte versterken en leiden tot hyperkaliëmie, met name bij gestoorde nierfunctie. Bij combinatie met middelen die door een verstoring van het serumkalium kunnen worden beïnvloed (digoxine, anti-aritmica, enkele antipsychotica, tubocurarine) het serumkalium periodiek controleren.

Hypokaliëmie kan de gevoeligheid voor spierrelaxantia doen toenemen. Gelijktijdig gebruik van corticosteroïden kan leiden tot een verhoogd kaliumverlies.

De werking van insuline en orale bloedglucoseverlagende middelen kan door het diureticum worden geantagoneerd.

Combinatie met metformine voorzichtig toepassen vanwege meer kans op lactaatacidose, omdat hydrochloorthiazide nierfalen kan veroorzaken.

De renale lithiumklaring neemt af door toegenomen terugresorptie in de tubulus: de combinatie wordt niet aanbevolen; indien combinatie noodzakelijk is, de lithiumspiegel zorgvuldig controleren.

NSAID's kunnen het diuretisch, natriuretisch en antihypertensief effect verminderen; tevens is er een risico van achteruitgang van de nierfunctie en hyperkaliëmie.

Colestyramine kan de absorptie doen afnemen, waardoor dit combinatiepreparaat niet gelijktijdig maar twee uur ervoor of vier uur erna dient te worden ingenomen. Bij combinatie met colesevelam vermindert de systemische blootstelling, piekplasmaconcentratie en de halfwaardetijd van olmesartan; olmesartan minimaal 4 uur voor colesevelam innemen.

Er is meer kans op hematologische reacties bij combinatie met geneesmiddelen die een negatieve invloed hebben op het bloedbeeld (bv. allopurinol, immunosuppressiva waaronder corticosteroïden, cytostatica).

Zwangerschap

Hydrochloorthiazide passeert de placenta.

Teratogenese: Bij gebruik van ARB's in het 2^e en 3^e trimester worden dezelfde effecten gezien als bij het gebruik van ACE-remmers, waaronder neonatale longhypoplasie, intra-uteriene groeivertraging, persisterende ductus arteriosus, schedelhypoplasie, ledemaatsafwijkingen en toegenomen sterfte.

Farmacologisch effect: Gebruik van ARB's tijdens het 2^e en 3^e trimester, kan leiden tot foetale en/of neonatale toxiciteit zoals gestoorde nierfunctie, nierfalen, oligohydramnion, hypotensie en hyperkaliëmie. Bij gebruik van hydrochloorthiazide dient er bij de vrouw rekening te worden gehouden met afname van het circulerend bloedvolume en bij de neonaat met icterus neonatorum, trombocytopenie en verstoring van de elektrolytenbalans.

Advies: Gebruik tijdens het 1^e trimester wordt niet aanbevolen; gebruik tijdens het 2^e en 3^e trimester is gecontra-indiceerd.

Overige: Bij kinderwens en zwangerschap instellen op een alternatieve therapie; aangeraden wordt de patiënte bij het begin van de behandeling al hierop te wijzen. Als blootstelling vanaf het 2^e trimester heeft plaatsgevonden van de foetus een echoscopie verrichten van de nieren en de schedel. Neonaten nauwkeurig controleren op hypotensie, oligurie en hyperkaliëmie.

• Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Lactatie

Overgang in moedermelk: Olmesartan: Onbekend (bij de mens), ja (bij dieren); hydrochloorthiazide: ja (bij de mens).

Farmacologisch effect: Verhoogd vrij bilirubine (hydrochloorthiazide).

Overige: Hooggedoseerd kunnen thiazide-diuretica de melkproductie remmen door versterkte diurese.

Advies: Het gebruik van dit geneesmiddel of het geven van borstvoeding ontraden met name bij neonaten of prematuren. Indien olmesartan/hydrochloorthiazide toch gebruikt dient te worden, zo laag mogelijk doseren.

• Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Contra-indicaties

• overgevoeligheid voor sulfonamiden;
• ernstige leverfunctiestoornissen, cholestase, galwegobstructie;
• ernstige nierfunctiestoornissen (creatinineklaring < 30 ml/min);
• refractaire hypokaliëmie, hyponatriëmie, hypercalciëmie en symptomatische hyperurikemie.

Zie voor meer contra-indicaties de rubrieken Zwangerschap en Interacties.

Waarschuwingen en voorzorgen

Vooral bij volume- en/of zoutdepletie en bij hartfalen is er meer kans op een hypotensieve reactie. Bij ernstig hartfalen, onderliggende nierziekten of andere aandoeningen waarbij de vaattonus en nierfunctie in belangrijke mate van het renine-angiotensine-aldosteronsysteem afhankelijk zijn, gezien de farmacologische werking bedacht zijn op hypotensie en verminderde nierfunctie. Wees voorzichtig bij aorta- of mitralisstenose of bij obstructieve hypertrofische cardiomyopathie vanwege de kans op verminderde coronaire en cerebrale doorbloeding door de verlaagde bloeddruk.

Hypotensie die tijdens anesthesie/operatie optreedt als gevolg van geblokkeerde angiotensine II-werking, kan worden gecorrigeerd door volumevergroting.

Bij gestoorde nierfunctie rekening houden met een acute achteruitgang van de nierfunctie en deze blijven controleren. Bij bilaterale stenose van de arteriae renales of bij unilaterale stenose bij slechts één functionerende nier neemt de kans op ernstige hypotensie en nierinsufficiëntie toe, gezien de hemodynamische effecten van olmesartan. Er is geen ervaring bij recente niertransplantatie.

Controleer periodiek serumelektrolyt-concentraties, vanwege mogelijk verstoorde vocht- en elektrolytenbalans (hypokaliëmie, hyponatriëmie, hypochloremische alkalose, hypomagnesiëmie). Er is meer kans op hyperkaliëmie bij nierinsufficiëntie, hartfalen of diabetes mellitus; een adequate controle van serumkalium wordt aanbevolen. Bij levercirrose, bij een sterke diurese en wanneer onvoldoende elektrolyten worden ingenomen is er meer kans op hypokaliëmie.

Voorzichtig zijn bij maligne aandoeningen of hyperparathyroïdie aangezien thiazide-diuretica hypercalciëmie kunnen veroorzaken.

Er is weinig ervaring bij een verminderde leverfunctie. Verschuivingen in vloeistof- en elektrolytenevenwicht kunnen een coma hepaticum kunnen veroorzaken. Niet toepassen bij ernstige leverfunctiestoornissen.

Voorzichtig bij jicht in de voorgeschiedenis, omdat hydrochloorthiazide de urinezuurspiegel kan verhogen.

Bij hyperlipidemie serumlipiden extra controleren.

Bij optreden van ernstige chronische diarree met gewichtsafname (enkele maanden tot jaren na starten van de therapie) de mogelijkheid van een spruw-achtige enteropathie overwegen; een intestinale biopsie toont bij deze patiënten vaak villeuze atrofie aan. Als een andere oorzaak voor de klachten is uitgesloten, de behandeling direct staken en niet meer opnieuw starten. Raadpleeg een gespecialiseerde arts als de diarree niet minder wordt in de week na het staken van olmesartan.

Bij het optreden van symptomen van fotosensibilisatie de behandeling staken. Bij langdurig gebruik van hydrochloorthiazide neemt het risico op niet-melanome huidkanker (basaalcelcarcinoom en plaveiselcelcarcinoom) toe; de oorzaak hiervoor is waarschijnlijk fotosensibilisatie (grotere gevoeligheid voor UV-straling). Adviseer de patiënt overmatige blootstelling aan zonlicht en UV-straling te vermijden en adequate bescherming te gebruiken tegen de zon. Adviseer tevens contact op te nemen bij nieuwe laesies of veranderingen in laesies met verdachte kenmerken. Heroverweeg het gebruik van hydrochloorthiazide bij patiënten die al eerder huidkanker hebben gehad; dit geldt mogelijk ook voor andere thiazide-diuretica.

Zeer zeldzame ernstige gevallen van acute longtoxiciteit zoals 'Acute Respiratory Distress Syndrome' (ARDS) zijn gemeld na gebruik van hydrochloorthiazide. Longoedeem treedt doorgaans binnen minuten tot uren na inname van hydrochloorthiazide op. Pulmonale symptomen zoals dyspneu en verslechtering van de longfunctie, en ook koorts en hypotensie kunnen voortekenen zijn van ARDS. Bij optreden van deze symptomen de toediening staken en een passende behandeling geven. Hydrochloorthiazide niet geven bij eerder opgetreden ARDS na inname van hydrochloorthiazide.

Bij acute oogpijn of daling van de gezichtsscherpte (binnen enkele uren tot weken na start van de behandeling) de behandeling onmiddellijk staken. Choroïdale effusie met visusstoornissen, acute myopie en gesloten-kamerhoekglaucoom zijn gemeld bij gebruik van hydrochloorthiazide. Indien de oogdruk verhoogd is, deze proberen te verminderen vanwege de kans op acuut gesloten-kamerhoekglaucoom. Een van de risicofactoren voor het ontwikkelen van acuut gesloten-kamerhoekglaucoom kan zijn een voorgeschiedenis van een sulfonamide- of penicilline-allergie.

Er zijn geen gegevens over de werkzaamheid en veiligheid bij kinderen jonger dan 18 jaar.

ACE-remmers en ARB's zijn minder effectief tegen hypertensie bij mensen met een donkere huidskleur dan bij een lichte huidskleur.

Overdosering

Symptomen

Hypotensie, tachycardie; soms komt bradycardie voor. Elektrolytenstoornis, dehydratie. Misselijkheid, slaperigheid. Spierspasmen, hartritmestoornis.

Zie voor meer symptomen en behandeling vergiftigingen.info.

Eigenschappen

Combinatie van een angiotensinereceptorblokker (ARB) en een thiazide-diureticum. Werkingsduur: 24 uur.

Kinetische gegevens

• olmesartan#eigenschappen
• hydrochloorthiazide#eigenschappen

Groepsinformatie

olmesartan/hydrochloorthiazide hoort bij de groep ARB's met diureticum.

• candesartan/hydrochloorthiazide (C09DA06) Vergelijk
• eprosartan/hydrochloorthiazide (C09DA02) Vergelijk
• irbesartan/hydrochloorthiazide (C09DA04) Vergelijk
• losartan/hydrochloorthiazide (C09DA01) Vergelijk
• telmisartan/hydrochloorthiazide (C09DA07) Vergelijk
• valsartan/hydrochloorthiazide (C09DA03) Vergelijk

Kosten

Zie ook

Geneesmiddelgroep

• ARB's met diureticum

Indicaties

• hypertensie, essentiële of primaire

Externe links

• Officiële productinformatie CBG/EMA
• Medicijnkosten.nl
• GIPdatabank
• Geneesmiddelinformatie voor patiënten