Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Spiriva (als bromide) Boehringer Ingelheim bv
- Toedieningsvorm
- Inhalatiepoeder in capsule
- Sterkte
- 18 microg
Eventueel afgeleverd met Handihaler. De dosis die het mondstuk van de inhalator verlaat is 10 microg tiotropium.
- Toedieningsvorm
- Inhalatie-oplossing 'Respimat'
- Sterkte
- 2,5 microg/dosis
- Verpakkingsvorm
- 60 doses
Eventueel afgeleverd met inhalator.
Tavulus (als bromide) Glenmark Pharmaceuticals Europe Ltd
- Toedieningsvorm
- Inhalatiepoeder in capsule
- Sterkte
- 18 microg
Geleverd met inhalator. De capsule bevat 18 microg tiotropium, de dosis die het mondstuk van de inhalator verlaat is 10 microg tiotropium.
Tiotropium (als bromide) Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Inhalatiepoeder in capsule
- Sterkte
- 18 microg
Geleverd met NeumoHaler. De capsule bevat 18 microg tiotropium, de dosis die het mondstuk van de inhalator verlaat is 12 microg tiotropium.
Tiotrus (als bromide) Teva Nederland bv
- Toedieningsvorm
- Inhalatiepoeder in capsule
- Sterkte
- 10 microg
De capsule bevat 13 microg tiotropium, de dosis die het mondstuk van de inhalator verlaat is 10 microg tiotropium.
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Incruse (als bromide) Aanvullende monitoring GlaxoSmithKline bv
- Toedieningsvorm
- Inhalatiepoeder
- Sterkte
- 55 microg
- Verpakkingsvorm
- 30 doses
Geleverd met 'Ellipta'-inhalator. Een voorverdeelde dosis bevat 62,5 microg, de dosis die het mondstuk van de inhalator verlaat is 55 microg.
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
De belangrijkste niet-medicamenteuze adviezen bij astma zijn stoppen met roken en zorgen voor een rookvrije omgeving. Verder is het vermijden van expositie aan allergenen en andere prikkels van groot belang, met name bij allergisch astma. Bij volwassenen is de basis van de medicamenteuze behandeling een inhalatiecorticosteroïde (ICS), al dan niet in combinatie met een langwerkend β2-sympathicomimeticum (LABA). Het indicatiegebied voor gebruik van een kortwerkend β2-sympathicomimeticum (SABA) is beperkt; alleen bij zeer weinig frequente astmaklachten (≤ 2×/week overdag) of bij inspanningsklachten is 'zo nodig'-gebruik (max. 2x/week) van een SABA geïndiceerd. Bij kinderen bestaat de behandeling bij weinig frequente klachten (≤ 2×/week overdag) of bij inspanningsklachten uit ‘zo nodig’-gebruik een SABA; bij frequentere klachten deze behandeling combineren met een onderhoudsbehandeling ICS.
Tiotropium heeft bij volwassenen een beperkte plaats als toevoeging aan een LABA en ICS bij ernstig of moeilijk behandelbaar astma. Het kan als alternatief voor een LABA bij bijwerkingen of contra-indicatie naast een ICS worden gegeven. Tiotropium heeft geen plaats in de eerstelijnsbehandeling van kinderen met astma.
Bij COPD is verreweg de belangrijkste interventie stoppen met roken, naast andere leefstijladviezen zoals meer bewegen. De medicamenteuze behandeling is symptomatisch en een aanvulling op niet-medicamenteuze adviezen; bij weinig klachten of beperkingen kan medicatie achterwege blijven. Behandel infrequente dyspneuklachten bij iemand die geen longaanval heeft gehad, met ‘zo nodig’-gebruik van een kortwerkende luchtwegverwijder, dit is een kortwerkende β2-receptoragonist (SABA) of muscarine-antagonist (SAMA). Behandel regelmatige dyspneuklachten met een onderhoudsbehandeling van één of meer langwerkende luchtwegverwijders, zoals een langwerkende β2-receptoragonist (LABA) en/of muscarine-antagonist (LAMA). Overweeg een inhalatiecorticosteroïde (ICS) alléén bij frequente longaanvallen (≥ 2 per jaar), ondanks behandeling met één of meer langwerkende luchtwegverwijders.
Voor een optimaal effect van geneesmiddelen bij astma en COPD is een juiste inhalatietechniek onontbeerlijk. Houd rekening met: patiëntgebonden factoren zoals coördinatie en inspiratiekracht, en milieuaspecten (aerosolen bevatten in verschillende mate een sterk milieubelastend broeikasgas).
Advies
Bij COPD is verreweg de belangrijkste interventie stoppen met roken, naast andere leefstijladviezen zoals meer bewegen. De medicamenteuze behandeling is symptomatisch en een aanvulling op niet-medicamenteuze adviezen; bij weinig klachten of beperkingen kan medicatie achterwege blijven. Behandel niet-frequente dyspneuklachten bij iemand die geen longaanval heeft gehad, met ‘zo nodig’-gebruik van een kortwerkende luchtwegverwijder, dit is een kortwerkende β2-receptoragonist (SABA) of muscarine-antagonist (SAMA). Behandel regelmatige dyspneuklachten met een onderhoudsbehandeling van één of meer langwerkende luchtwegverwijders, zoals een langwerkende β2-receptoragonist (LABA) en/of muscarine-antagonist (LAMA). Overweeg een inhalatiecorticosteroïde (ICS) alléén bij frequente longaanvallen (≥ 2 per jaar), ondanks behandeling met één of meer langwerkende luchtwegverwijders.
Voor een optimaal effect van geneesmiddelen bij COPD is een juiste inhalatietechniek onontbeerlijk. Houd rekening met: patiëntgebonden factoren zoals coördinatie en inspiratiekracht, en milieuaspecten (aerosolen bevatten in verschillende mate een sterk milieubelastend broeikasgas).
Indicaties
- Bronchusverwijdende onderhoudsbehandeling van chronische obstructieve longaandoeningen (COPD).
- Inhalatie-oplossing tevens: additionele bronchusverwijdende onderhoudsbehandeling van ernstig astma bij volwassenen en kinderen ≥ 6 jaar, die in het voorgaande jaar één of meer ernstige exacerbaties hebben doorgemaakt.
Gerelateerde informatie
Indicaties
- Onderhoudsbehandeling van chronische obstructieve longziekte (COPD) ter verlichting van symptomen bij volwassenen.
Gerelateerde informatie
Doseringen
COPD
Volwassenen
1 capsule van 10 microg óf 18 microg (inhalatiepoeder) of 5 microg (inhalatie-oplossing ) 1×/dag, steeds op hetzelfde tijdstip.
Ernstig astma
Volwassenen en kinderen ≥ 6 jaar
5 microg (inhalatie-oplossing ) 1×/dag, steeds op hetzelfde tijdstip, als aanvulling op een onderhoudsbehandeling met inhalatiecorticosteroïden.
Verminderde nierfunctie: Een dosisaanpassing is niet nodig. Wees voorzichtig bij een matige tot ernstige nierfunctiestoornis (creatinineklaring ≤ 50 ml/min) vanwege een mogelijke stijging van de plasmaconcentratie.
Verminderde leverfunctie: Een dosisaanpassing is niet nodig.
Toediening: De capsule of inhalatie-oplossing toedienen met de daarvoor bestemde inhalator.
Doseringen
COPD
Volwassenen (incl. ouderen)
Aanbevolen en max. 1 inhalatie 1×/dag.
Na een gemiste dosis de volgende dosis de volgende dag op het gebruikelijke tijdstip inhaleren.
Bij een verminderde nierfunctie is een dosisaanpassing niet nodig.
Bij een licht of matig verminderde leverfunctie is een dosisaanpassing niet nodig. Wees voorzichtig bij een ernstige leverfunctiestoornis vanwege onvoldoende gegevens.
Toediening: Steeds op hetzelfde tijdstip innemen.
Bijwerkingen
Vaak (1-10%): droge mond (bij COPD 2,9–4%).
Soms (0,1-1%):droge mond (bij astma 0,8%), orale of faryngeale candidiase, bronchospasmen, hoest, faryngitis, smaakstoornis, stemstoornis. Obstipatie, gastro-oesofageale reflux. Duizeligheid, hoofdpijn, slapeloosheid. Wazig zien. Hartkloppingen, atriumfibrilleren. Dysurie, urineretentie. Huiduitslag, jeuk.
Zelden (0,01-0,1%): (supraventriculaire) tachycardie. Laryngitis, dysfagie. Overgevoeligheidsreacties (o.a. angio-oedeem). Urticaria, huidinfectie/-ulcus, droge huid. Verhoogde oogboldruk, glaucoom. Neusbloeding, sinusitis. Tandcariës, stomatitis, gingivitis, glossitis. Darmobstructie (waaronder paralytische ileus), misselijkheid. Urineweginfectie.
Verder zijn gemeld: anafylactische reactie. Dehydratie. Gewrichtszwelling.
Bij hogere leeftijd kan de incidentie van anticholinerge effecten (zoals droge mond en obstipatie) toenemen.
Bijwerkingen
Vaak (1-10%): tachycardie. Hoofdpijn. Hoesten, orofaryngeale pijn, dysfonie, bovensteluchtweginfectie (zoals sinusitis, nasofaryngitis). Obstipatie. Urineweginfectie.
Soms (0,1-1%): supraventriculaire tachycardie, supraventriculaire extrasystolen, idioventriculair ritme, atriumfibrilleren. Faryngitis. Overgevoeligheidsreacties waaronder huiduitslag, urticaria, jeuk. Droge mond. Dysgeusie.
Zelden (0,01-0,1%): anafylaxie. Oogpijn.
Verder zijn gemeld: verhoogde oogdruk, glaucoom, wazig zien. Urineretentie, dysurie.
Interacties
Gelijktijdige toediening van andere anticholinergica is niet onderzocht en wordt daarom niet aanbevolen.
Interacties
Gelijktijdige toediening van andere anticholinergica is niet onderzocht en wordt daarom niet aanbevolen.
Zwangerschap
Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij dieren alleen aanwijzingen voor schadelijkheid bij toxische maternale doseringen.
Advies: Gebruik ontraden.
Zwangerschap
Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij dieren geen aanwijzingen voor schadelijkheid.
Advies: Op strikte indicatie gebruiken.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Ja, bij dieren (in geringe mate).
Farmacologisch effect: De plasmaspiegels bij de moeder na inhalatie zijn laag door de lage biologische beschikbaarheid en het hoge verdelingsvolume, daarbij is de opname vanuit het maag-darmkanaal van de zuigeling gering. Er worden daarom geen effecten bij de zuigeling verwacht.
Advies: Kan waarschijnlijk veilig worden gebruikt.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Onbekend.
Farmacologisch effect: De plasmaspiegels bij de moeder na inhalatie zijn laag door de lage biologische beschikbaarheid en het hoge verdelingsvolume, daarbij is de opname vanuit het maag-darmkanaal van de zuigeling gering. Er worden daarom geen effecten bij de zuigeling verwacht.
Advies: Kan waarschijnlijk veilig worden gebruikt.
Contra-indicaties
- overgevoeligheid voor atropine of atropinederivaten, zoals tiotropium en ipratropium.
Contra-indicaties
Er zijn van dit middel geen klinisch relevante contra-indicaties bekend.
Waarschuwingen en voorzorgen
Tiotropium is niet geschikt voor de behandeling van acute bronchospasmen en van cystische fibrose. Bij gebruik bij cystische fibrose kunnen de symptomen toenemen (achteruitgang longfunctie en luchtweginfecties).
Comorbiditeit: Wees voorzichtig bij prostaathyperplasie, urineretentie, recent myocardinfarct (< 6 mnd.), hartfalen (NYHA-klasse III of IV), ernstige hartritmestoornis of matig tot ernstig verminderde nierfunctie..
Oculaire effecten: Parasympathicolytica kunnen door pupilverwijding de oogdruk verhogen en zo een aanval van acuut glaucoom veroorzaken. Contact met de ogen vermijden, aangezien dit kan leiden tot nauwe-kamerhoekglaucoom, pijn of onaangenaam gevoel in de ogen, wazig zien, visuele halo's gecombineerd met rode ogen en cornea-oedeem.
Langdurig gebruik van anticholinergica kan leiden tot droge mond en cariës.
Onderzoeksgegevens: De veiligheid en werkzaamheid van tiotropium bij kinderen < 6 jaar met astma en bij kinderen < 18 jaar met matig astma zijn nog niet vastgesteld; gebruik wordt ontraden. Er is geen langetermijnervaring bij ernstige nierinsufficiëntie.
Waarschuwingen en voorzorgen
Niet gebruiken bij astma of voor de behandeling van acute bronchospasmen.
Bij het optreden van paradoxale bronchospasmen de behandeling direct staken.
Comorbiditeit: Wees voorzichtig bij prostaathyperplasie, urineretentie, recent myocardinfarct (< 6 maanden), hartfalen (NYHA-klasse III of IV) of ernstige hartritmestoornissen.
Parasympathicolytica kunnen door pupilverwijding de oogdruk verhogen en een aanval van acuut glaucoom veroorzaken. Contact met de ogen vermijden, aangezien dit kan leiden tot nauwe-kamerhoekglaucoom, pijn of onaangenaam gevoel in de ogen, wazig zien, visuele halo's gecombineerd met rode ogen en cornea-oedeem.
Langdurig gebruik van anticholinergica kan leiden tot droge mond en cariës.
Overdosering
Symptomen
Anticholinerge verschijnselen.
Zie voor meer symptomen en behandeling de monografie op vergiftigingen.info.
Overdosering
Symptomen
Anticholinerge verschijnselen.
Neem voor informatie over een vergiftiging met umeclidinium contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.
Eigenschappen
Langwerkend parasympathicolyticum, specifiek werkzaam op de muscarine(M-)receptoren (met name op de M3-receptoren). De bronchodilatatie na inhalatie is hoofdzakelijk het gevolg van een lokaal effect op de bronchiale gladde musculatuur. De werking treedt binnen 30 min in en houdt langer dan 24 uur aan; maximale bronchodilatatie wordt op de derde dag bereikt.
Kinetische gegevens
| F | inhalatiepoeder ca. 20%, inhalatie-oplossing ca. 33%. |
| T max | 5–7 min. |
| V d | 32 l/kg. |
| Metabolisering | in geringe mate door CYP2D6 en CYP3A4 tot twee inactieve metabolieten, N-methylscopine en dithienylglycolzuur. |
| Eliminatie | ca. 7–19% onveranderd met de urine, het resterende deel met de feces. |
| T 1/2el | 27–45 uur. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Eigenschappen
Langwerkend parasympathicolyticum (anticholinergicum), met een competitieve antagonistische werking op meerdere muscarinereceptorsubtypen van het gladde spierweefsel in de longen. Het bronchusverwijdende effect treedt binnen 30 minuten in en houdt 24 uur aan.
Kinetische gegevens
| F | ca. 13%. |
| T max | 5-15 min. |
| V d | 1,2 l/kg. |
| Metabolisering | via verschillende routes, waaronder oxidatie via CYP2D6. Umeclidinium is een substraat van Pgp. |
| Eliminatie | ca. 73% uitgescheiden met de feces en voor ca. 27% met de urine, waarvan 3-4% onveranderd. |
| T 1/2el | ca. 19 uur. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Groepsinformatie
tiotropium hoort bij de groep parasympathicolytica, inhalatie.
Groepsinformatie
umeclidinium hoort bij de groep parasympathicolytica, inhalatie.