Geneesmiddelenoverzicht antacida

Deze hoofdrubriek bevat 3 rubrieken:

antacida

Werking

Werkingsmechanisme

Antacida

  • neutraliseren het maagzuur. Hierdoor stijgt de pH in de maag;
  • verlagen daarmee de pH-gedreven activering van pepsinogeen in pepsine. Hierdoor neemt de proteolytische werking van pepsine af.

Effect

  • minder klachten over brandend maagzuur.

Typerende bijwerkingen

Relatief frequent

  • milde maag-darmklachten, meestal in de vorm van diarree, met name bij magnesiumzouten.

Minder frequent

  • alkalose (bij goed oplosbare antacida);
  • melk-alkalisyndroom (calciumcarbonaat);
  • natrium- en aluminiumabsorptie;
  • (maag)bezoar (alginezuur);
  • maagruptuur (natriumwaterstofcarbonaat);
  • absences (natriumwaterstofcarbonaat).

Meer informatie

Verhoging van de pH in de maag kan leiden tot een verminderde bescherming tegen pathogene micro-organismen.

Alle antacida die magnesiumzouten bevatten, kunnen bij een slechte nierfunctie magnesiumintoxicatie geven.

Algeldraat heeft een obstiperende werking en magnesiumhydroxide een laxerende werking. Gegeven in combinatie heffen ze elkaars werking op.

Toepasbaarheid

Ouderen

De productinformatie van de meeste fabrikanten vermeldt geen gegevens over het gebruik van antacida bij ouderen. Alleen de productinformatie van alginezuur/natriumwaterstofcarbonaat/calciumcarbonaat geeft aan dat het gebruikt kan worden bij deze leeftijdsgroep zonder dat aanpassing van de dosering nodig is.

Volgens de productinformatie van algeldraat/magnesiumhydroxide dient men voorzichtig te zijn bij ouderen, omdat een hoge dosis aluminium- en magnesiumzouten hypomobiliteit van de darmen, darmobstructie of ileus kan veroorzaken of verergeren.

Nierfunctiestoornis

In de productinformatie staat het advies om voorzichtig te zijn met de toepassing bij een verminderde nierfunctie omdat geabsorbeerd aluminium- en magnesium renaal worden geklaard. Bij langdurig gebruik van hoge doses bij een chronische nierfunctiestoornis kunnen hypermagnesiëmie en, door stapeling van geabsorbeerd aluminium, encefalopathie ontstaan. Volgens de productinformatie zijn alle antacida gecontra-indiceerd bij een ernstige nierfunctiestoornis. Volgens de productinformatie van alginezuur/natriumwaterstofcarbonaat/calciumcarbonaat dient men voorzichtig te zijn bij kinderen met een nierinsufficiëntie vanwege meer risico op hypernatriëmie.

Leverfunctiestoornis

Volgens Healthbase 1 is er geen onderzoek gedaan naar de veiligheid van antacida bij levercirrose. Omdat ze weinig geabsorbeerd, en na eventuele absorptie renaal geklaard worden, is invloed van levercirrose op de farmacokinetiek niet waarschijnlijk.

In lijn hiermee vermeldt de productinformatie van alginezuur/natriumwaterstofcarbonaat/calciumcarbonaat dat dosisaanpassing bij een leverfunctiestoornis niet nodig is. In de productinformatie van de overige antacida staan geen gegevens over toepassing bij een leverfunctiestoornis.

Zwangerschap

  • Lareb 2 geeft aan dat antacida in het algemeen gebruikt kunnen worden tijdens de zwangerschap. Ruime ervaring met antacida wijst bij normaal gebruik niet op negatieve effecten op de zwangerschap en de foetus.
  • Lareb adviseert wel om hoge doseringen en langdurig gebruik te vermijden.
  • Dit is in lijn met het advies dat in de productinformatie staat.
  • Volgens de productinformatie van calciumcarbonaat/magnesiumcarbonaat kan door overmatig en/of langdurig gebruik of gebruik bij renale insufficiëntie, een verhoogd risico op hypercalciëmie en/of hypermagnesiëmie niet volledig worden uitgesloten.

Lactatie

Volgens Lareb 3 en de productinformatie kunnen antacida in normale doseringen worden gebruikt tijdens de borstvoeding. Lareb adviseert hoge doseringen en langdurig gebruik van vooral middelen met aluminium te vermijden, omdat dit hypofosfatemie en hypercalciurie bij de zuigeling kan veroorzaken. Aangezien dit effect echter nog nooit is gemeld bij blootstelling via de borstvoeding, zal bij normaal gebruik de hoeveelheid aluminium in de moedermelk waarschijnlijk verwaarloosbaar zijn.

Kinderen

De richtlijn Gastro-oesofageale reflux(ziekte) 0–18 jaar 4 adviseert antacida hoogstens in incidentele gevallen te overwegen; de richtlijn raadt chronische toediening van antacida af omdat H2-antagonisten en protonpompremmers effectiever en veiliger zijn. De richtlijn vermeldt dat alginezuur effectief zou zijn tegen refluxoesofagitis, maar dat er betere alternatieven beschikbaar zijn.

Het kinderformularium 5 geeft doseringen voor:

  • gastro-oesofageale reflux(ziekte): alginezuur (kinderen > 1 jaar);
  • hyperfosfatemie: algeldraat (kinderen > 1 maand).

Volgens de productinformatie:

  • voorzichtig zijn met algeldraat/magnesiumhydroxide bij kinderen < 2 jaar, omdat een hoge dosis aluminium- en magnesiumzouten hypomobiliteit van de darmen, darmobstructie of ileus kan veroorzaken of verergeren.
  • voorzichtig zijn met alginezuur/natriumwaterstofcarbonaat/calciumcarbonaat bij kinderen met gastro–enteritis, omdat er meer kans is op hypernatriëmie.
  • voorzichtig zijn met magnesiumhydroxide bij jonge kinderen omdat het hypermagnesiëmie kan veroorzaken, vooral bij bestaande nierinsufficiëntie of dehydratatie.
  • calciumcarbonaat/magnesiumcarbonaat niet gebruiken bij kinderen < 12 jaar.

Kosten

Kosten laden…

Vergelijken

antacida vergelijken met een andere geneesmiddelgroep.

Zie ook

Indicaties

Bronnen

  1. 1 Stichting Health Base. Antacida. Geraadpleegd 2019, via geneesmiddelenbijlevercirrose.nl.
  2. 2 Lareb. Antacida bij maagklachten tijdens de zwangerschap. Geraadpleegd 2019, via lareb.nl.
  3. 3 Lareb. Antacida bij maagklachten tijdens de borstvoedingsperiode. Geraadpleegd 2019, via lareb.nl.
  4. 4 NVK. GORZ bij kinderen van 0-18 jaar. Geraadpleegd 2019, via richtlijnendatabase.nl.
  5. 5 NKFK. Kinderformularium. Geraadpleegd 2019, via kinderformularium.nl.
  6. 6 Aronson JK, et al. (eds). Meyler's side effects of drugs. 16th ed. Amsterdam: Elsevier, 2016.
  7. 7 Brunton LL, et al. (eds). Goodman and Gilman’s The pharmacological basis of therapeutics. 12th ed. New York: McGraw-Hill, 2011.