Geneesmiddelenoverzicht P2Y12-remmers

Deze hoofdrubriek bevat 7 rubrieken:

Meer informatie over atriumfibrilleren. Meer informatie over Behandeling van een NSTEMI/IAP ACS. Meer informatie over Behandeling van een STEMI ACS. Meer informatie over Lange termijn, secundaire preventie na een ACS. Meer informatie over Onderhoudsbehandeling van stabiele angina pectoris. Meer informatie over perifeer arterieel vaatlijden. Meer informatie over Secundaire preventie na een TIA/CVA. Een volledig overzicht van alle indicaties per geneesmiddel kunt u vinden in de geneesmiddelteksten.

P2Y12-remmers

Werking

Werkingsmechanisme

P2Y12-remmers:

  • remmen selectief en irreversibel (cangrelor en ticagrelor wel reversibel) de P2Y12-ADP (adenosinedifosfaat)-receptor van trombocyten. Hierdoor neemt de binding van fibrinogeen aan de GPIIb/IIIa-receptoren op het oppervlak van de trombocyten onder invloed van ADP af. De P2Y12-afhankelijke plaatjesactivatie en -aggregatie wordt voorkomen.

Effect

  • remming van de trombocytenaggregatie en voorkoming van trombusvorming.

Typerende bijwerkingen

Relatief frequent

  • bloedingen (excl. intracraniële bloedingen);
  • dyspneu.

Minder frequent

  • intracraniële bloeding;
  • trombotische trombocytopenische purpura (TTP).

Meer informatie

Bloedingen, waaronder hematomen, neus- en gastro-intestinale bloedingen, zijn de meest voorkomende bijwerkingen van P2Y12-remmers. De kans hierop is bij clopidogrel kleiner dan bij de andere middelen binnen deze groep 1. Ernstige, levensbedreigende bloedingen komen bij prasugrel en ticagrelor vaker voor dan bij clopidogrel 1 2. Vooral intracraniële bloedingen vormen een belangrijk risico bij gebruik van P2Y12-remmers.

Dyspneu is een typerende bijwerking van P2Y12-remmers en komt vooral voor bij gebruik van ticagrelor. Dyspneu door P2Y12-remmers is doorgaans kortdurend en niet gerelateerd aan een longziekte. Het onderliggende mechanisme is niet bekend 1 2.

Trombotische trombocytopenische purpura (TTP) is een zeldzame, potentieel fatale bijwerking, gemeld bij gebruik van clopidogrel en prasugrel, die zich in het algemeen voordoet in de eerste twee weken na aanvang van de behandeling. Deze aandoening kenmerkt zich door trombocytopenie, micro-angiopathische hemolytische anemie in combinatie met neurologische afwijkingen, renale disfunctie, of koorts. TTP vereist directe behandeling met inbegrip van plasmaferese.

Toepasbaarheid

Ouderen

Volgens de productinformatie van de fabrikanten kunnen alle P2Y12-remmers bij ouderen worden toegepast. Wees alert op bijwerkingen waarvoor ouderen gevoeliger kunnen zijn, zoals bloedingen 3. Geef voor clopidogrel of prasugrel in sommige gevallen een lagere dosering bij ouderen, zie hiervoor de geneesmiddelteksten.

Ticagrelor is beschikbaar in een orodispergeerbare tablet, die bij slikproblemen kan worden toepast; de filmomhulde tablet kan eventueel ook verpulverd worden.

Nierfunctiestoornis

De ESC-richtlijn 3 4 raadt prasugrel en ticagrelor niet aan bij een ernstige nierfunctiestoornis (eGFR < 15 ml/min/1,73 m²), voor clopidogrel is geen informatie beschikbaar. Er wordt geen dosisaanpassing geadviseerd bij een eGFR ≥ 15 ml/min/1,73 m². Patiënten met een verminderde nierfunctie hebben een hoger bloedingsrisico, waarschijnlijk gerelateerd aan een abnormale plaatjesfunctie.

Volgens de productinformatie kunnen cangrelor, clopidogrel en ook prasugrel en ticagrelor bij een verminderde nierfunctie zonder dosisaanpassing worden toegepast; het advies is wel om voorzichtig te zijn met het toepassen van clopidogrel vanwege weinig ervaring bij patiënten met een nierfunctiestoornis. Zie de geneesmiddelteksten.

Leverfunctiestoornis

Health Base 5 geeft aan dat:

  • bij een Child-Pughscore van 5–6 clopidogrel, prasugrel en ticagrelor kunnen worden gebruikt, zonder dosisaanpassing.
  • bij een Child-Pughscore van 7–9 clopidogrel en prasugrel zonder dosisaanpassing kunnen worden gebruikt. Voor ticagrelor zijn onvoldoende gegevens bekend; een doseeradvies kan dan ook niet worden gegeven.
  • bij een Child-Pughscore van 10–15 er onvoldoende gegevens bekend zijn over prasugrel en ticagrelor; een doseeradvies kan niet worden gegeven. Clopidogrel is onveilig bij een ernstige leverfunctiestoornis.

Health Base heeft geen informatie opgenomen over cangrelor.

Cangrelor kan volgens de productinformatie bij alle stadia van een leverfunctiestoornis zonder dosisaanpassing worden gebruikt. Bij een licht tot matig verminderde leverfunctie kunnen prasugrel en ticagrelor worden gebruikt zonder dosisaanpassing. Volgens de productinformatie zijn clopidogrel, prasugrel en ticagrelor gecontra-indiceerd bij een ernstig verminderde leverfunctie.

Zwangerschap

Volgens Lareb 6 zijn er onvoldoende gegevens bekend over het gebruik van een P2Y12-remmer tijdens de zwangerschap om een goede inschatting van de risico’s te maken.

In lijn met bovenstaande wordt volgens de productinformatie het gebruik van clopidogrel, ticagrelor en cangrelor tijdens de zwangerschap ontraden. De productinformatie van prasugrel geeft aan dat dit middel op strikte indicatie gebruikt kan worden. Bij gebruik van ticagrelor staat in de productinformatie het advies om adequate anticonceptie te gebruiken. Zie de geneesmiddelteksten.

Lactatie

Volgens Lareb 7 zijn er onvoldoende gegevens bekend over het gebruik van een P2Y12-remmer tijdens de borstvoeding om een goede inschatting van de risico’s te maken.

In lijn met bovenstaande wordt in de productinformatie het gebruik van een P2Y12-remmer tijdens de borstvoedingsperiode ontraden.

Kinderen

Het Kinderformularium 8 geeft een dosering opgenomen voor:

  • clopidogrel ter preventie van trombotische voorvallen (waaronder voorvallen in Kawasaki).

Clopidogrel mag volgens de productinformatie niet toegepast worden bij kinderen vanwege onvoldoende werkzaamheid. In de productinformatie van ticagrelor en prasugrel staat dat er onvoldoende gegevens zijn over gebruik bij een leeftijd < 18 jaar. Zie de geneesmiddelteksten.

Toelichting

In een studie met zuigelingen met cyanotisch aangeboren hartlijden was clopidogrel niet effectiever dan placebo; daarom dient men volgens de productinformatie het gebruik bij kinderen te ontraden.

Kosten

Kosten laden…

Vergelijken

P2Y12-remmers vergelijken met een andere geneesmiddelgroep.

Zie ook

Indicaties

Bronnen

  1. 1 Brunton LL, et al. (eds). Goodman and Gilman’s The pharmacological basis of therapeutics. 13th ed. New York: McGraw-Hill, 2017.
  2. 2 Aronson JK, et al. (eds). Meyler's side effects of drugs. 16th ed. Amsterdam: Elsevier, 2016.
  3. 3 ESC. Guidelines for the management of acute coronary syndromes. 2023. Geraadpleegd oktober 2023, via escardio.org.
  4. 4 European Heart Journal. Aanvullende gegevens over doses bij chronische nierziekte. Onder Supplementary data: de link 'ehad191_Supplementary_Data'. Zie tabel S15. Geraadpleegd oktober 2023 via academic.oup.com
  5. 5 Stichting Health Base. Geneesmiddelen bij levercirrose Trombocytenaggregatieremmers. Geraadpleegd oktober 2023 via geneesmiddelenbijlevercirrose.nl.
  6. 6 Lareb. Bloedplaatjesremmers tijdens de zwangerschap. Geraadpleegd oktober 2023, via lareb.nl.
  7. 7 Lareb. Bloedplaatjesremmers tijdens de borstvoedingsperiode. Geraadpleegd oktober 2023, via lareb.nl.
  8. 8 NKFK. Kinderformularium. Geraadpleegd oktober 2023, via kinderformularium.nl.