bisacodyl
Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Bisacodyl tablet/zetpil
OTC
Bijlage 2
Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Tablet, maagsapresistent
- Sterkte
- 5 mg
- Toedieningsvorm
- Zetpil
- Sterkte
- 10 mg
Bisacodyl zetpil XGVS OTC Doorgeleverde bereiding
- Toedieningsvorm
- Zetpil
- Sterkte
- 5 mg
Dulcolax
OTC
Bijlage 2
Opella Healthcare France SAS
- Toedieningsvorm
- Tablet, maagsapresistent
- Sterkte
- 5 mg
- Toedieningsvorm
- Zetpil voor volwassenen
- Sterkte
- 10 mg
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
Adviseer bij obstipatie in eerste instantie voldoende inname van vocht en vezels, en voldoende beweging. Indien een dieet met extra vezels niet volstaat, is psyllium een alternatief. Bij de medicamenteuze behandeling van functionele obstipatie is een osmotisch laxans eerste keus. Verhoog bij onvoldoende effect zo nodig tot de maximale dosering of combineer met, of schakel over op een contactlaxans of ander osmotisch laxans. Overweeg als defecatie 3 dagen uitblijft ondanks optimale orale therapie, rectale medicatie ter lediging van het rectum. Fecale impactie kan medicamenteus of manueel worden verwijderd. Als medicatie de voorkeur heeft, overweeg een (micro)klysma of een hoge dosis macrogol (met of zonder elektrolyten).
Het NHG adviseert bij volwassenen met obstipatie, bij onvoldoende effect van een osmotisch laxans, een contactlaxans: oraal bisacodyl of sennosiden, of een ander osmotisch werkend laxans, zoals magnesiumhydroxide.
Overweeg als defecatie 3 dagen uitblijft, ondanks optimale orale therapie, rectale medicatie ter lediging van het rectum. Kies uit rectaal bisacodyl, natriumlaurylsulfoacetaat/natriumcitraat/sorbitol, natriumfosfaat, natriumdocusaat/glycerol of natriumdocusaat/sorbitol.
De NVK adviseert bij kinderen met obstipatie magnesiumhydroxide, paraffine of oraal bisacodyl alleen te overwegen als additionele of tweedekeusbehandeling.
Aan de vergoeding van bisacodyl zijn voorwaarden verbonden, zie Regeling zorgverzekering, bijlage 2.
Indicaties
- Obstipatie, kortdurend gebruik.
- Ter lediging van rectum of darm pre- en postoperatief en voor röntgenonderzoek van de buikorganen.
Gerelateerde informatie
Doseringen
Obstipatie
Volwassenen en kinderen ≥ 11 jaar
5–10 mg oraal 's avonds, maximaal 3 dagen achtereen.
10 mg rectaal (zetpil) per dag, maximaal 3 dagen achtereen.
Kinderen 2–10 jaar
5 mg oraal 's avonds, maximaal 3 dagen achtereen;
rectaal (zetpil) 5 mg per dag, maximaal 3 dagen achtereen.
Ter lediging van de darm, uitsluitend onder medisch toezicht
Volwassenen en kinderen ≥ 11 jaar
10 mg oraal 's ochtends en 10 mg oraal op de avond voor de ingreep, gevolgd door 10 mg rectaal op de ochtend van de ingreep.
Toediening: De tabletten niet kauwen en niet innemen met melk.
Bijwerkingen
Vaak (1-10%): buikkrampen, buikpijn, misselijkheid, diarree.
Soms (0,1-1%): haematochezia, anale en rectale klachten, braken. Duizeligheid.
Zelden (0,01-0,1%): overgevoeligheidsreacties, angioneurotisch oedeem, anafylactische reactie. Dehydratie. Colitis. Syncope. Langdurig gebruik (misbruik) kan leiden tot waterige diarree met excessief verlies van water en elektrolyten (vooral kalium), spierzwakte, gewichtsverlies, albuminurie, hyperaldosteronisme, nierstenen, beschadiging van de niertubuli, rebound-obstipatie.
Interacties
De tabletten niet gelijktijdig innemen met antacida en melk om aantasting van de zuurbestendige laag te voorkomen. Deze aantasting is ook te verwachten bij comedicatie met H2-receptor-antagonisten of protonpompremmers.
Laxantia kunnen het kaliumverlies dat veroorzaakt wordt door andere geneesmiddelen (bv. thiazide-diuretica, corticosteroïden) vergroten, met meer kans op toxische effecten van digoxine.
Zwangerschap
Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij dieren geen aanwijzingen voor schadelijkheid. Ondanks dat bisacodyl regelmatig gebruikt wordt tijdens de zwangerschap is er geen gedocumenteerde ervaring.
Advies: Kan (voor zover bekend zonder gevaar), volgens voorschrift kortdurend worden gebruikt. Langdurig gebruik wordt ontraden.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Nee.
Advies: Kan volgens voorschrift worden gebruikt.
Contra-indicaties
- plotseling optredende buikpijn, al dan niet in combinatie met misselijkheid en braken, omdat dit kan wijzen op een ernstige aandoening (appendicitis, ileus, acute ontsteking in de ingewanden);
- obstructie van de darm;
- ernstige dehydratie;
- hulpstoffen: bij sommige tabletten: overgevoeligheid voor de kleurstof tartrazine.
Waarschuwingen en voorzorgen
Bij gebruik van bisacodyl wordt aangeraden per dag 1½–2 liter vocht te drinken, bij patiënten met vochtverlies bij wie dehydratie schadelijk kan zijn (nierinsufficientie, ouderen) alleen toepassen onder medisch toezicht.
Chronisch gebruik of misbruik van laxantia kan leiden tot verslaving en tot aanhoudende diarree en een verstoring van de elektrolytenbalans. In ernstige gevallen kan dehydratie en hypokaliëmie optreden.
Bij oudere en bedlegerige patiënten bij langdurig gebruik regelmatig de elektrolytenbalans controleren.
Een lichte, en meestal vanzelf voorbijgaande vorm van haematochezia kan optreden.
Bij buikspasmen kunnen via een vasovagale reactie duizeligheid en/of syncope optreden.
Overdosering
Symptomen
diarree, buikkrampen, verlies van vocht en elektrolyten.
Neem voor meer informatie over een vergiftiging met bisacodyl contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.
Eigenschappen
Contactlaxans. In het colon wordt bisacodyl door esterasen in het darmslijmvlies omgezet tot de actieve vorm. Door directe werking op het darmslijmvlies wordt de absorptie en secretie van water en zouten beïnvloed. Hierdoor neemt de hoeveelheid vocht en elektrolyten in de darm toe en wordt de peristaltiek van het colon gestimuleerd. Het resultaat is stimulatie van de stoelgang, verkorting van de passagetijd en zachter worden van de ontlasting. Werking: oraal na 6–12 uur, afhankelijk van maagvulling; rectaal na 20-45 min.
Kinetische gegevens
| T max | actieve metaboliet: 4-10 uur (oraal), 0,5-3 uur (rectaal). |
| Metabolisering | hydrolyse in darmwand en lever tot de actieve vorm bis(p-hydroxyfenyl)pyridyl-2-methaan (BHPM). BHPM wordt geconjugeerd tot het inactieve glucuronide. |
| Eliminatie | Ca. 52% van een orale dosis wordt als vrij BHPM uitgescheiden met de feces en ca. 10% als BHPM-glucuronide met de urine. Na rectale toediening wordt ca. 90% als vrij BHPM uitgescheiden met de feces en ca. 3% als BHPM-glucuronide met de urine. |
| T 1/2el | ca. 16 uur. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Groepsinformatie
bisacodyl hoort bij de groep contactlaxantia.