Samenstelling

Samenstelling

Advies

Bij hypercholesterolemie is een statine de eerste keus ter verlaging van het LDL-cholesterol; atorvastatine, rosuvastatine of simvastatine heeft de voorkeur. Intensiveer de lipidenverlagende therapie wanneer de streefwaarde niet bereikt wordt door het ophogen van de dosis als de maximumdosering nog niet bereikt is of door te switchen naar een potentere statine. Bij onvoldoende effect van een statine in de maximale (te verdragen) dosering kan bij een patiënt ≤ 70 jaar of bij niet-kwetsbare ouderen met hart- en vaatziekten (HVZ), ezetimib worden toegevoegd.

Bempedoïnezuur heeft alleen een plaats in de behandeling bij (zeer) hoogrisicopatiënten als toevoeging aan de combinatie van een maximaal te verdragen dosis statine+ezetimib, indien hiermee onvoldoende effect wordt bereikt en de patiënt niet in aanmerking komt voor een behandeling met een PCSK9-remmer. Bempedoïnezuur verlaagt het LDL-cholesterol. Over de langetermijnveiligheid van bempedoïnezuur is nog weinig bekend.

Aan de vergoeding van bempedoïnezuur zijn voorwaarden verbonden, zie Regeling zorgverzekering, bijlage 2.

• ZIN-rapport 2022 bempedoinezuur Nilemdo® bij niet familiaire hypercholesterolemie of gemengde dyslipidemie

Advies

Omacor: Bij hypercholesterolemie is een statine de eerste keus ter verlaging van het LDL-cholesterol; atorvastatine, rosuvastatine of simvastatine heeft de voorkeur. Intensiveer de lipidenverlagende therapie wanneer de streefwaarde niet bereikt wordt door het ophogen van de dosis als de maximumdosering nog niet bereikt is of door te switchen naar een potentere statine. Bij onvoldoende effect van een statine in de maximale (te verdragen) dosering kan bij een patiënt ≤ 70 jaar of bij niet-kwetsbare ouderen met hart- en vaatziekten (HVZ), ezetimib worden toegevoegd. Noch als aanvulling op statinetherapie, noch als monotherapie heeft dit middel toegevoegde waarde bij hypertriglyceridemie. Het gebruik van visoliesupplementen ter verlaging van het LDL-cholesterol wordt afgeraden.

Vazkepa: De behandeling van patiënten met een hoog cardiovasculair risico en hypertriglyceridemie en een vastgestelde cardiovasculaire aandoening of diabetes mellitus met minstens één andere cardiovasculaire risicofactor, richt zich op het verlagen van het cardiovasculaire risico. De eerste stap is het verlagen van de LDL-cholesterol-spiegel (LDL-C) met statinen (atorvastatine, rosuvastatine of simvastatine) eventueel in combinatie met ezetimib. Als dit leidt tot stabilisatie van de LDL-C spiegel, maar vooralsnog met een verhoogde nuchtere triglyceride-waarde (1,7–5,6 mmol/l), dan kan icosapent-ethyl ingezet worden als aanvulling op de statinebehandeling. Icosapent-ethyl heeft een statistisch significant en een klinisch relevant effect op de samengestelde uitkomstmaat cardiovasculaire sterfte, niet-fataal myocardinfarct, niet-fataal CVA, coronaire revascularisatie en instabiele angina pectoris.

Aan de vergoeding van Vazkepa zijn voorwaarden verbonden, zie Regeling zorgverzekering, bijlage 2.

• ZIN-rapport 2022 icosapent-ethyl Vazkepa® voor verminderen van het risico op cardiovasculaire voorvallen bij volwassenen, enz

Indicaties

• Als aanvulling op het dieet bij volwassenen met primaire (heterozygote familiaire en niet-familiaire) hypercholesterolemie of gemengde dyslipidemie:
  • in combinatie met een statine in de maximaal te verdragen dosering en eventueel andere lipidenverlagende behandelingen, als de LDL-streefwaarde niet bereikt wordt;
  • als monotherapie of in combinatie met andere lipidenverlagende behandelingen, als statinen gecontra-indiceerd zijn of niet verdragen worden.

• Als aanvulling op de correctie van andere risicofactoren bij vastgestelde atherosclerotische cardiovasculaire aandoeningen, of een hoog risico erop, bij volwassenen:
  • in combinatie met een statine in de maximaal te verdragen dosering, met of zonder ezetimib;
  • als monotherapie of in combinatie met ezetimib, als statinen gecontra-indiceerd zijn of niet verdragen worden.

Gerelateerde informatie

• hypercholesterolemie (niet-familiair)

Indicaties

Omacor

• Endogene hypertriglyceridemie als aanvulling op het dieet, wanneer dieetmaatregelen alleen onvoldoende zijn. Bij type IV als monotherapie, bij type IIb/III in combinatie met statinen wanneer de controle van triglyceriden niet voldoende is.

Vazkepa

• Als adjuvans ter preventie van cardiovasculaire complicaties bij patiënten die worden behandeld met een statine en een triglyceridenconcentratie van ≥ 1,7 mmol/l hebben, én:
  • een vastgestelde cardiovasculaire aandoening, of
  • diabetes met minstens 1 andere cardiovasculaire risicofactor.

Gerelateerde informatie

• hypercholesterolemie (niet-familiair)

Doseringen

Verminderde nierfunctie: Bij een licht tot matig verminderde nierfunctie (creatinineklaring ≥ 30 ml/min/1,73 m²) is geen dosisaanpassing nodig. Bij een ernstig verminderde nierfunctie (creatinineklaring < 30 ml/min/1,73 m²) zijn er beperkt en bij dialyse geen gegevens; controleer extra op bijwerkingen.

Verminderde leverfunctie: Bij een lichte tot matig-ernstige leverfunctiestoornis (Child-Pughscore 5–9) is geen dosisaanpassing nodig. Bij een ernstige leverfunctiestoornis (Child-Pughscore 10–15) zijn er geen gegevens; overweeg periodiek de leverfunctie te testen.

Toediening: De tablet in zijn geheel doorslikken.

Doseringen

Toediening

• Omacor: de capsules innemen tijdens de maaltijd, om maag-darmklachten te voorkomen;
• Vazkepa: de capsules heel innemen (niet breken, pletten, oplossen of kauwen) tijdens of na de maaltijd.

Bijwerkingen

Vaak (1-10%): anemie. Jicht, hyperurikemie (vaak in de eerste 4 weken van de behandeling, reversibel na staken). Pijn in de extremiteiten. ASAT-waarde verhoogd. Glomerulaire filtratiesnelheid verlaagd.

Soms (0,1-1%): verlaagd hemoglobine (vaak in de eerste 4 weken van de behandeling, reversibel na staken). Gewichtsverlies (bij BMI op baseline ≥ 30 kg/m²). Stijging van leverenzymwaarden (o.a. ALAT). Verhoogde waarden in het bloed van creatinine, ureum (beide vaak in de eerste 4 weken van de behandeling, reversibel na staken van de behandeling).

Verder is gemeld: myositis met een CK-spiegel van > 10 × de ULN, bij combinatie met simvastatine 40 mg/dag.

• Informatie van Lareb over dit middel
• Meldformulier bijwerkingen

Bijwerkingen

Omacor

Vaak (1-10%): maag-darmstoornissen (zoals opgezwollen buik, buikpijn, obstipatie, diarree, dyspepsie, flatulentie, oprispingen, gastro-oesofageale refluxziekte, misselijkheid, braken).

Soms (0,1-1%): gastro–intestinale bloedingen. Duizeligheid, smaakstoornis, hoofdpijn. Hyperglykemie, jicht. Hypotensie. Neusbloeding. Huiduitslag.

Zelden (0,01-0,1%): leverafwijkingen (hogere transaminasewaarden). Overgevoeligheid. Urticaria.

Verder is gemeld: jeuk.

Vazkepa

Zeer vaak (> 10%): bloedingen (zoals gastro-intestinale bloedingen, contusie, hematurie, neusbloeding).

Vaak (1-10%): atriumfibrilleren/-flutter. Obstipatie, oprispingen. Huiduitslag. Skeletspierstelselpijn, perifeer oedeem. Jicht.

Soms (0,1-1%): smaakstoornis (visachtige smaak). Overgevoeligheid.

Verder is gemeld: faryngeale zwelling. Diarree, abdominaal ongemak. Gewrichtspijn, pijn in de extremiteiten. Stijging van de triglyceriden in het bloed.

• Informatie van Lareb over dit middel
• Meldformulier bijwerkingen

Interacties

Combinatie met simvastatine > 40 mg/dag is gecontra-indiceerd vanwege een tweevoudige verhoging van de AUC van simvastatinezuur. Bij combinatie met simvastatine 40 mg/dag is, zelden, melding gemaakt van myositis met een CK-spiegel > 10× de ULN. Combinatie met atorvastatine, pravastatine en rosuvastatine kan de AUC van het statine en/of de belangrijkste metabolieten daarvan met 1,4–1,5× verhogen, zie ook de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen.

Bempedoïnezuur en het glucuronide ervan zijn zwakke remmers van de transporters OATP1B1 en -1B3. Combinatie met substraten van deze transporters (zoals alle statinen, bosentan, glecaprevir, grazoprevir en voxilaprevir) kan de plasmaconcentratie van deze middelen verhogen.

In vitro remt bempedoïnezuur OAT2, waardoor de plasmaconcentratie van OAT2-substraten mogelijk verhoogd kan zijn. Bempedoïnezuur kan tevens een zwakke remmer van OAT3 zijn.

Interacties

Bij beginnen en staken van Omacor tijdens therapie met een vitamine K-antagonist (VKA), kan een dosisaanpassing van de VKA nodig zijn. Er is geen ervaring met de combinatie met fibraten bij hypertriglyceridemie.

Hulpstof Vazkepa: sorbitol kan de biologische beschikbaarheid van ander oraal toegediende geneesmiddelen beïnvloeden.

Zwangerschap

Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij dieren schadelijk gebleken (o.a. skeletafwijkingen zoals gebogen scapula en ribben, afname van het aantal levende jongen, de overleving, groei, het leren en geheugen van de jongen).

Farmacologisch effect: Op grond van de farmacologische werkzaamheid is schadelijkheid mogelijk omdat cholesterol belangrijk is voor de embryonale en foetale ontwikkeling.

Advies: Gebruik is gecontra-indiceerd.

Overig: Een vruchtbare vrouw dient adequate anticonceptieve maatregelen te nemen tijdens de therapie.

• Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Zwangerschap

Icosapent-ethyl passeert de placenta (bij dieren) en wordt in foetaal plasma aangetroffen.

Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij dieren, geen aanwijzingen voor schadelijkheid.

Advies: Alleen op strikte indicatie gebruiken (Omacor, Vazkepa).

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Onbekend (voor bempedoïnezuur en metabolieten).

Farmacologisch effect: Ernstige bijwerkingen bij de zuigeling kunnen niet worden uitgesloten.

Advies: Het gebruik van dit geneesmiddel óf het geven van borstvoeding is gecontra-indiceerd.

• Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Onbekend, bij de mens (DHA, icosapent-ethyl). Ja, bij dieren (icosapent-ethyl). Uit onderzoek blijkt dat EPA in de moedermelk wordt uitgescheiden in een hoeveelheid die correleert met de voeding van de moeder. Een nadelig effect voor de zuigeling kan niet geheel worden uitgesloten.

Advies: Het gebruik van dit geneesmiddel (Omacor, Vazkepa) óf het geven van borstvoeding ontraden.

Contra-indicaties

Zie voor contra-indicaties de rubrieken Interacties, Zwangerschap en Lactatie.

Contra-indicaties

• Overgevoeligheid voor soja of pinda's.

Waarschuwingen en voorzorgen

Controleer de leverfunctie voor aanvang van de behandeling. Bij gebruik van bempedoïnezuur zijn asymptomatische verhogingen (van > 3× ULN) in ALAT en ASAT gemeld, zonder verhoging van het bilirubine van ≥ 2× ULN of cholestase. Deze verhogingen keerden in klinisch onderzoek terug naar baseline onder voortzetting of na het staken van de behandeling. Bij een aanhoudende verhoging van transaminasen > 3× ULN de behandeling staken.

Verhoogde serumurinezuurconcentratie: Bempedoïnezuur kan de serumurinezuurgehalte verhogen door remming van de Organische Anion Transporter (OAT) 2 in de niertubuli. Staak de behandeling bij hyperurikemie met symptomen van jicht.

Verhoogde serumcreatinineconcentratie: Bempedoïnezuur kan het serumcreatinine verhogen door remming van de van OAT 2 afhankelijke creatininesecretie in de niertubuli. Dit effect lijkt niet te wijzen op een afname van de nierfunctie.

Spierklachten: Adviseer bij gebruik in combinatie met een statine om bij onverklaarde spierpijn, -gevoeligheid of -zwakte onmiddellijk een arts te waarschuwen. Overweeg om de dosering van het statine te verlagen, een alternatief statine te geven of het gebruik van bempedoïnezuur te staken. Bij myopathie (CK > 10× ULN) de behandeling met bempedoïnezuur én het statine onmiddellijk staken. Zie ook de rubriek Interacties.

Onderzoeksgegevens: Bij een ernstige nierfunctiestoornis (creatinineklaring < 30 ml/min/1,73 m²) zijn er relatief weinig gegevens betreffende werkzaamheid en veiligheid. Er zijn geen gegevens over de werkzaamheid en veiligheid bij:

• een ernstige leverfunctiestoornis (Child-Pughscore 10–15);
• toepassing van dialyse;
• kinderen (< 18 jaar).

Waarschuwingen en voorzorgen

Wees voorzichtig bij een bekende overgevoeligheid voor vis. De fabrikant van Vazkepa waarschuwt ook voor overgevoeligheid voor schaal- en schelpdieren.

Bij enig teken van leverschade, met name bij hoge dosering van Omacor, ALAT en ASAT regelmatig controleren. De fabrikant van Vazkepa adviseert bij een verminderde leverfunctie vóór de start en tijdens de behandeling het ALAT en ASAT te controleren.

Controleer extra op bloedingen bij een verhoogd risico op bloedingen zoals bij combinatie met een trombocytenaggregatieremmer. Gebruik van Omacor is geassocieerd met een verlenging van de bloedingstijd, zonder overschrijding van de normale limieten en zonder klinisch significante bloedingsepisoden. Gebruik van Vazkepa is geassocieerd met een verhoogde incidentie van bloedingen, met name bij gelijktijdig gebruik van antitrombotica d.w.z. trombocytenaggregatieremmers en/of anticoagulantia. Controleer dergelijke patiënten regelmatig.

Controleer bij omega-3-vetzuurpreparaten op klinische tekenen van atriumfibrilleren of atriumflutter (zoals dyspneu, palpitaties, syncope, verandering van de bloeddruk, onregelmatige pols) vooral bij deze aandoeningen in de voorgeschiedenis. Voer eventueel een ECG uit. Gebruik van omega-3-vetzuurpreparaten is geassocieerd met een verhoogd risico op atriumfibrilleren of -flutter.

Onderzoeksgegevens: Er is weinig ervaring met Omacor bij secundaire endogene hypertriglyceridemie (m.n ongecontroleerde diabetes), geen gegevens bij een verminderde leverfunctie, en weinig gegevens over gebruik bij een verminderde nierfunctie of bij een leeftijd > 70 jaar. Met zowel Omacor als Vazkepa zijn er geen gegevens bij kinderen (< 18 jaar).

Overdosering

Neem voor informatie over een vergiftiging met bempedoïnezuur contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.

Overdosering

Neem voor informatie over een vergiftiging met Omacor of Vazkepa contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.

Eigenschappen

Bempedoïnezuur is een prodrug. Het wordt intracellulair geactiveerd door 'very long-chain'-acyl-CoA-synthetase 1 (ACSVL1) tot het actieve ETC-1002-CoA. ACSVL1 wordt voornamelijk tot expressie gebracht in de lever en niet in skeletspieren. ETC-1002-CoA remt het enzym adenosinetrifosfaat-citraatlyase (ACL) in de lever. Het enzym ACL bevindt zich vóór HMG-CoA in de route voor de biosynthese van cholesterol. Door dit enzym te blokkeren, daalt de cholesterolsynthese in de lever en verlaagt het LDL-cholesterol (LDL-C) in het bloed door 'upregulatie' van LDL-receptoren. Remming van ACL leidt tevens tot gelijktijdige onderdrukking van de biosynthese van vetzuren in de lever. Hierdoor daalt het LDL-C, non-HDL-C, apolipoproteïne B, totaal cholesterol en C-reactief proteïne (CRP), zowel bij toepassing als monotherapie als in combinatie met andere lipidenverlagende middelen.

Kinetische gegevens

Eigenschappen

Omacor bevat meervoudig onverzadigde omega-3-vetzuur-ethylesters, bereid met de uit visolie gewonnen vetzuren eicosapentaeenzuur (EPA) en docosahexaeenzuur (DHA). Omega-3-vetzuren hebben invloed op de plasmalipiden door het verlagen van de concentraties van triglyceriden en VLDL-cholesterol.

Vazkepa bevat icosapent-ethyl (een stabiele ethylester van EPA). Mogelijke mechanismen die de ontwikkeling, progressie en stabilisatie van atherosclerotische plaques en de gevolgen van plaqueruptuur gunstig beïnvloeden zijn: anti-inflammatoire effecten, beschermende anti-oxiderende effecten, vermindering van triglyceriderijke lipoproteïnen en macrofaagaccumulatie, verbeterde endotheelfunctie, toegenomen dikte/stabiliteit van fibreus kapsel en remmende effecten op de trombocytenaggregatie.

Kinetische gegevens

Groepsinformatie

bempedoïnezuur hoort bij de groep lipidenverlagende middelen, overige.

• ezetimib (C10AX09) Vergelijk
• inclisiran (C10AX16) Vergelijk
• lomitapide (C10AX12) Vergelijk
• omega-3-vetzuren (C10AX06) Vergelijk
• volanesorsen (C10AX18) Vergelijk

Groepsinformatie

omega-3-vetzuren hoort bij de groep lipidenverlagende middelen, overige.

• bempedoïnezuur (C10AX15) Vergelijk
• ezetimib (C10AX09) Vergelijk
• inclisiran (C10AX16) Vergelijk
• lomitapide (C10AX12) Vergelijk
• volanesorsen (C10AX18) Vergelijk

Kosten

Kosten

Zie ook

Geneesmiddelgroep

• lipidenverlagende middelen, overige

Indicaties

• hypercholesterolemie (niet-familiair)

Externe links

• Officiële productinformatie CBG/EMA
• GIPdatabank
• Geneesmiddelinformatie voor patiënten

Zie ook

Geneesmiddelgroep

• lipidenverlagende middelen, overige

Indicaties

• hypercholesterolemie (niet-familiair)

Externe links

• Officiële productinformatie CBG/EMA
• Medicijnkosten.nl
• GIPdatabank
• Geneesmiddelinformatie voor patiënten