Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Thiopental (Na-zout) Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Poeder voor injectievloeistof
- Sterkte
- 500 mg
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Etomidaat Lipuro B. Braun Medical bv
- Toedieningsvorm
- Emulsie voor injectie
- Sterkte
- 2 mg/ml
- Verpakkingsvorm
- ampul 10 ml
Hypnomidate Piramal critical care
- Toedieningsvorm
- Injectievloeistof
- Sterkte
- 2 mg/ml
- Verpakkingsvorm
- ampul 10 ml
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
Voor de toepassing van thiopental is geen advies vastgesteld.
Advies
Voor de toepassing van etomidaat als anestheticum is geen advies vastgesteld.
Indicaties
- Anesthesie bij kortdurende ingrepen (< 15 min);
- Als inleiding van de anesthesie voorafgaand aan de toepassing van andere middelen;
- Bij neurochirurgische ingrepen in geval van verhoogde intracraniële druk, als er voldoende beademd wordt.
Indicaties
- Inductie van algehele anesthesie (in combinatie met een analgeticum). De emulsie voor injectie is geregistreerd voor gebruik vanaf de leeftijd van 6 maanden.
Doseringen
Bij dit geneesmiddel wordt (tevens) gedoseerd op geleide van de bloedspiegel; zie voor meer informatie hierover op Thiopental van tdm-monografie.org.
Anesthesie:
Volwassenen
langzaam i.v. toedienen. De dosering is individueel. Een proefdosis wordt aanbevolen van 25–75 mg; observeer de patiënt vervolgens minstens 60 seconden.
Bij korte ingrepen (< 15 min) is de dosering voor inductie gewoonlijk 50–75 mg met tussenpozen van 20–40 seconden en op geleide van de reacties van de patiënt. Als anesthesie is verkregen: eventueel aanvullende injecties van 25–50 mg als de patiënt beweegt. Alternatieve manier om het gewenste anesthesieniveau te handhaven is een 2-4 mg/ml continu i.v.-druppelinfuus.
Voor inleiding van de anesthesie voorafgaand aan de toepassing van andere middelen voor een volwassene van 70 kg: 210–280 mg (3–4 mg/kg); de totaal geschatte dosis wordt in 2–4 porties toegediend.
Bij neurologische patiënten met verhoogde intracraniële druk, intermitterende bolusinjecties van 1,5–3,5 mg/kg lichaamsgewicht, onder toepassing van adequate beademing.
Kinderen
Individueel, meestal 2–8 mg/kg lichaamsgewicht. Jongere kinderen hebben meestal een hogere dosering nodig dan oudere kinderen.
Toediening: Door aseptisch 20 ml water voor injecties toe te voegen aan een flacon van 500 mg ontstaat een oplossing voor injectie van 25 mg/ml. Max. 24 uur bewaren. Voor een druppelinfuus geen water als oplosmiddel gebruiken.
Doseringen
Inductie van algehele anesthesie
Volwassenen
Individueel, aanpassen aan het klinisch effect, gewoonlijk: i.v. 0,2–0,3 mg/kg lichaamsgewicht, maximaal 60 mg (30 ml). Voorafgaand aan de inductie een analgeticum toedienen, bv. fentanyl i.v. 1½ min voor de toediening van etomidaat.
Leeftijd > 65 jaar
0,15–0,2 mg/kg lichaamsgewicht. Aanpassen aan het klinisch effect; langzamer toedienen (bv. 10 ml in 1 minuut).
Leeftijd < 15 jaar
Een hogere dosis dan bij volwassenen kan nodig zijn, soms 30% hoger (0,3–0,4 mg/kg lichaamsgewicht).
Bij voorkeur injecteren in een grote vene of in een lopend infuus.
Bijwerkingen
Frequentie onbekend: hoesten, laryngospasme en bronchospasmen die meestal verdwijnen bij het dieper worden van de anesthesie; ademhalingsdepressie, verergering van slaapapneu. Hypotensie, aritmieën, myocarddepressie. Verlengde slaperigheid. Rillen. Afhankelijkheid. Bij extravasatie: pijn, venospasme, necrose en verweking (door de hoge pH van de oplossing). Na intra-arteriële toediening: arteriospasme, trombose, pijn, witte arm en vingers. Acute porfyrie.
Bijwerkingen
Zeer vaak (> 10%): verlaagde cortisolspiegel. Dyskinesie.
Vaal (1-10%): myoclonus. Pijn in het verloop van de ader, hypotensie. Apneu, hyperventilatie, stridor. Braken, misselijkheid. Huiduitslag.
Soms (0,1-1%): bradycardie, extrasystole, ventriculaire extrasystolen, hypertensie. Flebitis. Hypoventilatie, hik, hoesten. Speekselvloed. Hypertonie, onwillekeurige spiercontracties, nystagmus. Erytheem. Spierrigiditeit. Pijn op de injectieplaats. Postprocedurele/operatieve misselijkheid. Vertraagd herstel van de anesthesie.
Verder zijn gemeld: volledig AV-blok, hartstilstand. Ademhalingsdepressie, bronchospasme (waaronder met fataal verloop). Overgevoeligheid (waaronder anafylactische en anafylactoïde reacties en shock). Convulsies (incl. grand mal). Shock, tromboflebitis (oppervlakkige en diepveneuze trombose). Trismus. Urticaria, Stevens-Johnsonsyndroom.
Interacties
Het centraal remmende effect kan dat van andere centraal dempende middelen, inclusief alcohol, versterken.
Interacties
Sedativa, antipsychotica, opioïden en alcohol kunnen het hypnotische effect van etomidaat versterken; verlaag zo nodig de dosis van etomidaat.
Gelijktijdige toediening van een substraat voor alcoholdehydrogenase (zoals ethanol) kan bij kinderen < 5 jaar bijwerkingen geven.
Tijdens inductie kan de perifere vaatweerstand tijdelijk afnemen, waardoor het effect van andere bloeddrukverlagende middelen kan toenemen.
In combinatie met fentanyl nemen de plasmaklaring en het verdelingsvolume van etomidaat af (factor 2–3), zonder verandering in halfwaardetijd; verlaag zo nodig de dosis van etomidaat.
Combinatie met de calciumantagonisten verapamil en diltiazem doet niet alleen het hypotensieve effect toenemen maar kan ook vertraging in de AV-geleiding geven.
MAO-remmers normaliter 2 weken voorafgaand aan een operatieve ingreep staken.
Combinatie van etomidaat en ketamine heeft waarschijnlijk geen significante invloed op de plasmaconcentratie of farmacokinetiek van ketamine of diens metaboliet norketamine.
Zwangerschap
Thiopental passeert de placenta.
Teratogenese: Op basis van beperkte ervaring zijn er geen aanwijzingen voor schadelijkheid bij de mens; ook bij dieren geen aanwijzingen voor schadelijkheid.
Farmacologisch effect: Kan bij toepassing vlak voor of tijdens de bevalling ademhalingsdepressie bij de neonaat veroorzaken.
Advies: Kan kortdurend (< 3 uur) worden gebruikt.
Zwangerschap
Etomidaat passeert de placenta.
Teratogenese: Bij de mens onvoldoende gegevens, bij dieren zijn schadelijke effecten waargenomen: tijdens de periode van snelle hersengroei of synapotogenese kan celverlies in de zich ontwikkelende hersenen optreden dat kan worden geassocieerd met langdurige cognitieve beperkingen.
Farmacologisch effect: Bij gebruik vlak voor of tijdens de bevalling kan bij de neonaat ademhalingsdepressie optreden.
Advies: Kan kortdurend (< 3 uur) gebruikt worden. Propyleenglycol in Hypnomidate bij voorkeur niet toepassen.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Ja, in geringe mate.
Farmacologisch effect: De kans op een nadelig effect bij de zuigeling is volgens Lareb gering.
Advies: Bij incidentele toepassing kan de borstvoeding gehandhaafd blijven.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Ja.
Advies: Volgens de fabrikant: individueel afwegen, bij voorkeur geen borstvoeding geven tot 24 uur na toepassing van etomidaat. Volgens Lareb is de hoeveelheid die in de moedermelk komt gering en mag borstvoeding gegeven worden als de moeder zelf het kind kan aanleggen.
Contra-indicaties
- status asthmaticus;
- porfyrie;
- overgevoeligheid voor barbituraten.
Contra-indicaties
- bekende overgevoeligheid voor soja of pinda (etomidaat Lipuro).
Waarschuwingen en voorzorgen
Voorzichtig toedienen (langzaam en zo nodig in lagere dosering) bij patiënten met respiratoire, circulatoire, nier-, lever- of endocriene stoornissen of myasthenia gravis, ernstige anemie of verhoogde intracraniële druk.
Vermijd extravasatie; dit kan uitgebreide necrose veroorzaken. Vermijd intra-arteriële toediening; arteriospasme kan optreden. Staak de toediening bij pijnklachten van de patiënt.
Waarschuwingen en voorzorgen
Combinatie met analgetica is noodzakelijk omdat etomidaat geen analgetische eigenschappen heeft.
De inductie kan gepaard gaan met een lichte en voorbijgaande daling in bloeddruk door afname van de perifere vaatweerstand; bij verzwakte patiënten kan meer uitgesproken hypotensie optreden.
Voorzichtig zijn bij ouderen en patiënten met hartfalen omdat met name bij hoge doses de hartfunctie kan afnemen.
Als de patiënt onder ernstige stress staat, vooral bij bijnierschorsinsufficiëntie (bv. bij sepsis) kan een exogeen cortisol (bv. 50–100 mg hydrocortison) nodig zijn om de daling in plasmaconcentraties van cortisol op te vangen. ACTH is niet zinvol. Vermijd herhaalde toediening, of toediening per continu infuus, van etomidaat om langdurige onderdrukking van endogeen cortisol en aldosteron te voorkomen.
Wees voorzichtig bij patiënten in kritieke toestand, bv. patiënten met sepsis.
Spiertrekkingen en pijn in de vene kunnen grotendeels worden voorkomen met een lage i.v.-dosering van fentanyl en/of diazepam, 1–2 minuten voor de inductie met etomidaat.
Bij levercirrose de dosis verlagen; controleer de patiënt zorgvuldig, omdat leverfunctiestoornissen kunnen optreden bij propyleenglycolbevattende preparaten.
Controleer de patiënt nauwkeurig bij een verminderde nierfunctie, omdat nierfunctiestoornissen (incl. acute tubulaire necrose of acuut nierfalen) kunnen optreden bij propyleenglycolbevattende preparaten.
Etomidaat-lipuro: bij voorkeur niet toedienen aan patiënten met erfelijke afwijkingen van de haem-biosynthese, omdat in dieren is aangetoond dat er sprake is van een porfyrogeen potentieel.
Gedurende circa 24 uur na toediening niet autorijden of machines bedienen.
Hulpstoffen
- Etomidaat Lipuro bevat sojaolie en is gecontra-indiceerd bij bekende overgevoeligheid voor soja of pinda's.
- Hypnomidate bevat propyleenglycol. Bij een nier- of leverfunctiestoornis alleen toepassen met extra controle op achteruitgang.
Overdosering
Symptomen
Bij te snel injecteren: alarmerende bloeddrukdaling, shock. De letale dosis verschilt interindividueel aanzienlijk. 20 mg/kg lichaamsgewicht leidt tot een diepe coma; deze dosis kan hartstilstand geven en kan dodelijk zijn.
Therapie
Eventueel zuurstof toedienen.
Voor symptomen en behandeling, zie ook toxicologie.org/barbituraten.
Overdosering
Symptomen
verdiepte slaap, hypotensie, verminderde secretie van de bijnierschors, ademhalingsdepressie, ademhalingsstilstand. Desoriëntatie en vertraagd ontwaken.
Therapie
50–100 mg hydrocortison (geen ACTH), verder ondersteunend.
Eigenschappen
Intraveneus anestheticum met anti-convulsieve, maar zonder analgetische eigenschappen. Barbituraat. Vergroot de gevoeligheid van de GABAA-receptor voor GABA, en versterkt daarmee de remming van GABA op de signaaloverdracht. Barbituraten beïnvloeden de EEG; de hersendoorbloeding en intracraniële druk nemen af. Werking: slaap treedt in 30–40 seconden na i.v.-injectie.
Kinetische gegevens
| Lipofiliteit | Stapelt in vetweefsel, waaruit het vertraagd wordt afgegeven. |
| Metabolisering | vooral in de lever, verder in de nieren en hersenen. De metabolieten zijn inactief. |
| Eliminatie | vooral via de urine (als metabolieten). |
| T 1/2el | 3–8 uur na enkelvoudige i.v.-injectie. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Eigenschappen
Algemeen anestheticum, zonder analgetische eigenschappen. Verhoogt de binding van GABA op de GABAA-receptor en stimuleert hierdoor de remmende werking van GABA op de signaaloverdracht. Gebruik van etomidaat veroorzaakt een daling in plasmacortisol- en aldosteronspiegels die 6–8 uur aanhoudt. Remt specifiek en reversibel de steroïdsynthese in de bijnier. Heeft anticonvulsieve eigenschappen. Werking: effect binnen 10–60 seconden, de anesthesie houdt 3–5 minuten aan.
Kinetische gegevens
| V d | 4,5 l/kg. |
| Overig | snelle distributie naar hersenen en andere weefsels. |
| Metabolisering | snel door hydrolyse van de ethylester, vooral in de lever. |
| Eliminatie | via de urine, voornamelijk als inactieve metabolieten, 2% onveranderd. |
| T 1/2el | 2–5 uur (door trage herdistributie vanuit het diepe perifere compartiment), verlengd bij levercirrose. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Groepsinformatie
thiopental hoort bij de groep anesthetica, intraveneus.
Groepsinformatie
etomidaat hoort bij de groep anesthetica, intraveneus.