Geneesmiddelenoverzicht salicylaten als analgeticum

Deze hoofdrubriek bevat 4 rubrieken:

salicylaten als analgeticum

Werking

Werkingsmechanisme

Salicylaten

  • remmen de productie van prostaglandinen, door remming van het enzym cyclo-oxygenase, ook bekend als COX of prostaglandinesynthetase, met name COX-1. Zie ook TRC: NSAID's.
  • remmen de gevoeligheid van pijnreceptoren voor stimulatie door andere mediatoren (bv. bradykinine, histamine);
  • remmen de productie van prostaglandinen in de hypothalamus en daarmee de activering van temperatuurregulerende neuronen 1.

Effect

  • pijnstilling;
  • afname van koorts;
  • ontstekingsremming;
  • bloeding.

Typerende bijwerkingen

  • In lage dosering kan acetylsalicylzuur bloedingen veroorzaken door remming van de plaatjesaggregatie; in hoge dosering zoals bij gebruik als pijnstiller kan verlenging van de protrombinetijd bijdragen aan de bloedingsneiging 1;
  • Acetylsalicylzuur verschilt van de andere NSAID's omdat het COX-1 en COX-2 irreversibel remt. Het effect van COX-1 remming op het bloedplaatje houdt aan zo lang als het bloedplaatje leeft, 8-12 dagen 2;
  • Overgevoeligheid komt bij astmapatiënten veel voor. Symptomen zijn bronchospasmen, urticaria, angio-oedeem en vasomotorische rinitis, elk afzonderlijk optredend of in combinatie en mogelijk leidend tot levensbedreigende situaties 1;
  • Door effect op het centrale zenuwstelsel kan salicylisme optreden. Symptomen zijn tinnitus, duizeligheid, verwardheid en hoofdpijn 1;
  • Gebruik van acetylsalicylzuur wordt in verband gebracht met het syndroom van Reye. Hierbij treedt schade aan de mitochondriën op, met name in de lever maar ook in de hersenen en in skeletspieren; daarnaast een acute katabole status met o.a. hypoglykemie, hyperammoniëmie, verhoogd ASAT en verhoogd creatinekinase 1;
  • Zie voor de (andere) typerende bijwerkingen die bij alle NSAID's (incl. de salicylaten) kunnen voorkomen Typerende bijwerkingen;
  • Zie voor toelichting over COX-selectiviteit, en het verband met de frequentie van het optreden van bijwerkingen bij NSAID's Meer informatie onder Typerende bijwerkingen.

Toepasbaarheid

Zwangerschap

Lactatie

  • Acetylsalicylzuur en carbasalaatcalcium kunnen kortdurend worden gebruikt als derde keus 4.

Kosten

Kosten laden…

Vergelijken

salicylaten als analgeticum vergelijken met een andere geneesmiddelgroep.

Zie ook

Indicaties

Bronnen

  1. 1 Aronson JK, et al. (eds). Meyler's side effects of drugs. 16th ed. Amsterdam: Elsevier, 2016.
  2. 2 Brunton LL, et al. (eds). Goodman and Gilman’s The pharmacological basis of therapeutics. 12th ed. New York: McGraw-Hill, 2011.
  3. 3 Lareb. NSAID's of salicylaten bij pijn tijdens de zwangerschap. Geraadpleegd oktober 2022, via lareb.nl.
  4. 4 Lareb. NSAID's of salicylaten bij pijn tijdens de borstvoedingsperiode. Geraadpleegd oktober 2022, via lareb.nl.