cimetidine

Samenstelling

cimetidine vergelijken met een ander geneesmiddel.

Advies

Maagklachten: Start bij een (eerste) episode van maagklachten empirisch met medicatie, waarbij de mate van maagzuurremming stapsgewijs wordt opgehoogd. Achtereenvolgens is dit: een antacidum (bij voorkeur algeldraat/magnesiumhydroxide) of mucosaprotectivum (sucralfaat), een H₂-antagonist (bij voorkeur famotidine), een protonpompremmer (bij voorkeur omeprazol op basis van kosten). Bouw de protonpompremmer of H₂-antagonist na 4 weken gebruik af.

Maagklachten bij NSAID-gebruik zonder indicatie voor preventie van maagklachten (Zie hiervoor de tekst Maagbescherming): Probeer het NSAID te staken of te vervangen; overweeg een lokale toedieningsvorm. Als dit niet mogelijk is, geef dan bij maagklachten zonder een indicatie voor maagbescherming een H₂-antagonist (bij voorkeur famotidine). Geef bij onvoldoende effect of bij een indicatie voor maagbescherming een protonpompremmer (bij voorkeur omeprazol op basis van kosten).

Endoscopische bevindingen: Geef bij een endoscopisch aangetoonde oesofagitis graad A en B een protonpompremmer (bij voorkeur omeprazol op basis van kosten) gedurende 8 weken en bouw deze vervolgens af. Bij H. pylori-negatieve ulcera en H. pylori-negatieve erosieve gastritis of bulbitis is de behandelduur 4 weken. Bij oesofagitis graad C en D is het gebruik van een protonpompremmer levenslang.

Afbouwen: Halveer de dosis van de protonpompremmer of H₂-antagonist wekelijks tot de halve standaarddosis, staak vervolgens na één week helemaal. Dus bij gebruik van de standaarddosis 1 week de dosering halveren en daarna stoppen. Adviseer bij klachten tijdens of na afbouwen zo nodig gedurende max. drie weken een antacidum of mucosaprotectivum. Geef bij hinderlijke of recidiverende klachten een H₂-antagonist en staak deze na één maand; probeer bij klachten uit te komen met een antacidum.

Cimetidine bindt sterker aan CYP450 dan famotidine en geeft meer kans op interacties, vooral bij hogere doseringen en/of bij ouderen.

Aan de vergoeding van cimetidine zijn voorwaarden verbonden, zie Regeling zorgverzekering, bijlage 2.

Indicaties

• Ulcus pepticum;
• Zollinger-Ellisonsyndroom;
• Lichte tot matig-ernstige reflux-oesofagitis;
• Preventie van chronisch recidiverende, peptische ulcera;
• Peptische ulcera ten gevolge van gebruik van prostaglandinesynthetaseremmers (NSAID's).

Gerelateerde informatie

• maagklachten

Doseringen

Kinderen

• Alleen toepassen indien absoluut noodzakelijk en kortdurend. Voor jongere kinderen zijn de tabletten niet geschikt.
• 1–12 jaar: 20–25 mg/kg per dag in meerdere doses iedere 4–6 uur.
• ≤ 1 jaar: 20 mg/kg per dag in meerdere doses iedere 4–6 uur.
• Neonaten: 10–15 mg/kg per dag in meerdere doses iedere 4–6 uur.

Verminderde nierfunctie

• creatinineklaring > 50 ml/min: normale dosering;
• creatinineklaring 30–50 ml/min: 200 mg 4×/dag;
• creatinineklaring 15–30 ml/min: 200 mg 3×/dag;
• creatinineklaring: < 15 ml/min: 200 mg 2×/dag;
• hemodialyse: cimetidine wordt door hemodialyse uit het lichaam verwijderd, daarom moet cimetidine aan het eind van de dialyse worden gegeven.

Bijwerkingen

Vaak (1-10%): diarree, spierpijn, vermoeidheid, (draai)duizeligheid, hoofdpijn en huiduitslag. Milde gynaecomastie kan optreden bij behandeling gedurende een maand of langer.

Zelden (0,01-0,1%): insomnia, koorts, gewrichtspijn, reversibele haaruitval en reversibele erectiele disfunctie. Interstitiële nefritis (reversibel na staken van de behandeling). Enige toename van plasmacreatinine en serumtransaminasen, meestal tijdelijk en zonder klinische betekenis (zie ook de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen, onder Laboratoriuminterferentie). Hepatitis en pancreatitis, voorbijgaand na staken van de therapie.

Zeer zelden (< 0,01%): reversibele verwardheid, vooral bij ouderen, ernstig zieken, mensen met nierfunctiestoornissen, of bij zeer hoge doses; na staken verdwijnt dit symptoom meestal binnen 24 uur. Leukopenie, agranulocytose, trombocytopenie, pancytopenie, aplastische anemie. Polyneuropathie. Sinusbradycardie, tachycardie, AV-blok. Vasculitis, angio-oedeem en anafylactische reacties. Intrahepatische cholestase.

Verder zijn gemeld: depressie, hallucinaties, slaapstoornissen, agitatie. Myoklonie, dystonie, vertigo, diplopie. Pijn in de bovenbuik, misselijkheid, braken. Geelzucht. Jeuk.

• Informatie van Lareb over dit middel
• Meldformulier bijwerkingen

Interacties

Cimetidine remt aspecifiek verschillende CYP-enzymen, waaronder CYP1A2, CYP2D6 en CYP3A4. Daardoor kan, als gevolg van actieve tubulaire secretie, de eliminatiesnelheid van benzodiazepinen (zoals diazepam), calciumantagonisten (dihydropyridinen, diltiazem, verapamil), lipofiele β-blokkers (zoals bisoprolol, carvedilol, labetalol, metoprolol, propranolol), TCA's (zoals amitriptyline, imipramine, nortriptyline), vitamine K-antagonisten, carbamazepine, fenytoïne, flecaïnide, lidocaïne, nifedipine, sildenafil en theofylline afnemen en de serumconcentratie toenemen. Aanpassing van de dosis van deze middelen bij starten of beëindigen van de behandeling kan nodig zijn, met name geldt dit voor vitamine K-antagonisten, fenytoïne, theofylline en nifedipine. Vervang cimetidine bij voorkeur bij gebruik van de genoemde TCA's.

Gelijktijdige toediening van een sterk werkzaam antacidum kan de absorptie van cimetidine verminderen, een tussentijd van ten minste 2 uur aanhouden.

Combinatie met anticholinergica of metoclopramide vermindert de absorptie van cimetidine.

Doordat H₂-receptorantagonisten de pH in de maag verhogen kan de absorptie van andere geneesmiddelen toenemen of afnemen (bv. ketoconazol). Cimetidine kan de alcoholspiegel verhogen.

Zwangerschap

Cimetidine passeert de placenta.

Teratogenese: Bij de mens, onbekend. Bij dieren aanwijzingen voor schadelijkheid: een anti-androgeen effect is waargenomen. In theorie kan een zwak anti-androgene werking bij mannelijke nakomelingen demasculinisatie tot gevolg hebben. Bij de mens is dit effect echter niet gemeld na blootstelling tijdens de zwangerschap.

Advies: Kan waarschijnlijk veilig worden gebruikt.

• Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Ja, in relatief hoge concentraties; het lijkt te stapelen in de moedermelk. Nadelige effecten op de zuigeling zijn echter niet gemeld.

Advies: Kan waarschijnlijk veilig kortdurend worden gebruikt.

• Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Contra-indicaties

• acute porfyrie;
• bekende overgevoeligheid voor H₂-receptorantagonisten;
• volgens de NHG-Standaard Maagklachten: congenitaal lang-QT-interval syndroom (LQTS).

Waarschuwingen en voorzorgen

Maligniteit: Cimetidine kan de symptomen van een maligniteit maskeren. Adviseer multipele biopten te nemen middels endoscopie, zowel voor aanvang van de behandeling als na genezing van het ulcus, om de kans op het missen van een maagcarcinoom in de diagnostiek tot een minimum te beperken. Neem het biopt uit het aangedane gebied van de maagwand.

Ulcus ventriculi: Bij goedaardige ulcera ventriculi de Helicobacter pylori-status vaststellen en zo nodig een eradicatietherapie instellen.

Bronchoconstrictie: Astmatische patiënten hebben bij gebruik van cimetidine meer kans op een – door histamine veroorzaakte – bronchoconstrictie.

Laboratoriuminterferentie: Volgens dit artikel in Huisarts en Wetenschap kan de tubulaire secretie geremd worden door gebruik van cimetidine. Hierdoor stijgt het plasmacreatinine, terwijl de nierfunctie zelf niet veranderd is.

Verminderde nierfunctie: Verlaag de dosering in overeenstemming met de creatinineklaring.

Overdosering

Symptomen

Respiratoire insufficiëntie, cyanose.

Neem voor meer informatie over een vergiftiging met cimetidine contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.

Eigenschappen

H₂-receptorantagonist, die zowel de basale als de gestimuleerde maagzuursecretie remt als de pepsineproductie vermindert.

Kinetische gegevens

Groepsinformatie

cimetidine hoort bij de groep H2-antagonisten.

• famotidine (A02BA03) Vergelijk

• cimetidine vergelijken met een ander geneesmiddel.
• Vergelijk de kosten van bovenstaande middelen onderling.

Kosten

Zie ook

Geneesmiddelgroep

• H2-antagonisten

Indicaties

• maagklachten

Externe links

• Officiële productinformatie CBG/EMA
• Medicijnkosten.nl
• GIPdatabank
• Geneesmiddelinformatie voor patiënten
• Kinderformularium (NKFK)