Samenstelling

Samenstelling

Advies

Geef bij psoriasis altijd een indifferent middel als basisbehandeling. Overweeg een dikke schilferlaag te behandelen met een ontschilferingsmiddel vóór aanvang van de lokale medicamenteuze behandeling. Start bij volwassenen bij laesies op de romp of extremiteiten met een klasse-3-corticosteroïd en bij laesies in lichaamsplooien of gelaat met een klasse-2-corticosteroïd. Combineer dit bij onvoldoende effect met een lokaal vitamine-D-analogon. Als een remissie of het maximaal haalbare behandeldoel is bereikt, blijft minder frequente of minder intensieve onderhoudsbehandeling vaak nodig. Bij onvoldoende resultaat van een lokale therapie, worden in de tweedelijnszorg intensievere vormen van lokale behandeling, lichttherapie of systemische middelen toegepast. Zie voor meer informatie de NVDV-richtlijn Psoriasis.

De basisbehandeling van constitutioneel eczeem is het dagelijks gebruiken van indifferente middelen. Bij matig eczeem daarnaast behandelen met klasse 1- of klasse 2-corticosteroïden. Bij ernstig eczeem heeft kortdurend dagelijks gebruik (tot 2 à 3 weken) met klasse 3-corticosteroïden de voorkeur, in het gezicht of in huidplooien hebben klasse 1- of klasse 2-corticosteroïden de voorkeur. Bij verbetering corticosteroïden afbouwen. Overweeg pulstherapie met klasse 2-corticosteroïden bij frequente recidieven van ernstig eczeem. Bij de keuze van de zalf- of crèmebasis is de ervaring en voorkeur van de patiënt doorslaggevend. Als lokale therapie onvoldoende effect sorteert, kunnen in de tweedelijnszorg intensievere vormen van lokale behandeling, lichttherapie of systemische middelen worden toegepast.

Klasse 4-corticosteroïden hebben alleen een plaats in de behandeling van de acute fase van ernstig constitutioneel eczeem, in de tweedelijnszorg.

Identificeer bij contacteczeem primair de betreffende contactstoffen (allergenen, irritantia) en adviseer deze zoveel mogelijk te vermijden. Dagelijks gebruik van een indifferente (vet)crème of zalf meerdere keren per dag, vormt de basis van de behandeling en werkt tevens preventief. Dermatocorticosteroïden zijn de eerste keus in de medicamenteuze behandeling van contacteczeem naast de basisbehandeling. Bij contacteczeem op locaties elders dan de handen kan in milde gevallen veelal een indifferente (vet)crème, en bij matig contacteczeem een klasse 1- of 2-corticosteroïd volstaan. Bij mild tot matig contacteczeem aan de handen altijd starten met een klasse 2-corticosteroïd. Bij ernstig contacteczeem heeft starten met een klasse 3- of (in de tweedelijnszorg) met klasse 4-corticosteroïd de voorkeur. Bij onvoldoende effect, kunnen in de tweedelijnszorg intensievere vormen van lokale behandeling, lichttherapie of systemische middelen worden toegepast.

Klasse 4-corticosteroïden alleen kortdurend in de tweedelijnszorg gebruiken bij ernstig contacteczeem.

Volgens de NHG-Standaard Lichen sclerosus (2022) op richtlijnen.nhg.org en de NVDV-Richtlijn Lichen sclerosus (2021) op richtlijnendatabase.nl is naast gebruik van een indifferente zalf/vette crème, lokale behandeling met een klasse 4 of eventueel klasse 3 dermatocorticosteroïd eerste keus in de behandeling. Bij anogenitale lichen sclerosus hebben zalven de sterke voorkeur boven crèmes.

Advies

De basisbehandeling van constitutioneel eczeem is het dagelijks gebruiken van indifferente middelen. Bij matig eczeem daarnaast behandelen met klasse 1- of klasse 2-corticosteroïden. Bij ernstig eczeem heeft kortdurend dagelijks gebruik (tot 2 à 3 weken) met klasse 3-corticosteroïden de voorkeur, in het gezicht of in huidplooien hebben klasse 1- of klasse 2-corticosteroïden de voorkeur. Bij verbetering corticosteroïden afbouwen. Overweeg pulse-therapie met klasse 2-corticosteroïden bij frequente recidieven van ernstig eczeem. Bij de keuze van de zalf- of crèmebasis is de ervaring en voorkeur van de patiënt doorslaggevend. Als lokale therapie onvoldoende effect sorteert, kunnen in de tweedelijnszorg intensievere vormen van lokale behandeling, lichttherapie of systemische middelen worden toegepast.

Identificeer bij contacteczeem primair de betreffende contactstoffen (allergenen, irritantia) en adviseer deze zoveel mogelijk te vermijden. Dagelijks gebruik van een indifferente (vet)crème of zalf meerdere keren per dag, vormt de basis van de behandeling en werkt tevens preventief. Dermatocorticosteroïden zijn de eerste keus in de medicamenteuze behandeling van contacteczeem naast de basisbehandeling. Bij contacteczeem op locaties elders dan de handen kan in milde gevallen veelal een indifferente (vet)crème, en bij matig contacteczeem een klasse 1- of 2-corticosteroïd volstaan. Bij mild tot matig contacteczeem aan de handen altijd starten met een klasse 2-corticosteroïd. Bij ernstig contacteczeem heeft starten met een klasse 3- of (in de tweedelijnszorg) met klasse 4-corticosteroïd de voorkeur. Bij onvoldoende effect, kunnen in de tweedelijnszorg intensievere vormen van lokale behandeling, lichttherapie of systemische middelen worden toegepast.

Bij seborroïsch eczeem kunnen niet-medicamenteuze maatregelen, zoals regelmatig wassen met een pH-neutrale zeepvrije wasgel of shampoo zonder parfum, klachten verminderen. Bij seborroïsch eczeem in het gezicht en op de romp is ketoconazol crème eerste keus. Overweeg bij hoofdroos een behandeling met ketoconazol shampoo (voorkeur) of seleensulfide, tot de schilfering en/of korsten zijn verdwenen. Voeg bij een duidelijke ontstekingscomponent zoals roodheid en/of hardnekkige jeuk een klasse 2–corticosteroïd toe. In geval van ‘berg’ bij kinderen kan meestal volstaan worden met dagelijks wassen met een milde babyshampoo. Bij dikke plaques kan de schilferlaag worden afgeweekt met olie. Behandel bij onvoldoende effect met ketoconazol, tot de schilfering en/of korsten zijn verdwenen. Voeg in hardnekkige gevallen kortdurend een klasse 1-corticosteroïd toe.

Lokale corticosteroïden worden bij de behandeling van jeukklachten zonder aanwezigheid van huidafwijkingen in principe ontraden. Voor de keuze van de juiste behandeling zie Jeuk.

Offlabel: Bij hevige klachten van de oogleden als gevolg van allergische conjunctivitis, kan aanbrengen van hydrocortisoncrème gedurende enkele dagen effectief zijn.

Offlabel: Zie voor het beleid bij Dermatitis perioralis de NHG-Behandelrichtlijn.

Indicaties

• Crème, zalf: behandeling van ontstekingsverschijnselen en jeuk van steroïdgevoelige, niet-infectieuze dermatosen bij volwassenen en kinderen > 1 jaar, die onvoldoende reageren op klasse 2- en 3-corticosteroïden zoals:
  • psoriasis (met uitzondering van uitgebreide 'plaque psoriasis');
  • gelichenificeerd eczeem, hardnekkig eczeem;
  • (hypertrofische) lichen planus;
  • lupus erythematodes discoides;
  • hypertrofie van littekens.
• Lotion: steroïdgevoelige dermatosen van de hoofdhuid zoals psoriasis en therapieresistente dermatosen bij volwassenen en kinderen > 1 jaar.
• Schuim: kortdurende behandeling van niet-infectieuze dermatosen van de behaarde hoofdhuid, zoals psoriasis, die gevoelig zijn voor corticosteroïden en die onvoldoende reageren op corticosteroïden uit klasse 2 en 3.
• Shampoo: matig ernstige psoriasis van de behaarde hoofdhuid bij volwassenen.
• Zalf: Lichen sclerosus (NHG, NVDV).

Gerelateerde informatie

• constitutioneel eczeem
• contacteczeem
• psoriasis

Indicaties

• Oppervlakkige steroïdgevoelige, niet-infectieuze dermatosen zoals:
  • eczeem zoals constitutioneel eczeem, ortho-ergisch contacteczeem, seborroïsch eczeem, varikeus eczeem;
  • gelokaliseerde vormen van jeuk (bv. pruritus ani);
  • gelokaliseerde vormen van prurigo;
  • mildere vormen van chronische discoïde lupus erythematodes.
• Onderhouds- of nabehandeling van dermatosen die tevoren met een sterker werkend corticosteroïd zijn onderdrukt.
• Offlabel: Allergische conjunctivitis met ernstige klachten van de oogleden zoals forse zwelling, hevige jeuk of eczeem (crème).
• Offlabel: Dermatitis perioralis bij ernstige 'rebound'-klachten (NHG).

Gerelateerde informatie

• conjunctivitis
• constitutioneel eczeem
• contacteczeem
• jeuk
• seborroisch eczeem

Doseringen

Zeer sterk werkende corticosteroïden hoofdzakelijk kortdurend toepassen; nadat de aandoening is onderdrukt clobetasol zo mogelijk vervangen door een minder sterk werkend corticosteroïd.

Let op: De lotion en het schuim zijn brandbaar; vermijd open vuur en gebruik van een föhn.

Toediening

• Applicatiefrequentie en VTE:

  • De NVDV-Leidraad Dermatocorticosteroïden (2019) adviseert in principe éénmaal daags te appliceren; zie voor meer informatie Waarschuwingen en voorzorgen.
  • In de onderhoudsfase heeft een behandelschema waarbij enkele aaneengesloten dagen behandeling wordt afgewisseld met enkele stopdagen de voorkeur.
  • Doseer aan de hand van vingertopeenheden (VTE); zie de tabel in Psoriasis.
• Niet toepassen op de (gevoelige) huid van het gezicht (incl. oogleden), genitaliën en in lichaamsplooien.
• De shampoo, schuim en lotion zijn alleen bedoeld voor behandeling van psoriasis op de behaarde hoofdhuid (zonder occlusie), niet op het gelaat. Gebruik de crème voor nattende, de zalf voor droge, verdikte of schilferige huidaandoeningen.
• Vermijd contact met de ogen en was de handen na gebruik. Zie voor meer informatie de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen.
• Breng een indifferent middel één uur na de corticosteroïdcrème of -zalf aan.

Doseringen

Toediening

• Bij de geregistreerde indicaties doseren aan de hand van vingertopeenheden (VTE) om zowel over- als onderdosering te voorkomen; zie tabel 9 op p. 23 van de NVDV-Leidraad Dermatocorticosteroïden (2019);
• Hydrocortisonsmeersel kan worden toegepast op de behaarde hoofdhuid;
• Breng een indifferent middel aan, een uur ná het corticosteroïdpreparaat.

Bijwerkingen

Lokaal

Vaak (1-10%): brandend gevoel (schuim, shampoo), acne en folliculitis (shampoo).

Soms (0,1-1%): urticaria, huidatrofie, striae, teleangiëctasieën. Daarnaast bij de shampoo (in de meeste gevallen mild tot matig): prikkende, geïrriteerde en brandende ogen. Huidklachten zoals jeuk, irritatie, pijn, droge en strak aanvoelende huid. Acne, huidoedeem, toename van psoriasis, alopecia. Contacteczeem, erytheem en uitslag.

Zeer zelden (< 0,01%): andere huidklachten (roodheid, gevoelige en trekkende huid), paresthesie, dermatitis, contacteczeem, verergerde psoriasis, oppervlakkige bloedvatdilatatie.

Verder zijn gemeld: overgevoeligheid (huiduitslag), huidklachten (irritatie, pijn, jeuk, droogheid, branderigheid), verouderde huid, rosacea, acne, milia, purpura, periorale dermatitis, psoriasis pustulosa, depigmentatie, vertraagde wondgenezing, hypertrichosis, alopecia, trichorrhexis. Reboundverschijnselen:roodheid van de huid die zich kan uitbreiden tot gebieden buiten het oorspronkelijk aangedane huidgedeelte, branderig of prikkend gevoel, jeuk, afschilferen van de huid, etterende pustels; zie ook de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen.

Systemisch

Soms (0,1-1%) bij gebruik van de shampoo: bijniersuppressie, syndroom van Cushing. Hoofdpijn. Glaucoom. Overgevoeligheid.

Gemeld zijn: groeihormoondeficiëntie en vertraagde gewichtstoename bij kinderen, hypercortisolisme, bijnierschorsinsufficiëntie, hypertensie, opportunistische infecties, osteoporose, hyperglykemie, Cushing-achtige verschijnselen (zoals vollemaansgezicht, centrale obesitas), wazig zien, glaucoom, cataract. Hematurie, proteïnurie, toegenomen MCV.

De kans op systemische effecten is het grootst bij: gebruik bij kinderen, gebruik onder occlusie, gebruik op grote huidoppervlakken of huidplooien en gelijktijdig gebruik van penetratiebevorderende geneesmiddelen (zoals salicylzuur, ureum, propyleenglycol).

• Informatie van Lareb over dit middel
• Meldformulier bijwerkingen

Bijwerkingen

Soms (0,1–1%): lokale overgevoeligheid, (maskeren) huidinfectie, verergering acne (bij aanbrengen op acne-plekken).

Bij gebruik > 3 weken:

Soms (0,1–1%): huidatrofie, teleangiëctasieën en neiging tot bloeden, vertraging van het wondgenezingsproces, purpura, striae (meestal irreversibel), hypo- of hyperpigmentatie, rosacea-achtige en periorale dermatitis, hypertrichose (na weken tot maanden gebruik), 'rebound'-effect (mogelijk leidend tot steroïd-afhankelijkheid), verhoging van de oogdruk bij glaucoom (bij langdurig contact met/in ogen). Verder zelden colloïd milia, erythrosis interfollicularis colli, granuloma gluteale.

• Informatie van Lareb over dit middel
• Meldformulier bijwerkingen

Interacties

Bij gebruik van de shampoo deze grondig uitspoelen met water ter preventie van interacties, zoals wijziging van haarkleur, met haarkleuringsproducten.

Interacties

Er zijn van dit middel geen interacties bekend.

Zwangerschap

Corticosteroïden passeren de placenta.

Teratogenese: Bij de mens onvoldoende gegevens bij cutaan gebruik. Bij dieren na systemische toediening van clobetasolpropionaat schadelijk gebleken (embryo-foetaal verlies, onderdrukte groei en thymusatrofie). Bij de mens is er geen duidelijk hoger risico op schadelijkheid gebleken bij gebruik van corticosteroïden in het algemeen. Bij dieren zijn corticosteroïden in hoge systemische doses schadelijk gebleken (schisis).

Farmacologisch effect: Bij cutane toediening van corticosteroïden is de te verwachten systemische blootstelling minimaal. Bij langdurig gebruik en bij gebruik op grote huidoppervlakken, op beschadigde huid of onder occlusie, neemt de systemische blootstelling toe. Bij uitgebreid gebruik van klasse 3 en 4 dermatocorticosteroïden bestaat er kans op het optreden van intra-uteriene groeivertraging en op bijnierschorsinsufficiëntie bij de neonaat.

Advies: Gebruik op strikte indicatie, vermijd langdurig gebruik en gebruik op grote oppervlakken. Controleer indien uitgebreid gebruik onvermijdelijk is tijdens de zwangerschap de groei van het ongeboren kind en na de geboorte de bijnierschorsfunctie van de baby.

• Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Zwangerschap

Corticosteroïden passeren de placenta.

Teratogenese: Bij de mens is er geen duidelijk hoger risico op schadelijkheid gebleken bij gebruik van corticosteroïden in het algemeen.

Farmacologisch effect: Bij cutane toediening van corticosteroïden is de te verwachten systemische blootstelling minimaal. Bij langdurig gebruik, gebruik van grote hoeveelheden, op grote huidoppervlakken of op beschadigde huid, neemt de systemische blootstelling toe. Bij gebruik van klasse 1 en 2 dermatocorticosteroïden zullen naar verwachting geen relevante bloedspiegels optreden die leiden tot systemische effecten bij de moeder of bij de foetus.

Advies: Kan worden gebruikt.

• Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Onbekend. Bij langdurig gebruik en bij gebruik op grote huidoppervlakken, op beschadigde huid of onder occlusie, neemt de systemische blootstelling bij de moeder toe. Bij uitgebreid gebruik van klasse 3 en 4 dermatocorticosteroïden zijn effecten op de zuigeling via de moedermelk niet uit te sluiten.

Advies: Kan bij beperkt en kortdurend gebruik waarschijnlijk veilig worden gebruikt. Vermijd langdurig gebruik of gebruik op grote oppervlakken.

Overig: Bij toepassing op de borst, het gebied rond de tepel vóór het voeden goed schoon maken.

• Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Onbekend. Bij toepassing van klasse 1 en 2 dermatocorticosteroïden bij de moeder, zijn ongewenste effecten bij de zuigeling via de moedermelk onwaarschijnlijk.

Advies: Kan worden gebruikt.

Overig: Bij toepassing op de borst, het gebied rond de tepel vóór het voeden goed schoon maken.

• Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Contra-indicaties

• onbehandelde huidinfecties, veroorzaakt door een bacterie, virus, schimmel, of parasiet;
• (brand)wonden, ulcereuze huidaandoeningen;
• bijwerkingen door eerder gebruik van dermatocorticosteroïden (dermatitis perioralis, striae atrophicae);
• ichtyose, acne vulgaris, rosacea, juveniele plantaire dermatose, huidatrofie, fragiliteit van de huidvaten;
• perianale en genitale jeuk;
• jeuk zonder ontstekingsverschijnselen;
• gebruik bij kinderen < 1 jaar (crème, zalf en lotion) en kinderen < 2 jaar (schuim);
• overgevoeligheid voor corticosteroïden.

Contra-indicaties

• bacteriële, virale, parasitaire, schimmel- en gistinfecties van de huid;
• ulcereuze huidaandoeningen, wonden;
• striae ten gevolge van dermatocorticosteroïden;
• ichtyose, juveniele dermatosis plantaris, acne vulgaris, rosacea, fragiliteit van de huidvaten, huidatrofie;
• overgevoeligheid voor corticosteroïden.

Waarschuwingen en voorzorgen

Toediening: Wees zeer voorzichtig indien toepassing op de (gevoelige) huid van het gelaat, genitaliën en in lichaamsplooien noodzakelijk is. Niet toepassen op de oogleden vanwege risico van contaminatie van de conjunctiva met kans op het ontstaan van glaucoom of cataract. Vermijd contact met de ogen en was de handen na gebruik. Indien de shampoo, schuim of lotion in het oog komt, direct spoelen met een ruime hoeveelheid water. Wees verder voorzichtig bij het gebruik onder occlusie (niet gebruiken onder luiers) en gebruik op grote en beschadigde huidoppervlakken. Intensief en langdurig lokaal gebruik kan leiden tot atrofische veranderingen van de huid en systemische bijwerkingen. Gebruik onder occlusie dient van korte duur te zijn en beperkt tot een klein gedeelte van de huid. Het schuim niet onder occlusie gebruiken zonder toezicht van een arts.

Applicatiefrequentie en VTE: De NVDV-Leidraad Dermatocorticosteroïden (2019) adviseert in principe éénmaal per dag te appliceren om het risico op bijwerkingen te minimaliseren. Er zijn geen aanwijzingen dat tweemaal per dag smeren effectiever is dan éénmaal per dag. Om suppressie van de bijnierschorsfunctie, lokale bijwerkingen en tachyfylaxie te voorkomen heeft in de onderhoudsfase een behandelschema waarbij aaneengesloten behandeldagen worden afgewisseld met enkele stopdagen de voorkeur, boven een schema waarbij om de dag wordt gepauzeerd. Doseer aan de hand van vingertopeenheden (VTE), om zowel over- áls onderdosering te voorkomen.

Overgevoeligheidsreacties kunnen lijken op symptomen waarvoor behandeld wordt. Bij contactallergie wordt zelden een ernstige reactie gezien, omdat het corticosteroïd de reactie gelijktijdig onderdrukt; wees bedacht op een contactallergie/overgevoeligheidsreactie indien de huidaandoening niet (meer) reageert op een op zich juiste behandeling. De behandeling staken als ernstige irritatie of overgevoeligheid optreedt.

Om reboundeffecten te voorkomen, langdurige lokale behandeling met dermatocorticosteroïden geleidelijk afbouwen. Houd rekening met reboundverschijnselen indien de aandoening zich binnen enkele dagen tot weken na een succesvolle behandeling opnieuw voordoet. Reboundverschijnselen kenmerken zich door intens rood eczeem en een prikkend en branderig gevoel; zie ook de rubriek Bijwerkingen. Deze klachten kunnen ook uitbreiden naar huidgedeelten waar eerder geen klachten waren. Wees bij vermoeden van reboundeffecten voorzichtig met herhaling van de behandeling en overweeg andere behandelmogelijkheden.

Huidinfecties: Het (onjuist) gebruik van corticosteroïden kan bacteriële-, parasitaire-, virus- en schimmelinfecties maskeren. Als laesies secundair geïnfecteerd raken, moeten deze adequaat behandeld worden; bij verergering van de infectie de behandeling met corticosteroïden staken.

De behandeling van psoriasis met dermatocorticosteroïden zorgvuldig controleren vanwege kans op recidieven (tolerantie), het ontstaan van gegeneraliseerde pustuleuze psoriasis en de ontwikkeling van lokale en/of systemische toxiciteit (a.g.v. verminderde huidbarrière).

Bijnieronderdrukking: Wees bedacht op systemische bijwerkingen en (reversibele) onderdrukking van de hypothalamus-hypofyse-bijnierschors-as, mogelijk gepaard gaande met bijnierschorsinsufficiëntie na het (abrupt) staken van langdurige behandeling van grote oppervlakken met vooral (zeer) sterk werkende dermatocorticosteroïden. Vermijd langdurige behandeling met (zeer) sterk werkzame dermatocorticosteroïden en staak deze geleidelijk, of stap over op een minder sterk werkend corticosteroïd.

Gevallen van osteonecrose, ernstige infecties (waaronder necrotiserende fasciitis) en systemische immunosuppressie (soms leidend tot omkeerbare Kaposi-sarcoomlaesies) zijn gemeld tijdens langdurig gebruik van clobetasolpropionaat bij hogere doses dan wordt aanbevolen. In sommige gevallen gebruikten patiënten gelijktijdig andere sterkwerkende orale corticosteroïden/dermatocorticosteroïden of immunosuppressiva (bv. methotrexaat, mycofenolaatmofetil). Overweeg overstappen op een minder sterk werkend corticosteroïd indien behandeling met clobetasolpropionaat langer dan vier weken noodzakelijk is.

Overweeg bij verandering in het gezichtsvermogen na langdurige behandeling van grote oppervlakken met (met name sterk werkende) dermatocorticosteroïden door te verwijzen naar een oogarts ter beoordeling van mogelijke oorzaken waaronder cataract, glaucoom of zeldzame ziekten zoals centrale sereuze chorioretinopathie (CSCR), die zijn gemeld na gebruik van systemische en lokale corticosteroïden.

Wees voorzichtig bij kinderen. Kinderen hebben een relatief groot huidoppervlak en dunne huid. Gebruik bij hen kan sneller leiden tot systemische bijwerkingen, bijnierschorssuppressie en ook tot groeihormoonsuppressie; bij langdurig gebruik wordt aanbevolen regelmatig lengte en gewicht te controleren en de plasmacortisolspiegel te bepalen. De veiligheid en werkzaamheid zijn niet vastgesteld bij kinderen < 12 jaar (schuim) en < 18 jaar (shampoo); gebruik bij hen wordt daarom ontraden. De crème, zalf en lotion zijn gecontra-indiceerd bij kinderen < 1 jaar en het schuim bij kinderen < 2 jaar.

Ouderen en mensen met een verminderde lever- en/of nierfunctie: Wees ook voorzichtig bij het gebruik bij ouderen (dunne huid en meer kans op huidatrofie) en patiënten met een gestoorde lever- en/of nierfunctie vanwege de toegenomen kans op lokale en systemische bijwerkingen. Na langdurige behandeling en behandeling van grote oppervlakken kan sneller bijnierschorssuppressie optreden; aanbevolen wordt de behandeling geleidelijker af te bouwen.

Hulpstoffen: de lotion en het schuim bevatten alcohol en zijn ontvlambaar; vermijd contact met open vuur en gebruik van een föhn. Vermijd ook contact met de ogen, vanwege het irriterende effect van alcohol op de ogen. Het schuim bevat 60 % ethanol dat tevens een branderig gevoel kan geven op een beschadigde huid.

Waarschuwingen en voorzorgen

Wees voorzichtig bij glaucoom; vermijd contact met de ogen en was de handen na gebruik. Niet op de oogleden gebruiken bij glaucoom.

Dermatocorticosteroïden langzaam afbouwen na langdurig gebruik. Steroïd-afhankelijkheid kan optreden, zich uitend in ‘rebound’-verschijnselen na (acuut) staken van een langdurige behandeling. Bijnierschorsinsufficiëntie kan optreden bij het acuut staken of te snel afbouwen van een behandeling met (m.n. sterk werkzame) dermatocorticosteroïden na langdurig uitgebreid gebruik.

Huidinfecties: Corticosteroïden kunnen bacteriële-, virus-, parasitaire- en schimmelinfecties maskeren, activeren of verergeren. Als laesies secundair geïnfecteerd raken, moeten deze adequaat behandeld worden; bij verergering van de infectie moet de behandeling met corticosteroïden worden gestaakt.

Wees bedacht op contactallergie/overgevoeligheidsreacties indien de huidaandoening niet (meer) reageert op een op zich juiste behandeling. Overgevoeligheidsreacties kunnen lijken op symptomen waarvoor behandeld wordt. Bij contactallergie wordt zelden een ernstige reactie gezien, omdat het veroorzakende corticosteroïd de reactie gelijktijdig onderdrukt.

Wees voorzichtig bij m.n. jonge kinderen bij langdurig gebruik en gebruik van hoge doseringen, vooral bij toepassing onder occlusie (plastic folie, luier, huidplooien). Met name zuigelingen en jonge kinderen hebben een dunne huid en een relatief groot huidoppervlak (t.o.v. het lichaamsgewicht) waardoor lokale en systemische bijwerkingen eerder op kunnen treden. Langdurig gebruik van dermatocorticosteroïden op grote oppervlakken kan bij kinderen mogelijk leiden tot bijnierschorssuppressie en ook tot groeihormoonsuppressie; bij langdurig intensief gebruik wordt aanbevolen regelmatig lengte en gewicht te controleren en de plasmacortisolspiegel te bepalen.

Overweeg bij verandering in het gezichtsvermogen na langdurige behandeling van grote oppervlakken met (m.n. sterk werkende) dermatocorticosteroïden door te verwijzen naar een oogarts ter beoordeling van mogelijke oorzaken waaronder cataract, glaucoom of zeldzame ziekten zoals centrale sereuze chorioretinopathie (CSCR), die zijn gemeld na gebruik van systemische en lokale corticosteroïden.

Eigenschappen

Clobetasolpropionaat is een zeer sterk werkend corticosteroïd; klasse 4. Dermatocorticosteroïden hebben een anti-inflammatoire, antiproliferatieve en vasoconstrictieve werking. Ze onderdrukken de ontstekingsreactie en de symptomen van verschillende – vaak met jeuk gepaard gaande – huidaandoeningen. Verder remmen ze de celdelingen van de epidermis en de aanmaak van bindweefselcomponenten. Het effect kan door het aanbrengen onder een afsluitend (occlusief) verband worden versterkt als gevolg van een verhoogde penetratie (met ca. factor 10) van het stratum corneum.

De crème is te gebruiken voor nattende, de zalf voor droge, verdikte of schilferige huidaandoeningen. De lotion, shampoo en het schuim zijn bestemd voor toepassing op de behaarde hoofdhuid.

Kinetische gegevens

Eigenschappen

Hydrocortison(acetaat) is een zwak werkend corticosteroïd; klasse 1. Het heeft een anti-inflammatoire en vasoconstrictieve werking. Hydrocortison onderdrukt de ontstekingsreactie en symptomen van verschillende – vaak met jeuk gepaard gaande – aandoeningen. Het effect kan door het aanbrengen onder een afsluitend (occlusief) verband worden versterkt als gevolg van een verhoogde penetratie (met ca. factor 10) van het stratum corneum.

Kinetische gegevens

Groepsinformatie

clobetasol (cutaan) hoort bij de groep corticosteroïden, cutaan/oromucosaal.

• betamethason (cutaan) (D07AC01) Vergelijk
• betamethason in propyleenglycol (D07AC01) Vergelijk
• clobetasol (oromucosaal) (A01AC) Vergelijk
• clobetason (D07AB01) Vergelijk
• desoximetason (D07AC03) Vergelijk
• flumetason (D07AB03) Vergelijk
• fluticason (cutaan) (D07AC17) Vergelijk
• hydrocortison (cutaan) (D07AA02) Vergelijk
• hydrocortisonbutyraat (D07AB02) Vergelijk
• mometason (cutaan) (D07AC13) Vergelijk
• triamcinolonacetonide (cutaan) (D07AB09) Vergelijk
• triamcinolonacetonide (oromucosaal) (A01AC01) Vergelijk

Groepsinformatie

hydrocortison (cutaan) hoort bij de groep corticosteroïden, cutaan/oromucosaal.

• betamethason (cutaan) (D07AC01) Vergelijk
• betamethason in propyleenglycol (D07AC01) Vergelijk
• clobetasol (cutaan) (D07AD01) Vergelijk
• clobetasol (oromucosaal) (A01AC) Vergelijk
• clobetason (D07AB01) Vergelijk
• desoximetason (D07AC03) Vergelijk
• flumetason (D07AB03) Vergelijk
• fluticason (cutaan) (D07AC17) Vergelijk
• hydrocortisonbutyraat (D07AB02) Vergelijk
• mometason (cutaan) (D07AC13) Vergelijk
• triamcinolonacetonide (cutaan) (D07AB09) Vergelijk
• triamcinolonacetonide (oromucosaal) (A01AC01) Vergelijk

Kosten

Kosten

Zie ook

Geneesmiddelgroep

• corticosteroïden, cutaan/oromucosaal

Indicaties

• constitutioneel eczeem
• contacteczeem
• psoriasis

Externe links

• Officiële productinformatie CBG/EMA
• Medicijnkosten.nl
• GIPdatabank
• Geneesmiddelinformatie voor patiënten
• Kinderformularium (NKFK)

Zie ook

Geneesmiddelgroep

• corticosteroïden, cutaan/oromucosaal

Indicaties

• conjunctivitis
• constitutioneel eczeem
• contacteczeem
• jeuk
• seborroisch eczeem

Externe links

• Officiële productinformatie CBG/EMA
• Medicijnkosten.nl
• GIPdatabank
• Geneesmiddelinformatie voor patiënten
• Kinderformularium (NKFK)