cetirizine

antihistaminica, systemisch R06AE07

Samenstelling

Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.

Cetirizine (dihydrochloride) OTC Bijlage 2 Diverse fabrikanten

Toedieningsvorm: Tablet
Sterkte: 10 mg

Toedieningsvorm: Drank
Sterkte: 1 mg/ml
Verpakkingsvorm: 200 ml

Prevalin allerstop OTC Bijlage 2 Omega Pharma Nederland

Toedieningsvorm: Tablet, omhuld
Sterkte: 10 mg

Reactine OTC Bijlage 2 Johnson & Johnson Consumer bv

Toedieningsvorm: Tablet
Sterkte: 10 mg

Zyrtec OTC Bijlage 2 UCB Pharma bv

Toedieningsvorm: Tablet, omhuld
Sterkte: 10 mg

Toedieningsvorm: Drank
Sterkte: 1 mg/ml

Uitleg symbolen

XGVS	Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS).
OTC	'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel.
Bijlage 2	Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering.
Aanvullende monitoring	Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb.

cetirizine vergelijken met een ander geneesmiddel.

Advies

Vermijd bij allergische rinitis zoveel mogelijk de prikkels die klachten veroorzaken. Incidentele klachten kunnen medicamenteus behandeld worden met een niet-sederend antihistaminicum (oraal of nasaal) vanwege de snelle werking. Bij intermitterende en milde klachten kan een niet-sederend antihistaminicum (oraal of nasaal) of een nasaal corticosteroïd worden gebruikt. Bij een verstopte neus en bij persisterende en matig-ernstige tot ernstige klachten, gaat de voorkeur uit naar een nasaal corticosteroïd dat bij onvoldoende effect kan worden gecombineerd met een antihistaminicum (oraal niet-sederend of nasaal). Faalt ook de combinatietherapie en zijn de klachten ernstig, dan kan een allergeen-specifieke immunotherapie in aanmerking komen, na zorgvuldige afweging van de voor- en nadelen samen met de patiënt.

Bij een allergische conjunctivitis geven oogdruppels met een antihistaminicum veelal verlichting van de klachten. Voeg bij hardnekkige en hevige conjunctivitisklachten, prednisolon-oogdruppels toe (max. 3 dagen). Bij hevige klachten aan de oogleden, kan aanbrengen van hydrocortisoncrème gedurende enkele dagen effectief zijn. Overweeg bij frequent recidiverende conjunctivitis een onderhoudsbehandeling met een antihistaminicum-oogdruppel; combineer met een (‘niet-sederend’) oraal antihistaminicum bij onvoldoende effect. Behandel een rinoconjunctivitis in eerste instantie met een corticosteroïdneusspray, aangezien de oogklachten hierdoor vaak al afnemen.

Offlabel: De aanpak bij chronische jeuk van onbekende oorsprong is gericht op symptoombestrijding. Lokale indifferente middelen hebben een verzachtende, verkoelende en jeukstillende werking. Voeg eventueel levomenthol en/of een lokaal anestheticum toe. Start orale antihistaminica bij onvoldoende effect. Bij falen van lokale middelen en orale antihistaminica kunnen in de tweedelijnszorg enkele andere opties overwogen worden.

Vermijd bij urticaria in eerste instantie uitlokkende factoren indien bekend. Start bij jeuk bij urticaria met lokale anti-jeukmiddelen. Geef vervolgens een tweedegeneratie-antihistaminicum, bij voorkeur levocetirizine of desloratadine en verdubbel de dosering bij onvoldoende effect. Overweeg bij aanhoudende, ernstige klachten van acute urticaria bij volwassenen ondanks een dubbele dosering antihistaminicum, eenmalig een kuur prednisolon. Doseer bij chronische spontane urticaria in de tweedelijnszorg tweedegeneratie-antihistaminica tot viermaal de geregistreerde dosis. Bij onvoldoende effect, overweeg als zijstap om te switchen tussen tweedegeneratie-antihistaminica, de toevoeging van montelukast en/of een korte kuur orale corticosteroïden. Vervolgens kan omalizumab en/of ciclosporine worden overwogen.

Aan de vergoeding van cetirizine zijn voorwaarden verbonden, zie Regeling zorgverzekering, bijlage 2.

Indicaties

Symptomatische behandeling van neusklachten en oogklachten bij seizoensgebonden en niet-seizoensgebonden allergische rinitis;
Chronische urticaria.

Gerelateerde informatie

Doseringen

Klap alles open Klap alles dicht

Allergische rinitis, chronische urticaria

Volwassenen en kinderen ≥ 12 jaar

10 mg (1 tablet of 10 ml drank) 1×/dag.

Nierfunctiestoornis, volwassenen: bij een matige nierfunctiestoornis (creatinineklaring 30–60 ml/min): 5 mg 1×/dag; bij ernstige nierfunctiestoornis (creatinineklaring 15–30 ml/min) 5 mg 1×/twee dagen; bij een creatinineklaring < 15 ml/min en bij dialysepatiënten: gecontra-indiceerd; > 60 ml/min geen dosisaanpassing nodig.

Nierfunctiestoornis, kinderen ≥ 12 jaar: volgens het Kinderformularium van het NKFK: bij een creatinineklaring van 10–50 ml/min/1,73m²: 5 mg 1×/dag; > 50 ml/min: geen dosisaanpassing nodig.

Kinderen 6–12 jaar

5 mg (½ tablet of 5 ml drank) 2×/dag.

Bij nierfunctiestoornis: volgens het Kinderformularium van het NKFK: bij een creatinineklaring van 10–50 ml/min/1,73m²: 5 mg 1×/dag; > 50 ml/min geen dosisaanpassing nodig.

Kinderen 2–6 jaar

Drank: 2,5 mg (= 2,5 ml drank) 2×/dag.

Bij nierfunctiestoornis: volgens het Kinderformularium van het NKFK: bij een creatinineklaring van 10–50 ml/min/1,73m²: 2,5 mg 1×/dag; > 50 ml/min geen dosisaanpassing nodig.

Kinderen 1–2 jaar

Volgens het Kinderformularium van het NKFK: 0,5 mg/kg lichaamsgewicht/dag verdeeld over 2 doses, max. 5 mg/dag.

Bij nierfunctiestoornis: volgens het Kinderformularium van het NKFK (> 3 mnd.): bij een creatinineklaring van 10–50 ml/min/1,73m²: 0,25 mg/kg lichaamsgewicht 1×/dag; > 50 ml/min geen dosisaanpassing nodig.

Bij alleen een leverfunctiestoornis is volgens de productinformatie geen dosisaanpassing nodig. Zie voor het doseeradvies van Health Base bij levercirrose: Systemische antihistaminica op geneesmiddelenbijlevercirrose.nl.

Bijwerkingen

Toon bijwerkingen per frequentie Toon bijwerkingen per tractus.

Vaak

Algemeen en toedieningsplaats

Vermoeidheid

Infecties

Faryngitis
Rhinitis

Maagdarmstelsel

Droge mond
Nausea

Zenuwstelsel

Duizeligheid
Hoofdpijn
Somnolentie

Soms

Algemeen en toedieningsplaats

Asthenie
Malaise

Huid en onderhuid

Pruritus
Rash

Maagdarmstelsel

Buikpijn
Diarree

Psyche

Agitatie

Zenuwstelsel

Paresthesie

Zelden

Algemeen en toedieningsplaats

Oedeem
Verwardheid

Hart

Tachycardie

Huid en onderhuid

Urticaria

Immuunsysteem

Overgevoeligheid

Lever en galwegen

Verminderde leverfunctie

Onderzoeken

Bloed alkalische fosfatase verhoogd
Bloed bilirubine verhoogd
Gamma-GT verhoogd
Gewichtstoename
Transaminasen verhoogd

Psyche

Agressie
Depressie
Hallucinatie
Insomnia

Zenuwstelsel

Convulsie

Zeer zelden

Bloed en lymfestelsel

Trombocytopenie

Huid en onderhuid

Angio-oedeem
Dermatitis

Immuunsysteem

Anafylactische shock

Nieren en urinewegen

Dysurie

Oog

Accommodatieafwijking
Oculogyratie
Wazig zien

Psyche

Bedplassen
Erythema fixatum
Tic

Zenuwstelsel

Dysgeusie
Dyskinesie
Dystonie
Syncope
Tremor

Beschreven, met onbekende frequentie

Huid en onderhuid

Gegeneraliseerd pustuleus exantheem acuut

Lever en galwegen

Hepatitis

Nieren en urinewegen

Urineretentie

Oog

Oogpijn

Oor en evenwichtsorgaan

Vertigo

Psyche

Nachtmerrie
Zelfmoordgedachte

Skeletspieren en bindweefsel

Artralgie
Myalgie

Stofwisseling en voeding

Gestimuleerde eetlust

Voortplantingsstelsel en borst

Erectiele disfunctie

Zenuwstelsel

Geheugenstoornis

Algemeen en toedieningsplaats (Tussen de 1% en 10% van de gevallen)

Malaise	Soms
Vermoeidheid	Vaak
Asthenie	Soms
Oedeem	Zelden
Verwardheid	Zelden

Bloed en lymfestelsel (In minder dan 0,01% van de gevallen)

Trombocytopenie	Zeer zelden

Hart (Tussen de 0,01% en 0,1% van de gevallen)

Tachycardie	Zelden

Huid en onderhuid (Tussen de 0,1% en 1% van de gevallen)

Rash	Soms
Pruritus	Soms
Urticaria	Zelden
Angio-oedeem	Zeer zelden
Dermatitis	Zeer zelden
Beschreven, met onbekende frequentie
Gegeneraliseerd pustuleus exantheem acuut

Immuunsysteem (Tussen de 0,01% en 0,1% van de gevallen)

Overgevoeligheid	Zelden
Anafylactische shock	Zeer zelden

Infecties (Tussen de 1% en 10% van de gevallen)

Rhinitis	Vaak
Faryngitis	Vaak

Lever en galwegen (Tussen de 0,01% en 0,1% van de gevallen)

Beschreven, met onbekende frequentie
Verminderde leverfunctie	Zelden
Hepatitis

Maagdarmstelsel (Tussen de 1% en 10% van de gevallen)

Nausea	Vaak
Droge mond	Vaak
Buikpijn	Soms
Diarree	Soms

Nieren en urinewegen (In minder dan 0,01% van de gevallen)

Beschreven, met onbekende frequentie
Dysurie	Zeer zelden
Urineretentie

Onderzoeken (Tussen de 0,01% en 0,1% van de gevallen)

Bloed bilirubine verhoogd
Bloed alkalische fosfatase verhoogd	Zelden
Gamma-GT verhoogd
Gewichtstoename
Transaminasen verhoogd

Oog (In minder dan 0,01% van de gevallen)

Oculogyratie
Accommodatieafwijking	Zeer zelden
Wazig zien
Beschreven, met onbekende frequentie
Oogpijn

Oor en evenwichtsorgaan (Beschreven, met onbekende frequentie)

Beschreven, met onbekende frequentie
Vertigo

Psyche (Tussen de 0,1% en 1% van de gevallen)

Depressie
Agitatie	Soms
Agressie	Zelden
Hallucinatie
Insomnia
Bedplassen	Zeer zelden
Erythema fixatum
Tic
Beschreven, met onbekende frequentie
Nachtmerrie
Zelfmoordgedachte

Skeletspieren en bindweefsel (Beschreven, met onbekende frequentie)

Beschreven, met onbekende frequentie
Artralgie
Myalgie

Stofwisseling en voeding (Beschreven, met onbekende frequentie)

Beschreven, met onbekende frequentie
Gestimuleerde eetlust

Voortplantingsstelsel en borst (Beschreven, met onbekende frequentie)

Beschreven, met onbekende frequentie
Erectiele disfunctie

Zenuwstelsel (Tussen de 1% en 10% van de gevallen)

Hoofdpijn
Duizeligheid	Vaak
Somnolentie
Paresthesie	Soms
Convulsie	Zelden
Dysgeusie	Zeer zelden
Dyskinesie
Dystonie
Syncope
Tremor
Beschreven, met onbekende frequentie
Geheugenstoornis

In lichte mate en van voorbijgaande aard: slaperigheid, vermoeidheid, duizeligheid, hoofdpijn, droge mond, misselijkheid en faryngitis.
Bij kleine kinderen vaak diarree, slaperigheid, vermoeidheid en rinitis.
Verminderde leverfunctie (stijging van transaminase-, alkalische fosfatase-, γ-GT- en bilirubinewaarden).

Interacties

Interacties met alcohol en andere centraal dempende middelen kunnen niet worden uitgesloten.

Antihistaminica beïnvloeden immunotherapie bij allergie.

Sorbitol, in de drank, kan de biologische beschikbaarheid van andere oraal toegediende geneesmiddelen beïnvloeden.

Zwangerschap

Antihistaminica passeren de placenta.

Teratogenese: Zowel bij de mens als bij dieren geen aanwijzingen voor schadelijkheid.

Advies: Kan worden gebruikt.

Overig: Propyleenglycol, in de drank, bij voorkeur niet gebruiken.

Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Ja, 25% tot 90% van de plasmaconcentratie van de moeder.

Overig: In het algemeen geldt dat sedatie van de zuigeling de belangrijkste bijwerking is na maternaal gebruik van een antihistaminicum; de meeste kans hierop is er bij oudere antihistaminica. Daarnaast kunnen ook effecten zoals slecht drinken en een droge mond optreden.

Farmacologisch effect: Het is niet waarschijnlijk dat er centrale effecten bij de zuigeling optreden, vanwege de geringe werking op het centraal zenuwstelsel.

Advies: Kan waarschijnlijk veilig worden gebruikt.

Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Contra-indicaties

ernstig gestoorde nierfunctie (creatinineklaring < 15 ml/min), dialysepatiënten;
overgevoeligheid voor hydroxyzine of andere piperazinederivaten, of voor het conserveermiddel (in de drank).

Waarschuwingen en voorzorgen

Bij een risico van convulsies (bv. epilepsie) en bij risicofactoren voor urineretentie (zoals ruggenmerglaesie, prostaathyperplasie) voorzichtig zijn.

Antihistaminica beïnvloeden de uitslagen van allergietesten; het gebruik van cetirizine drie dagen vóór de test staken.

Jeuk en/of urticaria (in sommige gevallen ernstig) kunnen optreden na staken van de behandeling, zelfs indien deze symptomen niet aanwezig waren vóór start van de behandeling. Bij ernstige jeuk en/of urticaria behandeling opnieuw beginnen waarna de klachten zouden moeten verdwijnen.

Acute gegeneraliseerde exanthemateuze pustulose (AGEP) kan binnen de eerste twee dagen optreden, met name in huidplooien, op de torso en bovenste ledematen. Staak behandeling bij symptomen, waaronder koorts, erytheem of vele kleine pustels.

Hulpstoffen

Propyleenglycol, in de drank, bij een nier- of leverfunctiestoornis alleen gebruiken met extra controle op achteruitgang. Wees voorzichtig met propyleenglycol bij kinderen < 5 jaar, zeker in combinatie met andere middelen die een substraat van alcoholdehydrogenase, zoals propyleenglycol of ethanol, bevatten.
Sorbitol, in de drank, kan maag-darmklachten veroorzaken en licht laxerende werking hebben.

Dit middel kan invloed hebben op de rijvaardigheid en het vermogen om machines te bedienen. Raadpleeg ‘Rij Veilig met Medicijnen’ van het IVM.

Rij Veilig met Medicijnen

Overdosering

Symptomen

Verwardheid, diarree, duizeligheid, vermoeidheid, hoofdpijn, malaise, mydriase, jeuk, rusteloosheid, sedatie, slaperigheid, stupor, tachycardie, tremor en urineretentie.

Zie voor meer informatie over symptomen en behandeling de stofmonografie cetirizine op vergiftigingen.info.

Eigenschappen

Selectieve H₁-receptorantagonist. Heeft slechts bij hoge doseringen een sederende werking. Heeft tevens een remmende werking op de migratie van eosinofielen, die een rol spelen bij de late fase van allergische reacties. De werking treedt binnen 2 uur in, is maximaal na 4 uur en houdt ten minste 24 uur aan.

Kinetische gegevens

Resorptie	snel. Voedselinname vertraagt de absorptie.
T _max	60–90 min.
V _d	0,5 l/kg.
Overig	passage bloed-liquorbarrière: slecht.
Eiwitbinding	ca. 93%.
Metabolisering	in de lever, in geringe mate.
Eliminatie	ca. twee derde onveranderd met de urine. Cetirizine wordt niet effectief verwijderd door hemodialyse.
T _1/2el	10 uur (volwassenen), 5–6 uur (kinderen), verlengd bij nier- en/of leverinsufficiëntie.

Uitleg afkortingen

F	biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt)
T _max	tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening
V _d	verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam)
T _1/2	plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren)
T _1/2el	plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd