aceetanilidederivaten

Geneesmiddelen

Stofnaam	Geneesmiddel	Indicatie	Toediening
acetylsalicylzuur/paracetamol/coffeïne	APC, Excedrin	pijn	oraal
paracetamol	Daro paracetamol vloeibaar voor kinderen, Panadol, Panadol Artrose, Paracetalgin, Paracetamol infusievloeistof, Paracetamol capsule/tablet/zetpil/drank, Sinaspril Paracetamol, Witte Kruis paracetamol	acute faryngotonsillitis (off-label) artrose dysmenorroe migraine, aanvalsbehandeling bij kinderen migraine, aanvalsbehandeling volwassenen pijn prikkelbaredarmsyndroom spanningshoofdpijn	oraal, parenteraal (inj./inf.), rectaal
paracetamol/ascorbinezuur	Antigrippine poeder, Citrosan, Hot Coldrex, Paracetamol/Ascorbinezuur	pijn	oraal
paracetamol/codeïne	Paracetamol/Codeïne Zetpillen FNA	pijn	rectaal
paracetamol/coffeïne	Finimal, Panadol Plus, Paracetamol/Coffeïne	pijn	oraal
paracetamol/coffeïne/ascorbinezuur	Antigrippine tablet	dysmenorroe pijn	oraal
paracetamol/ibuprofen	Nuralgan		oraal
paracetamol/propyfenazon/coffeïne	Daro Hoofdpijnpoeder, PPC Linn, Paradon, Saridon	dysmenorroe pijn	oraal
paracetamol/tramadol	Tramadol/Paracetamol, Zaldiar	pijn	oraal

Een volledig overzicht van alle indicaties per geneesmiddel kunt u vinden in de geneesmiddelteksten.

Het werkingsmechanisme van paracetamol is nog niet opgehelderd. Het is complex en omvat waarschijnlijk cyclo-oxygenase, het serotonerge systeem, de L-arginine/NO-route en indirecte activering van cannabinoïde CB(1)-receptoren 1 2. Zie eventueel ook TRC, paracetamol op trc-p.nl;
Paracetamol remt (waarschijnlijk) het enzym cyclo-oxygenase (COX), ook wel bekend als prostaglandinesynthetase. Hierdoor kan arachidonzuur niet worden omgezet in prostaglandine (PG) en remt paracetamol de aanmaak van PG's;
Paracetamol remt de prostaglandinesynthese vooral in weefsels waar de concentratie peroxidase en arachidonzuur laag is, zoals in de hersenen. Waar de concentraties peroxidase en arachidonzuur hoog zijn, bijvoorbeeld bij macrofagen, heeft paracetamol minder invloed op de PG-synthese;
Paracetamol remt de prostaglandinesynthese ook in het centrum voor temperatuur-regulering in de hypothalamus;
Voor de combinatie met codeïne of tramadol zie opioïden;
Voor overige combinaties zie de betreffende geneesmiddeltekst.

maag-darmreacties;
huiduitslag, mogelijk ernstig;
(andere) allergische reacties;
neutropenie, trombocytopenie, pancytopenie, hemolytische anemie en methemoglobinemie;
nierschade;
leverschade.

Voor de (overige) bijwerkingen van paracetamol, zie paracetamol#bijwerkingen.

Voor de bijwerkingen van de combinatiepreparaten, zie de geneesmiddeltekst (link hierboven in het geneesmiddeloverzicht).

Ongewenste effecten op het maag-darmkanaal komen bij paracetamol voor, maar minder frequent dan bij de klassieke NSAID's (Typerende bijwerkingen van NSAID's);
Huiduitslag en andere allergische reacties komen voor. De huidreactie bestaat meestal uit erytheem of urticaria, maar kan ernstiger zijn, met koorts en mucosale laesies;
Leverschade treedt op bij overdosering. Bij patiënten met chronisch alcoholgebruik, een bestaande leverfunctiestoornis of enzyminductie (m.n. CYP2E1) kan de glutathionvoorraad verminderd zijn en kan ook bij normale doseringen van paracetamol een ernstige leverfunctiestoornis of leverfalen optreden, zie voor aangepaste doseringsadviezen paracetamol#doseringen. Zie voor symptomen en behandeling van overdosering van paracetamol ook paracetamol#overdosering;
Paracetamol wordt veel gebruikt als zelfzorgmiddel. Uit de naam van een (combinatie)middel blijkt voor de patiënt niet altijd duidelijk dat het paracetamol bevat. Door combinatie van preparaten neemt de kans op onbedoeld overdoseren toe, met ernstige leverschade als mogelijk gevolg;
Paracetamol remt COX1 en COX2 in ongeveer dezelfde mate. Voor de invloed van COX-selectiviteit op de frequentie van het optreden van bijwerkingen, zie Typerende bijwerkingen van NSAID's.